پرورش یک پرنده سخت جان!

 اين بار اما، با يكي از پرورش‌دهنده‌هاي موفق اين كار صحبت كرده‌ايم تا تجربي‌تر در مورد كم و كيف كار برايمان بگويد. وحيد دليري در شهرستان زرنديه فعاليت مي‌كند و چندسالي‌ است كار با بوقلمون را شروع كرده. تجارب كار با اين پرنده را از زبان او بخوانيد.

• جوجه بوقلمون‌ها را از كجا تهيه مي‌كنيد؟ مصرف غذاي اين پرنده چگونه است؟

در حال حاضر كشورهاي آلمان و فرانسه تنها توليدكنندگاني هستند كه محصولاتشان به ايران صادر مي‌شود و چند شركت در داخل كشور به‌صورت انحصاري كار واردات جوجه بوقلمون را انجام مي‌دهند. از كشور آلمان نژاد beauty nine و از كشور فرانسه نژاد beauty six وارد كشور مي‌شود كه در نژاد فرانسوي آن، بوقلمون نر، 15 تا 17كيلو و در نژاد آلماني، بوقلمون نر، 18 تا 20كيلو در يك دوره 4 ماهه رشد مي‌كند. ولي بوقلمون ماده در هر 2 نژاد وزنش بيشتر از 12كيلو نمي‌شود. البته چند وقتي است كه واردات جوجه‌ بوقلمون به كشور ممنوع شده و فقط تخم اين پرنده وارد مي‌شود كه در شمال كشور به مرحله جوجه‌كشي مي‌رسد و تنها در اختيار سالن‌هايي قرار مي‌گيرد كه مجوز پرورش بوقلمون داشته باشند. مصرف دان بوقلمون هم طي يك دوره 150روزه، 30 الي 35كيلوگرم است كه به 4 دسته تقسيم و در 4 مرحله به بوقلمون خورانده مي‌شود. 21 روز اول بوقلمون‌ها استارتر مصرف مي‌كنند كه پروتئين فوق‌العاده زيادي دارد، 21روز دوم مرحله مصرف پيش‌دان است كه نسبت به استارتر از پروتئين پايين‌تري برخوردار است. در مرحله سوم و چهارم به‌دليل اينكه بوقلمون پروتئين و مواد معدني لازم را دريافت كرده است و براي رشد به انرژي نياز دارد، ميان‌دان و پايان‌ دان مصرف مي‌كنند كه مخلوطي از ذرت و سوياست.

• دان بوقلمون را از كجا تهيه مي‌كنيد؟

قيمت دان بوقلمون نسبت به مرحله‌ رشد اين پرنده متفاوت است. استارتر كيلويي 2هزار و 300تومان، پيش‌دان كيلويي 2هزار و يكصدتومان، ميان‌دان كيلويي يك‌هزار و 800 و پايان‌دان يك‌هزار و 500تومان است كه به‌طور ميانگين هر قطعه بوقلمون در‌ماه اول 2 كيلو،‌ ماه دوم 4 كيلو،‌ ماه سوم 8 كيلو و ‌ماه چهارم 15كيلو دان مصرف مي‌كند. نيازهاي تغذيه‌اي اين پرنده هم بر حسب سنش متغير است؛ يعني هر چقدر سن بوقلمون بيشتر مي‌شود نياز كمتري به پروتئين و مواد معدني دارد و در عوض مواد غذايي انرژي‌زا برايشان حياتي است.

• چه ميزان فضا احتياج است؟

فضايي كه براي اين كار درنظر گرفته مي‌شود به اين موضوع بستگي دارد كه بخواهيم بوقلمون‌ها را در چه مرحله‌اي به فروش برسانيم. ولي به‌طور كل هر 4 قطعه بوقلمون بالغ به 5/2مترمربع فضا احتياج دارد. درحالي‌كه وقتي جوجه هستند هر 4 جوجه را مي‌توان در فضايي به اندازه يك مترمربع نگهداري كرد؛ به‌طور مثال وقتي هزار متر سالن در اختيار داريد، در ابتداي امر وقتي هنوز بوقلمون‌ها جوجه هستند، صدمتر از سالن را توسط پلاستيك‌هايي كه مخصوص گلخانه است مي‌پوشانيم تا از اتلاف انرژي جلوگيري شود و بسته به ميزان رشد جوجه‌ها سالن را بزرگ‌تر مي‌كنيم.

• كار با بوقلمون سخت نيست؟

بوقلمون يك پرنده سخت‌جان است و حساسيت‌هاي مرغ را ندارد و پرورش‌اش هم مثل پرورش مرغ، تخصصي نيست، بيماري خاصي هم تهديدش نمي‌كند تا نيازي به دريافت واكسن داشته باشد. جوجه‌هايي كه ما خريداري مي‌كنيم يك روزه هستند و تنها سختي‌اي كه اين دوران دارد مربوط به مناسب بودن دماي سالن است كه بايد بين 35الي 37درجه سانتي‌گراد باشد. تنها واكسني هم كه دريافت مي‌كند در 15روز‌گي‌ است كه معمولا بعد از دريافت اين واكسن تعداد تلفات جوجه‌ها مشخص مي‌شود. اكثر پرورش‌دهندگان آنتي‌بيوتيك را هم به بوقلمون تزريق مي‌كنند ولي ما آنتي‌بيوتيك و واكسن 15‌روز‌گي را به‌صورت خوراكي به آنها مي‌رسانيم.

تنها چيزي كه بايد رعايت شود اين است كه از ترس و استرس به دور باشند. دشمن اصلي سلامتي‌شان هم گرد و خاك است كه باعث مي‌شود ريه‌هاي اين حيوان سفت شده و كم‌كم به بيماري برونشيت و تنگي‌نفس مبتلا شود. ما در سالن‌مان موسيقي خيلي ملايم پخش مي‌كنيم تا اين حيوانات صداي بيرون به گوش‌شان نرسد و دچار استرس نشوند. تا وقتي هم جايشان گرم و نرم باشد و استرسي به آنها وارد نشود حيوانات آرام و بي‌دردسري هستند. البته خيلي از جوجه‌ها با وجود همه اين مراقبت‌ها باز هم به مرحله سوددهي نمي‌رسند، بعضي از اين جوجه‌ها نطفه ضعيفي دارند و اصلا رشد نمي‌كنند. در واقع اينطور نيست كه هر هزار قطعه‌‌اي كه خريداري مي‌كنيم سالم از‌آب‌در‌بيايد.

• توصيه‌هاي من...

بوقلمون در فصل زمستان براي تأمين انرژي و گرماي بدنش دان بيشتري نسبت به فصل‌هاي ديگر مصرف مي‌كند. جايش هم بايد حسابي گرم باشد. سوله‌اي كه من اجاره كرده بودم بزرگ بود و توانايي گرم كردن كل سالن را نداشتم. تصميم گرفتم تابستان جوجه‌ها را خريداري كنم تا هزينه‌اي بابت گرم كردن سالن پرداخت نكنم. هربار كه به سالن سر مي‌زدم نظاره‌گر اين منظره بودم كه ظرف غذاي پرنده‌ها دست نخورده باقي مانده است. بعد از تحقيق متوجه شدم گرما باعث ايجاد استرس در اين پرنده مي‌شود و اشتهايش را از بين مي‌برد. به‌خاطر اين اشتباهم جوجه‌هايي كه بايد در عرض 4ماه به وزن ايده‌آل مي‌رسيدند 150روزه اين مسير را طي كردند و وزن‌شان روي 10كيلو ثابت ماند. به همين دليل به سودي كه رويش حساب كرده بودم نرسيدم. درضمن داشتن مجوز را جدي بگيريد، سالن ما به‌علت نداشتن مجوز 3‌ماه خالي ماند و طبيعتا من هم در اين مدت بيكار بودم. جوجه هم حتما بايد از شركت‌هاي معتبر خريداري شود؛ چون جوجه بوقلمون‌هاي شركت‌هاي نامعتبر اكثرا نطفه‌ ضعيفي دارند و زود مي‌ميرند. مديريت زيادي هم بايد به خرج بدهيد. هزار قطعه بوقلمون تقريبا طي 4‌ماه فروخته مي‌شود، نبايد روزي برسد كه بر اثر عدم‌مديريت مناسب ببينيد سالن شما خالي شده و شما هنوز براي خريد جوجه‌هاي جديد اقدام نكرده‌ايد.

• از كجا و باچقدر سرمايه شروع كرديد؟

با يك‌ميليون تومان شروع به‌كار كردم كه از اين يك‌ميليون تومان 500هزار تومان پس‌انداز خودم بود و 500هزارتومان از همسرم قرض گرفتم و 100 قطعه جوجه بوقلمون خريدم و براي خريد دان پولي نداشتم. مجبور شدم براي خريد آن 3‌ماه براي كسي كار كنم تا پول دان جور شود. اطرافيانم نه‌تنها حمايت مالي نكردند حتي وقتي خبر را شنيدند دلسردم كردند! چون من در كار قبلي‌ام كه پرورش قارچ بود شكست خورده بودم اما حالا طوري شده كه وقتي بوقلمون‌هاي بالغ را مي‌فروشم و قصد خريد جوجه‌هاي جديد را دارم، مي‌گويند كه قصد شراكت دارند.

• در طول شبانه روز چند ساعت كار مي‌كنيد؟

روزهايي بوده كه من اصلا نخوابيدم؛ چون دائما بايد سالن را تميز نگه داريم و غبار روبي كنيم. از طرفي هم بايد دائما بين بوقلمون‌ها گشت زد؛ چون وقتي جوجه هستند تمايلي به راه رفتن ندارند و همين عدم‌فعاليت باعث عفونت ناف جوجه شده و موجب مرگش مي‌شود. بوقلمون بالغ هم جنگجو است و اگر كسي نباشد كه از جنگ بين 2 بوقلمون جلوگيري كند حتما تلفاتي روي دستمان خواهد گذاشت. بيشترين ميزان استراحتم طي يك روز 3 الي 4ساعت است. چون هدف من و نقطه اوجي كه در اين راه دوست دارم به آن دست پيدا كنم خريد يك سالن با ظرفيت 2هزار قطعه بوقلمون است و براي رسيدن به هدفم هر سختي‌اي را تحمل مي‌كنم.

• درآمدتان چطور است؟ از سود حاصل از اين كار راضي هستيد؟

سود اين كار نسبت به توليد و پرورش ساير دام و طيور بيشتر است. ما هر قطعه جوجه يك روزه را به قيمت 11هزار و 300 تا 11هزار و 500 خريداري مي‌كنيم كه طبق نرخ اتحاديه و بروشور‌هايي كه شركت‌هاي توليدكننده در اختيار ما قرار داده‌اند هر قطعه بوقلمون چيزي حدود 75 الي 80هزار تومان هزينه دارد تا به وزن مطلوب برسد اما من خلاقيت به خرج داده‌ام و به تركيب جديدي براي خوراكشان رسيده‌ام كه هزينه‌هايم را تقريبا نصف كرده است از طرفي بوقلمون‌ها هم استقبال خوبي از غذاي جديدشان كرده‌اند و رشدشان هم خيلي خوب بوده است. داني كه براي بوقلمون‌هايم درست مي‌كنم كيلويي هزارتومان برايم آب مي‌خورد، تقريبا 40هزار تومان براي هر قطعه. اين در حالي است كه هر بوقلمون را به قيمت 110 الي 120هزار تومان مي‌فروشم؛ اين يعني رسيدن به سود 50درصدي.

• بوقلمون‌هايتان را چطور توزيع مي‌كنيد؟ قيمت هر كيلو گوشت بوقلمون چقدر است؟

توزيع‌مان هم به‌صورت زنده است هم گوشت آن را بسته‌بندي كرده و مي‌فروشيم.كار توزيع بوقلمون‌هاي زنده به اين صورت انجام مي‌گيرد كه پرنده‌ها را در بسته‌هاي هشتادتايي و در ماشين‌هايي با تهويه‌ و دماي مناسب به‌دست مشتري‌هايمان مي‌رسانيم البته مشتري‌هايي هم داريم كه به‌صورت حضوري به سالن مراجعه مي‌كنند. خودمان هم كشتارگاه داريم. بوقلمون زنده را كيلويي 8 هزار و 700 و گوشت آن را در بازار به قيمت 12 تا 14هزار تومان به فروش مي‌رسانيم. بوقلمون تنها حيواني است كه 2نوع گوشت دارد؛ گوشت سينه اين پرنده سفيد و گوشت رانش قرمز است و به‌طور كلي از هر بوقلمون آماده براي كشتار 65درصد گوشت به‌دست مي‌آيد. شايد برايتان جالب باشد كه چرم خام حاصل از پاهاي اين پرنده نيز براي تكه‌دوزي روي انواع كيف و كفش مورداستفاده قرار مي‌گيرد.