اينجا در پايتخت، درهمين نزديكي‌ها و در ميان اين برج و باروهاي سر به فلك كشيده هنوز هم مي‌توان از طراوت و سرسبزي، آب و هواي خوب و سالم، طبيعت و كوه‌هايي پر از انواع گل و گياه‌هاي فصلي، كه ماوايي هستند براي حشراتي چون زنبورهاي عسل حرف زد و از بودنشان لذت برد. همه ما بارها و بارها طعم خوش عسل را چشيده‌ايم؛ فراورده‌اي طبيعي و مقوي كه از دل كوهستان و دشت‌هاي سرسبز به‌دست مي‌آيد و بسياري از ما براي به‌دست آوردن نوع طبيعي‌اش ترجيح مي‌دهيم به شهرها و روستاهاي دوردست برويم و يا دست به دامان اقوام و آشنايان خود در شهرستان‌ها شويم. اين در حالي است كه سال‌هاست در همين پايتخت و در محله قديمي و كهن دركه و از گل‌هاي دامنه توچال نه‌تنها مرغوب‌ترين و منحصر به فردترين عسل با ويژگي‌هاي ممتاز توسط يك جوان كارآفرين توليد مي‌شود بلكه زمينه و امكان پرورش و آموزش در اين محيط شهري نيز ايجاد شده است. در واقع در محله‌اي كه بخش وسيعي از طبيعت آن با ساخت‌و‌سازهاي عديده به يغما رفته است اما همچنان هستند كساني كه نه‌تنها براي حفظ محيط‌زيست، آسمان آبي و زمين پاك تلاش مي‌كنند بلكه به اشتغال‌زايي هم فكر مي‌كنند. سيدمحمد ميركريمي جوان 32سالهاي است كه باغ 5هكتاري آبا و اجداديش را به‌دست بساز‌و‌بفروش‌ها نداده و اقدام به توليد محصولات متفاوتي از زنبورعسل چون گرده گل، ژله‌رويال، موم، بره موم و زهر و... كرده و البته به همه اين كارها آموزش رايگان به دانشجويان و علاقه‌مندان و اشتغال‌زايي و كمك به تكميل پايان‌نامه‌هاي دانشجويي را نيز بايد اضافه كرد. ميركريمي، با پيروي از سنت خانوادگي خود اين كار را آغاز كرده و كوشيده توليد عسل طبيعي، پرورش و نگهداري و زنبورداري را در كلانشهر تهران تجربه كند.
- تجربه شيرين زنبورداري
«حرفه زنبورداري و توليد عسل تجربه شيريني است كه با علاقه‌مندي به دنياي زيبا و شگفت‌انگيز حشرات و كسب مهارت به‌دست مي‌آيد.» من با اينكه رشته تحصيلي و دانشگاهي‌ام انيميشن، گرافيك و معماري است اما به‌دليل اينكه پدرم زنبوردار بودند و بالطبع از كودكي در اين محيط بودم و علاقه‌مند به اين موضوع، شغل پدر را به‌صورت حرفه‌اي پيگيري كردم. محله دركه به‌دليل سرسبزي، داشتن آب و هوايي مناسب و طبيعتش كه پر از انواع گل‌ها و گياهاني چون آويشن و گون است، عسلي بسيار مرغوب و معطر دارد. مي‌دانستم كه زنبورها با آب و هواي شميران به خوبي سازگار هستند تصميم گرفتم كاري متفاوت را در اين زمينه انجام دهم البته به‌نحوي كه براي شهروندان و همسايه‌ها مزاحمتي ايجاد نكند.
- خدمت به انسان و محيط‌زيست
همه ما با شنيدن نام زنبور ياد عسل مي‌افتيم اما زنبور علاوه بر توليد عسل مي‌تواند در فعاليت‌هاي ديگري نيز سهيم باشد. به‌طورمثال كارشناسان يكي از خاصيت‌هاي اين موجودات را گرده‌افشاني مي‌دانند كه خود در ايجاد تنوع گياهي در طبيعت و مزارع مؤثراست .گرده‌افشاني زنبور موجب توليد محصول مرغوب و افزايش محصول كشاورزان مي‌شود و اگر گرده افشاني گياهان به خوبي انجام شود، محصولات آنها كم، كوچك و يا پوك نمي‌شوند در واقع، همه توليدات زنبور عسل براي انسان و محيط‌زيست مفيد است.
- زنبورعسل؛ اعجاز عالم خلقت
زنبورعسل به‌عنوان يكي از اعجاز عالم خلقت همواره به شكل مستقيم و غيرمستقيم سودمند بوده و از ديرباز مورد توجه خاص انسان بوده و دركه با توجه به داشتن اوضاع جوي مساعد كوهستاني و طبيعت بكر و وجود انواع گل و گياه‌هاي طبيعي و دارويي، مي‌تواند يكي از بهترين مناطق براي سرمايه‌گذاري، پرورش زنبور و تهيه عسل باشد. ضمن اينكه همه مردمي كه در اماكني چون دركه زندگي مي‌كنند مي‌توانند به شكل تفريحي در خانه و محله خود كندوي زنبور عسل داشته باشند.
- تهيه عسل طبيعي در فضاهاي كوچك
با اندكي تحقيق و آموزش همه افرادي كه داراي فضاي كوچكي هستند و يا ساكنان مناطق خوش آب‌و‌هوا مانند شميرانات مي‌توانند عسل طبيعي را خودشان به‌دست آورند البته به شرط اينكه علاقه و دغدغه اين كار را داشته باشند. همچنين علاوه بر گل‌هاي طبيعي و گياهان شهري، گلدان‌هاي آپارتماني هم محيط مناسبي را براي پرورش زنبور عسل ايجاد مي‌كنند و در فرايند گردافشاني بسيار مؤثر هستند. زنبورها قدرت شناسايي بسيار بالايي دارند و به سرعت مي‌توانند گل‌هاي مرغوب را پيدا كنند. در واقع زنبورها با تشخيص گل‌هاي فصلي، شهد مورد نياز خود را تأمين مي‌كنند و در ارتفاعات شميران نيز با وجود گياهاني چون آويشن و گون عسل بسيار مرغوب و معطري توليد مي‌شود.
- زندگي مسالمت‌آميز با زنبورعسل
نه‌تنها خود من بلكه خواهر و بچه‌هاي اقوام نيز به راحتي در باغ تردد مي‌كنند بدون اينكه هيچ نگراني‌اي داشته باشند. من هم عموما در طول روز 6الي 7ساعت به‌طور كامل به كندوها و روند كار نظارت دارم و سعي مي‌كنم در كنار توليد هر‌چه بيشتر، ساير اوقات را به جمع‌آوري اطلاعات و بررسي منابع مختلفي كه در اين زمينه به‌تازگي به چاپ رسيده يا عنوان شده به‌خصوص در كشورهاي مختلف بررسي كنم.در واقع هيچ اوقات فراغتي ندارم و تمام زندگي‌ام از صبح كه بيدار مي‌شوم تا زمان خواب منحصر به پرورش، نگهداري هر چه بهتر و بيشتر زنبورعسل است. خوشبختانه همسرم نيز حمايت مي‌كنند و در اين راه از حمايت‌هاي ايشان برخوردارم؛ چون به‌هرحال زمان‌هاي بسياري را صرف اين كار مي‌كنم.
- فرصتي براي ايجاد اشتغال
پرورش زنبور عسل علاوه بر اينكه شغل است يك سرگرمي و تفريح خيلي جالب نيز هست؛ در واقع وقتي به دنياي اين حشره وارد مي‌شويد نظام عجيبي از عظمت پروردگار را متوجه مي‌شويد؛ از مديريت تا سليقه، پاكي و طبيعت. بايد گفت كه يكي از عجيب‌‌ترين خلقت‌‌هاي خداوند، خلقت زنبورعسل است كه سراسر فايده براي بشر است و همين موضوع سبب شد تا تصميم بگيرم بهترين بهره‌برداري را از اين حشره داشته باشم، بنابراين به زنبورداري به‌عنوان يك فرصت براي ايجاد اشتغال نگاه كردم.
- به‌گزيني ملكه زنبور عسل
ملكه يكي از مهم‌ترين مقوله‌ها در موضوع زنبورداري است.دومين ضعفي كه حين كار متوجه شدم موضوع ملكه بود؛ چرا كه در زنبورداري ملكه است كه زنبورهاي كارگر را به‌وجود مي‌آورد و توان اين كارگرها هم به نژادشان بستگي دارد كه چقدر مي‌توانند فعاليت كنند. در تحقيقات و سفرهايي كه به كشورهاي مختلف داشتم متوجه شدم علت اينكه اروپايي‌ها و ساير كشورها در زنبورداري موفق هستند اين است كه روي نژاد برتر كار كرده‌اند و به‌همين دليل اقدام به تلقيح مصنوعي كردم؛ كاري كه آلمان‌ها از حدود 100سال پيش انجام مي‌دهند. با تحقيق و بررسي در زنبور عسل به‌گزيني كردم و بهترين ملكه و نر و ماده را با يكديگر تلفيق كردم تا محصول بسيار خوب شود و ملكه‌اي از نژادهاي خاص و خوب و برتر پرورش داديم با هدف توليد عسل بالا در هر كلوني. در حال حاضر هم در دركه حدود 150كندو دارم كه به‌دليل تنوع گياهي و پوشش گياهي دامنه توچال كيفيت عسل‌مان بسيار بالاست. ما عسل‌مان را در ابتداي شهريور برداشت مي‌كنيم تا زنبور از تمام گياهاني كه از ابتداي بهار تا اواخر تابستان است استفاده كند و آنها را داخل كندو ببرد و به‌اصطلاح آنها را مخلوط كند و عسلي برداشت شود كه از همه گياهان استفاده شده و داراي خاصيت است. البته اين ايده و شيوه كار من است چون در كنار توليد بهينه و بيشتر عسل، به موضوع خاصيت در عسل هم اهميت مي‌دهم.
- استفاده از كندوهاي كف‌باز به نفع توليد
عسل به‌عنوان يك محصول غذايي و دارويي پرمصرف در دنيا شناخته‌شده و در درمان بسياري از بيماري‌ها مانند بيماري‌هاي عفوني، پوستي، گوارشي، چشمي، سوختگي و افزايش ايمني بدن مؤثر است. اين خصوصيات سبب شد تصميم بگيرم با به توليد انبوه رساندن محصولات زنبورعسل نهايت بهره‌وري از اين حشره را داشته باشم. در واقع بهترين پتانسيل در اختيارمان بود اما كمترين بهره‌وري را همواره به‌دست مي‌آورديم. اين موضوع را زماني متوجه شدم كه در هشتمين كنگره زنبورعسل كه در مؤسسه علوم دامي ايران در بهمن سال گذشته برگزار شد شركت كردم و متوجه شدم كه ايران پس از چين دومين كشور در داشتن كلوني زنبورعسل در دنياست اما برداشت عسل در كشور ما بسيار پايين و به‌طور متوسط 10كيلو يا كمتر است كه سال گذشته هم به‌دليل خشكسالي 3كيلو اعلام شد و پديده گردوغباري كه وجود داشت باعث شد اين راندمان حتي پايين‌تر هم بيايد؛ در واقع اين آمار نشان مي‌داد كه كشور ما از نظر ميانگين توليد عسل در مرحله بسيار پاييني قرار دارد و اين درحالي است كه در كشور آلمان ميانگين توليد عسل در هركلوني 100كيلو است. به‌دنبال اين اتفاق تحقيقاتم را شروع كردم و مهم‌ترين ضعف را قديمي بودن كار ديدم و متوجه شدم چون زنبوردارهاي ما كمتر از علم روز دنيا بهره مي‌برند با چنين ضعفي روبه‌رو هستيم. به همين سبب كندوهاي قديمي را كنار گذاشتم و از كندوهايي استفاده كردم كه به‌اصطلاح به آنها كندوي كف‌باز مي‌گفتند و اين كندوها را نيز خودم از مدل اروپاييان طراحي كردم كه براي زنبورعسل فوايد بسياري داشت. اين در حالي است كه اگر به زنبوردارهاي ايراني بگوييم كه كف كندوهايتان را برداريد فكرمي كنند مي‌خواهيم زنبورهايشان را بكشيم و زنبورهايشان در سرما از بين مي‌روند درصورتي كه تحقيقات در تمام دنيا ثابت كرده كه زنبورها نسبت به سرما مقاوم هستند و بخش وسيعي از مشكلات و به‌خصوص بيماري‌هايي كه سبب از بين رفتن زنبورها مي‌شود با اين روش حل مي‌شود.
- خانواده؛ مشوق هميشگي
ساليان سال است كه زمين دستخوش تحولات بسيار شده است. متأسفانه همه مردم براين باورند كه با ساخت‌وساز و ساختمان‌سازي مي‌توان به درآمدزايي رسيد اما واقعيت اين است كه مي‌توان با مشاغل مختلف هم به جامعه خدمت كرد و هم درآمدزايي كرد و به‌نظر من پرورش زنبور عسل و توليد محصولات آن كاري است كه هم دنيا را براي ما دارد و هم آخرت را. البته اين به آن معنا نيست كه احتياج مالي ندارم. به‌هرحال همه مي‌دانند كه امروز كوچك‌ترين فضاها تبديل به آپارتمان و برج و بارو مي‌شوند اما واقعيت اين است كه من و خانواده‌ام علاقه‌مند هستيم كه در زمينه پرورش زنبورعسل فعاليت كنيم اگرچه تاكنون هيچ حمايتي از سوي هيچ مسئولي نشده است اما ما همچنان درصدد هستيم كه بر تعداد كندوهاي عسل‌مان بيفزاييم. گاهي اوقات علاقه و عشق به بعضي كارها سبب مي‌شود كه روي ماديات چشم ببنديم.پدرم با توجه به اينكه سالهاي متمادي در اين حرفه حضور داشته‌اند همواره من را حمايت مي‌كنند. در واقع مدل سنتي زنبورداري را با مدل زنبورداري نوين خود تركيب كرده‌ام و شيوه‌اي را در پرورش زنبور عسل به‌كار بسته‌ام كه بتوانم محصولات بسيار خوبي توليد كنم؛ محصولاتي كه نه‌تنها اعضاي خانواده بلكه مردم حتي بيماران خاص به‌خصوص بيماران ديابتي و افرادي كه فشار خون دارند مي‌توانند از آنها استفاده كنند؛ به‌طور مثال از تركيبات مختلف عسل، محصولاتي توليد كرده‌ام كه تأثير بسياري در پرورش نوزادان و استخوان‌بندي كودكان و رشد و نمو بچه‌ها دارند.
- از زنبورداران حمايت كنيد
در كشورهاي خارجي از توليد‌كنندگان اين حرفه حمايت مي‌شود؛ به‌عنوان مثال در كشور آمريكا از زنبورداران حمايت شده و بابت هر كوچ به آنها يارانه قابل‌توجهي مي‌پردازند؛ زيرا دريافته‌اند كه گرده‌افشاني گياهان ۱۰درصد توسط باد و ۹۰درصد توسط زنبورها صورت مي‌گيرد. ديگر اينكه براي جلوگيري از ريزش سدها و ازت‌داركردن خاك از كندوها استفاده مي‌شود، اما متأسفانه به زنبورداران و زنبورعسل در ايران از نظر گرده‌افشاني و حفظ گياهان اهميت داده نمي‌شود. در واقع انتظار اين است كه براي حفظ محيط‌زيست مسئولان با ما همكاري كنند. ضمن اينكه اگرچه در گذشته‌هاي دور زنبورداري يكي از خطرناك‌ترين شغل‌ها محسوب مي‌شد و امروز كمتر اين موضوع مطرح است اما به‌هر حال اين شغل سخت است و خصوصيات خاص خودش را دارد؛ به‌طور مثال در اغلب موارد، زنبوردار مورد تهاجم زنبور قرار مي‌گيرد. در واقع زنبور عسل تنها حشره‌اي است كه پس از سال‌ها زندگي در كنار انسان همچنان اهلي نمي‌شود. از ديگر مشكلات ما اين است كه هميشه و در هر شرايطي حتي بيماري بايد بالاي سركار باشيم. درواقع حساسيت كار به حدي بالاست كه نمي‌توان كار را به‌دست كارگر سپرد و بايد پا‌به‌پاي كارگر كار كرد.
- هزاران سال زندگي با زنبورعسل
هزاران سال است كه از مخلوط بزاق زنبور و شهدگل فراورده‌اي به‌دست مي‌آيد به‌نام عسل؛ غذايي مفيد و معطر كه از قرن‌ها پيش به‌عنوان پرارزش‌ترين و مقوي‌ترين غذاها شناخته شده است. از گذشته تا امروز از اين ماده در درمان بسياري از بيماري‌ها استفاده مي‌شود. عسل هـمواره به‌عنوان غـذايي سالم و طبيعي مورد استفاده انسان بوده است و مشهور است كه خداوند فقط 2 ماده را صرفا به‌عنوان غذا آفريده كه يكي شير و ديگري عسل است. صرف‌نظر از جنبه غذايي برخي فراورده‌هاي زنبورعسل، عسل گسترده‌ترين و پرمصرف‌ترين داروي طب سنتي ايران بوده و تنها داروي مادي مورداشاره در قرآن است. اما زنبورعسل به غير از اين محصول فراورده‌هاي ديگري نيز توليد مي‌كند كه مردم كمتر با آن آشنا هستند. مشخص شده كه تمام فراورده زنبورعسل شامل عسل، عسلك، گرده‌گل، ژله رويال، موم، بره موم و زهر به لحاظ بهداشتي و دارويي داراي اهميت فراوان هستند.
- تشخيص عسل طبيعي و غيرطبيعي
اين كار از طريق مزه كردن غيرممكن است. براي مصرف‌كننده يك راه بيشتر وجود ندارد؛ در واقع بايد عسل را از جايي خريد كه به آن اعتماد داشت. اگر عسل عطر و طعم گل‌ها را داشت، آن عسل واقعي است. مزه، عطر، طعم، رنگ و بوي عسل فقط مربوط به گل هر منطقه است و به نژاد زنبور عسل بستگي ندارد. نوع نژاد فقط در پركاري و كم‌كاري تأثير دارد.