البته فراموش نكنيد اولويت با چكاپ‌هاي پزشكي و آزمايشگاهي است كه به‌صورت تخصصي انجام مي‌شوند و بايد همه در فاصله‌هاي زماني مشخص آنها را انجام دهند اما به هر حال اين معاينه‌ها كه در خانه هم قابل انجام است، مي‌تواند شما را تا حدودي از بيماري‌هايتان مطلع كند يا زنگ خطر را برايتان به صدا درآورد. درضمن شما احتمالا با انجام برخي از اين توصيه‌ها، بالاخره براي ويزيت پزشكي مجاب مي‌شويد.
- فشارسنج همراه‌تان باشد
دستگاه فشارسنج را به لوازم منزل‌تان اضافه كنيد! وسواس نداشته باشيد ولي به‌طور مرتب فشارخونتان را اندازه بگيريد. توصيه پزشكان اين است كه از 18سالگي، دستگاه‌هاي خانگي سنجش فشارخون را به لوازمتان اضافه كنيد و فشارخونتان را مرتب اندازه بگيريد تا متوجه تغييرات آن شويد و درصورت نياز به پزشك مراجعه كنيد. يادتان باشد كه فشارخون نرمال، 12روي 8 است كه 12، مقدار فشارخون ماكزيمم و 8، نشانگر فشارخون مينيمم خواهد بود. البته اين عدد در افراد مختلف و براساس شرايط سني، تغذيه‌اي، رواني و خصوصيات ژنتيك و فردي متفاوت است. ضمنا فشارخون در يك فرد در طول شبانه‌روز تغييرات جزئي و ناچيزي خواهد داشت. دستگاه‌هاي فشارخون ديجيتال هم در بازار موجود است كه با قيمت‌هاي مناسب مي‌توان آنها را تهيه كرد.
- حواستان به لك‌هاي پوست باشد
هرگونه تغيير شكل يا رنگ خال‌ها و پوست و بروز لك‌هاي قرمز مي‌تواند علامت بيماري باشد. بنابراين هر 3 يا 4ماه يك‌بار نگاهي دقيق به پوست دست و سر، نوك انگشتان، اطراف ريشه ناخن و زيربغل خود بيندازيد تا از تغييرات احتمالي مطلع شويد. اگر هم تغيير رنگي مشاهده كرديد خيلي نگران نشويد ولي حتما به يك پزشك متخصص پوست مراجعه كنيد تا اگر نياز باشد آزمايش تخصصي بدهيد. خالي كه رنگ يكنواخت ندارد و در بخشي از آن رنگ ديگري مانند قهوه‌اي، برنزه، سياه، آبي، سفيد يا قرمز ديده مي‌شود مشكوك است. خال طبيعي معمولا يك رنگ دارد. خالي كه در برخي قسمت‌ها روشن‌تر و در قسمت‌هاي ديگر تيره‌تر است بايد توسط پزشك معاينه شود. يادتان باشد كه درخصوص بيماري‌هاي پوستي، با پيشگيري بموقع مي‌توان جلوي بيماري‌هاي خطرناك را گرفت.
- جدي‌گرفتن خستگي بي‌دليل
اگر معمولا صبح‌ها زنگ ساعت بايد بيدارتان كند و بدون آن بيدار نمي‌شويد، بعدازظهرها احساس خستگي مفرط مي‌كنيد و چرت مي‌زنيد شك نكنيد كه دچار كمبود خواب هستيد. شب‌ها 8ساعت كامل بخوابيد و اگر همچنان چرت زديد و به زنگ ساعت براي بيدار شدن محتاج مانديد، به پزشك مراجعه كنيد. البته اين خستگي و بي‌خوابي شما مي‌تواند عوامل گوناگوني داشته باشد. يكي از مهم‌ترين علت‌ها، تغذيه نامناسب است. همانطور كه مي‌دانيد يكي از بهترين مواد خوراكي انرژي‌زا، قند و شكر، قهوه و مواد كافئين‌دار است اما مسئله اينجاست كه بعد از مصرف اين مواد غذايي و انرژي‌زايي آنها، يك خستگي شديد و نيز نوسانات قندخون به‌وجود مي‌آيد، لذا به‌دنبال يك برنامه غذايي سالم باشيد؛ يعني رژيمي حاوي ميوه و سبزي و پروتئين‌هاي خالص و بدون چربي.
- ديابتي‌ها! مراقب پاهايتان باشيد
اگر مبتلا به ديابت هستيد، مراقب پاهايتان باشيد. پوست پاهاي افراد مبتلا به ديابت معمولا خشك، پوسته‌پوسته، زخم و عفوني مي‌شود. از آنجا كه اين افراد درد را كمتر حس مي‌كنند، لازم است بيشتر مراقب پاهاي خود باشند و روزانه به آنها نگاهي بيندازند تا از سلامت ظاهري‌شان، مطمئن شوند. اگر از بيماري ديابت رنج مي‌بريد، حتما در انتخاب كفش‌تان دقت كنيد تا تنگي يا هر عيب ديگر آن باعث ايجاد سايش، زخم، تاول و غيره در پاهايتان نشود. درضمن دستگاه‌هاي ديجيتال اندازه‌گيري قندخون هم در بازار موجود است كه داشتن آن به ديابتي‌ها به‌طور جدي توصيه مي‌شود. با داشتن اين دستگاه، مي‌توان از ميزان قندخون مطلع شد و با رژيم غذايي مناسب، آن را كنترل كرد.
- ضربان قلب را بررسي كنيد
راه ساده بررسي وضعيت قلب، شمردن نبض است. نبض در جاهايي كه يك شريان بزرگ از زيرپوست عبور مي‌كند، حس مي‌شود. نبض شرياني در داخل مچ، درست زيرشست به‌خوبي قابل لمس است. فراموش نكنيد براي گرفتن نبض، از انگشت شست‌تان استفاده نكنيد چون اين انگشت، خودش نبض دارد. هر ضربه نبض، ناشي از انقباض يا فشرده‌شدن قلب شماست. با شمارش تعداد نبض در يك دقيقه مي‌توانيد تعداد ضربان‌هاي قلب را اندازه بگيريد. هنگامي كه در حال استراحت هستيد احتمالا قلبتان بين 70تا 100بار مي‌تپد. زماني كه فردي ضربان قلبش را احساس كند تپش قلب معنا مي‌گيرد. البته يادتان باشد تپش قلب در اكثر اوقات مانند زمان بروز هيجانات، طبيعي است. در واقع افرادي كه ضربان قلبشان يك‌مرتبه تند مي‌شود (بالاتر از 150ضربه در دقيقه) يا كند مي‌شود (كمتر از 40ضربه در دقيقه)، به‌عنوان داراي مشكل ضربان قلب غيرطبيعي تلقي مي‌شوند.
- رنگ ادرار و تشخيص سلامتي
به رنگ ادرار توجه كنيد. روشن‌بودن ادرار به معني سلامتي است اما مصرف ويتامين B موجود در مكمل‌هاي غذايي يا مولتي ويتامين‌ها مي‌تواند رنگ ادرار را به زرد روشن تغيير دهد كه جاي نگراني نيست. اگر ادرار، تيره يا بدبو شد به اين معني است كه شما به اندازه كافي آب نمي‌نوشيد. اگر بعد از نوشيدن مقدار كافي آب، رنگ تيره و بوي بد ادرار باقي بود، لازم است با پزشك مشورت كنيد. اگر رنگ ادرارتان قهوه‌اي يا صورتي مايل به قرمز بود نياز است كه فورا به پزشك مراجعه كنيد تا آزمايش‌هاي اوليه روي شما انجام شود. البته باز هم جاي نگراني نيست و ممكن است نوع تغذيه شما اين مشكل را ايجاد كرده باشد. كف كردن ادرار هم ممكن است به اين علت باشد كه پروتئين بيش از حد مصرف كرده باشيد. يادتان باشد كه تغيير رنگ ادرار معمولا به‌دليل مصرف مواد غذايي خاص، داروها يا رنگ‌هاي خوراكي است.
- اندازه‌گيري ميزان ضربان نبض
ميزان ضربان نبض هم در وضعيت سلامتي بدن تأثيرگذار است. پيشنهاد ما اين است كه حتما بعد از ورزش، ميزان نبض خود را بررسي كنيد تا از اوضاع بدن‌تان مطلع شويد. چطوري؟ تا به حال نام «تست ورزش» به گوشتان خورده است؟ اين كار معمولا در مراكز درماني انجام مي‌شود اما تست ورزش را در خانه هم مي‌شود انجام داد؛ فقط لازم است گرفتن نبض و جمع و تفريق بلد باشيد. بدين‌ترتيب كه 20دقيقه تند پياده‌روي كنيد يا بدويد و تعداد نبضتان را 15ثانيه بعد از متوقف‌كردن فعاليت، يادداشت كنيد. عدد به‌دست آمده به علاوه 4، تعداد ضربان قلبتان را نشان مي‌دهد. بعد از آن، 2دقيقه استراحت كنيد و دوباره نبض خود را بشماريد و آن را با 4جمع كنيد. عدد به‌دست آمده دوم را از عدد اول كم كنيد و اگر عدد جديد، كمتر از 55بود، چاره‌اي نيست جز رفتن به مطب پزشك.
- سالم زندگي كنيد
چه كارهايي براي سلامتي شما بسيار مفيد است
يادتان باشد كه برخي از كارها مثل يك معجزه براي سلامتي شما خواهند بود؛ يعني باعث مي‌شوند كه شما گرفتار بيماري و تخت بيمارستان و بستر مريضي نشويد. اينجا با چند توصيه اصلي در اين زمينه آشنا شويد.
ميوه و سبزي سالم و تازه بخوريد. اين مواد غذايي جلوي بسياري از بيمارها را مي‌گيرند و بسياري از ويتامين‌هاي مورد نياز بدن را تأمين مي‌كنند.
به اندازه و مرتب ورزش كنيد و استراحت را از ياد نبريد. استراحت كافي نداشتن، مخصوصا در زندگي‌هاي شهري، علت بسياري از بيماري‌هاست.
تغذيه درست، استراحت كافي و اكسيژن‌رساني به بدن ۳ كليد طول عمر هستند. معمولا كساني كه در روستاها زندگي مي‌كنند و عمر طولاني دارند، از اين ۳ كليد بهره مي‌برند. فقط مراقب باشيد تمامي گنج‌هاي به‌دست آمده به كمك اين ۳ كليد را با مصرف زياد شكلات، سيگار كشيدن يا نوشيدن مشروبات الكلي به خطر نيندازيد.
- چند معاينه ديگر در خانه
اگر سنتان كمتر از 50 است كه هيچ اما بعد از 50سالگي هر سال يك‌بار قد خود را اندازه بگيريد. اين كار به‌ويژه به بانوان توصيه مي‌شود تا از ابتلا به ناراحتي‌هاي ماهيچه‌اي- اسكلتي مثل پوكي‌استخوان جلوگيري كنند چون كوتاه‌شدن قد، نشانه كمبود موادمعدني در استخوان‌هاست. درضمن افزايش ريزش مو، با نگاه به شانه يا اطراف جايي كه موهايتان را شانه مي‌كشيد كاملا قابل رؤيت است. اگر ريزش مويتان زيادشده به‌احتمال زياد به فقر آهن دچار شده‌ايد. البته كم‌كاري تيروئيد هم مي‌تواند دليل افزايش ريزش مو باشد.