کافی است یکی غفلت کند تا بچه‌های شیطان، عینک را بکنند وسیله‌ای که با آن 20-10 سال بزرگتر شوند یا حتی ادای بقیه را درآورند؛ انگار که دیدن از پشت این قاب و شیشه‌ها، اعتماد به نفس آدم را بالا می‌برد. بین این همه عشاق اولیه عینک، خیلی‌ها قسر درمی‌روند و به آرزویشان نمی‌رسند. خیلی‌ها هم همین آرزو، یقه‌شان را می‌گیرد و آخرش می‌شوند «عینکی».
سبک‌زندگی این هفته، درمورد همین ویترین دوپنجره‌‌ای است که جلوی چشم‌هایمان نصب می‌کنیم.
کی می‌داند چه طور عینکی مناسب شکل و قیافه خوش‌ترکیب اش است؟
زیبایی‌شناسی عینکی
از نظر چهره‌شناسی، شکل هندسی چهره آدم‌ها به 7دسته کلی تقسیم می‌شود؛ (البته این موضوع نمی‌تواند ملاکی قطعی برای انتخاب عینک باشد.) تا حالا دقت کرده‌اید که قیافه‌تان دیگران را یاد کدام یک از چندضلعی‌های منظم یا نامنظم می‌اندازد؟
اگر صورت مربعی‌شکل دارید: (کوتاه‌تر از چهره‌های عادی) فریم‌های گرد و فریم‌هایی که ارتفاع کم دارند برای شما مناسب‌ترند.
اگر چهره‌تان گرد است: فریم‌های چهارگوش برای شما مناسب است.
اگر چهره‌ای کشیده و عمودی دارید: از فریم‌های تخم‌مرغی‌شکل با ارتفاع زیاد استفاده کنید. به‌طور کلی باید ارتفاع قاب عینک زیاد باشد تا جلو صورت کشیده شما کم نیاورد.
اگر چهره مثلثی‌شکل با قاعده بالا دارید: (بخش بالایی چهره پهن‌تر از پایین آن است) فریم‌های تخم‌مرغی‌شکل به کارتان می‌آید.
اگر چهره مثلثی با قاعده پایین دارید: فریم‌های بیضی و فریم‌هایی که مربع نباشد و پایین‌شان هم افقی نباشد برای چهره شما مناسب است.
اگر چهره‌تان لوزی شکل است: عینک‌های ریم‌لس (بی‌فرم) یا عینک‌های فلزی با حلقه‌هایی تقریبا گرد، راست کار شماست.
اگر چهره شما بیضی‌شکل است: اگریک‌سوم صورت شما بالای ابرو و دوسوم چهره زیر آن است (حالت مطلوب چهره) ، هر نوعی فریمی مناسب کار شما خواهد بود.
تاس ها: بهتر است فریمی انتخاب کنند که ابروها را بپوشاند؛ به این ترتیب از بلندی بیش از حد پیشانی کم می‌شود.
چشم رنگی‌ها: بهتر است فریمی را انتخاب کنند که قسمت فوقانی آن، هم‌رنگ چشم‌شان باشد.
صورت ظریف‌ها: بهتر است از فریم‌های رنگ روشن استفاده شود.
چشم نزدیک‌ها: کسانی که چشم‌هایشان نسبت به پهنای صورتشان نزدیک به هم است اگر از عینک‌هایی استفاده کنند که دارای پل (دماغه) روشن‌تر از قسمت‌های دیگر باشد، می‌توانند این فاصله را بیشتر نشان دهند؛ عکس این مسئله هم صادق است.
بینی نقلی‌ها: با عینک‌هایی که پل آنها نسبت به شیشه‌ها بالاتر قرار گرفته بینی‌تان بزرگتر نشان داده می‌شود. برعکس هرچه پل پایین‌تر باشد، بیشتر از حالت پینوکیویی در می‌آیید.
مو تیره‌ها: آنها که موی تیره یا قهوه‌ای دارند، بهتر است قاب‌های رنگ تیره انتخاب کنند. آنهایی هم که موی بلوند دارند، بی‌خیال قاب‌های طلایی شوند و به جای آن از رنگ مسی استفاده کنند.
مژه بلندها: حواس‌تان باشد، عینکی انتخاب نکنید که مژه‌هایتان با قابش تماس پیدا کند.
چشم مشکی‌ها: رنگ‌های صورتی، نقره‌ای یا طلایی احتمالا بیشتر به شما می‌آیند.
چشم قهوه‌ای تیره: فریمی به رنگ مسی مناسب است.
سبزچشم‌ها: قاب بنفش یا سبز بهتر است.
- احتیاج به مدیریت و اقتدار دارید
عینک‌هایی با قاب فلزی براق یا مات انتخاب کنید.گوشه‌های تیزتر، اقتدار و اعتماد به نفس شما را بیشتر نشان می‌دهند. رنگ‌های تیره نیز هیبت رئیس‌بودن را تقویت می‌کنند.
- کت و شلوار پوشید
احتمالا قاب‌های براق بهترند.
- هنری هستید
بهتر است عینکی انتخاب کنید که طراحی منحصر به فرد و ژانگولری داشته باشد.
می‌خواهید صمیمی باشید
رنگ‌های روشن‌تر شما را صمیمی‌تر نشان می دهند. این نکته برای آنها که در کار به روابط عمومی بالا نیاز دارند مهم است.
- ورزشکارید
قاب‌های انعطاف‌پذیرتر را انتخاب کنید تا به سادگی نشکند.
قاب دو پنجره
زیبایی فریم و خوش‌نشستن روی چهره مهم است اما نمی‌شود به خاطر یک عینک، تمام موجودی جیب را به باد فنا داد. افرادی که اقتصادی فکر می‌کنند، دنبال فریم‌هایی هستند که عمری، زیبا و البته ارزان باشد.
فریم‌ها براساس جنس به 2 دسته کلی تقسیم می‌شوند؛ «پلاستیکی و فلزی. البته نوع سومی هم وجود دارد که ترکیبی از پلاستیکی و فلزی است.
این فریم‌ها را قبلا از جنس طلا و نقره و برای طبقه اشراف می‌ساختند ولی به‌تدریج از فلزات دیگری هم برای طبقه متوسط استفاده کردند.
قیمتش از هزار یورو به بالاست. اگر خیلی پولدار هستید می‌توانید ژورنال این نوع عینک‌ها را در اینترنت ببینید و سفارش دهید. البته اگر این قدر مایه‌دار هستید!
روکش طلا می‌تواند یک لایه یا دو لایه باشد. این فریم‌ها ضد عرق هستند و قیمتشان بالای 200هزار تومان است.
این ماده تیره نمی‌شود، بادوام و سبک است، تنوع رنگی دارد، ضدعرق است و خوب کار می‌کند. البته ایرادهایی هم دارد؛ مثلا اگر شکسته شود دیگر جوش نمی‌خورد. قیمتش از
10 هزارتومان به بالاست.
فلزی سبک، بادوام و قابل انعطاف است و کیفیت و عمر بالایی دارد. درصد تیتانیوم دراین فریم‌ها متفاوت است؛ می‌تواند 10درصد باشد یا 100درصد. اگر 100درصد باشد بالای
70 هزارتومان خواهد بود اما اگر درصد پایین‌تری داشته باشد از 40 هزار تومان به بالاست.
باید روکش شده باشند. اگر روکش نشوند در اثر تعرق، رنگشان از بین می‌رود. بعد از شکستن می‌توانید به درست‌شدن‌شان امیدوار باشید. قیمتشان بستگی به جنس روکش و پل و... دارد؛ به هر حال از 5 هزار تومان شروع می‌شود.
عینک‌ها جدا از اینکه از چه جنسی باشند، ممکن است تمام‌فریم، نیم‌فریم یا بدون فریم باشند.
جنس این نوع فریم می‌تواند فلزی یا پلاستیکی باشد. از یک نظر نسبت به بدون فریم‌ها استحکام بیشتری دارند اما مشکل شکستن فریم یا شل‌شدن پیچ نگهدارنده عدسی در آنها وجود دارد.
عینک‌های گریف، 2 دسته ریم‌لس (Rimless) و نیلور (Naylor) (همان بی‌فریم و نیم‌فریم خودمان) هستند.
ریم‌لس: در این نوع عینک فریمی وجود ندارد و عدسی به وسیله پیچ یا خار به دسته‌ها متصل می‌شود. سبک و ظریف هستند و نیاز به مراقبت زیادی دارند. ممکن است از ناحیه پیچ یا خار شکسته شوند. از این نظر اگر با پیچ متصل شده باشند، عمر بیشتری دارند. قیمت این نوع عینک‌ها بسته به شرکت سازنده‌شان متفاوت است؛ اگر اروپایی باشند از 130هزار تومان به بالا و اگر آسیایی باشند از 20 هزار تومان به بالا.
نیلور: بخشی از این فریم‌ها از فلز یا پلاستیک است و بخش دیگر به‌وسیله نایلون، عدسی را به فریم متصل می‌کند.
عمر بالایی دارند. احتمال شکستگی در آنها کم است و به نسبت عینک‌های تمام‌فریم و بی‌فریم اقتصادی‌تر هستند. قیمت آنها اگر اروپایی باشند از 70 هزار تومان به بالاست و اگر آسیایی باشند از 8هزار تومان شروع می‌شود.
این فریم‌ها به عنوان لاکی هم شناخته می‌شوند. قدیم‌ها، قاب‌های غیرفلزی از لاک لاک‌پشت ساخته می‌شدند. هنوز هم یکی از شرکت‌های اروپایی، فریم‌های گرانقیمتی از این جنس تولید می‌کند که قیمت آنها بالای 1200یورو است. اما به طور کلی در ساخت فریم‌های پلاستیکی مواد مختلفی به کار می‌روند.
این فریم‌ها از 3قسمت تشکیل می‌شوند؛ قسمت میانی و دو تا دسته، معمولا ضدضربه هستند اما نسبت به عرق بدن حساسند و بر اثر تعرق زیاد خشک و شکننده می‌شوند. قیمت آنها بسته به مارکشان متفاوت است؛ اگر اروپایی باشند بالای 100 هزار تومان و اگر آسیایی باشند بالای 30هزار تومان قیمت دارند. البته کارهای کم‌کیفیت چینی 15-10 هزار تومانی هم توی بازار پیدا می‌کنید.
شباهت زیادی به استات سلولز دارد و با فرایند مشابهی تولید می‌شود. این نوع فریم‌ها قابل‌ارتجاع، سبک و مقاوم در برابر ضربه و اسید پوست هستند. اگر روکش نشده باشند، رنگشان را خیلی زود از دست می‌دهند. چون در این نوع فریم‌ها فلز به کار نرفته، در صورت تاشدن می‌شکنند؛ البته قابلیت تعویض قطعه را دارند. قیمت اینها از 30هزار تومان شروع می‌شود.
این ماده پلاستیک بادوامی است که مدتی طولانی عمر می‌کند. فریم‌های این جنس، یک‌تکه درست می‌شوند اما خیلی زود خش می‌افتند. با این وجود، نرم، بسیار ساده و ارزان‌قیمت هستند؛ زیر 10 هزار تومان.
ضدعرق است و ایجاد حساسیت نمی‌کند. البته باید از مواد الکل‌دار مثل ادکلن، استن و... دور نگه‌اش دارید. اشکال این نوع فریم شکننده بودن است؛ به ویژه که اگر بشکند دوباره جوش نمی‌خورد. با این حساب، عمرش می‌تواند از یک روز تا 10 سال باشد. قیمتش زیر 10 هزار تومان است اما اگر اروپایی باشد به بالای 40 هزار تومان هم می‌رسد.
این روزها اکثر فریم‌ها از این نوع هستند و به صورت تزریقی ساخته می‌شوند. این ماده بسیار ثابت و بادوام است. می‌توان گفت ضدضربه است (البته ضربه داریم تا ضربه). کمی از استات سلولز سبک‌تر است. در برابر اسید پوست مقاوم است و حساسیت‌زا نیست. قیمتش هم مناسب است؛ زیر 20هزار تومان.
انواع لنز‌هایی که می‌شود انتخاب کرد
عدسی‌های عاریتی
عدسی‌ها با شماره‌های متفاوتی که دارند، کیفیت یک دید نرمال را به شما هدیه می‌کنند. جنس آنها ممکن است از شیشه یا پلاستیک باشد. البته این روزها شیشه به دلیل خطر شکستن و سنگینی نسبت به پلاستیک، از مد افتاده.
2نوع ساده و فتوکرومیک است. از نظر حجمی، حجم کمتری نسبت به پلاستیک دارد و شفاف‌تر و ارزان‌تر است اما از نظر وزنی سنگین‌تر می‌شود و شکستن‌اش طبیعی است. قیمتش در گروه2 (یعنی شماره بینایی 2-0) بسته به شرکت تولید‌کننده از 2 هزار و500 تا 6 هزار تومان متفاوت می‌شود.
فتوکرومیک: خاصیت اصلی این شیشه‌ها آن است که وقتی نور خورشید بهشان می‌خورد، یون‌های تشکیل‌دهنده آنها تجزیه شده و باعث رنگی‌شدن شیشه می‌شود. این واکنش برگشت‌پذیر است یعنی در تاریکی، عدسی بی‌رنگ می‌شود.
تیره‌شدن شیشه فتوکرومیک در نور نسبتا سریع است ولی روشن‌شدن آن کندتر؛ بنابراین استفاده از شیشه‌های فتوکرومیک قوی برای کسانی که به طور متناوب از روشنایی به تاریکی می‌روند یا برای رانندگی در مسیرهای سایه و تونل، مناسب نیست. در ضمن در صورت شکستن، برای چشم بسیار خطرناک‌تر از شیشه‌های عادی است. قیمت این نوع عدسی‌ها در گروه (2) بین 4 تا 9 هزار تومان است.
لنزهای پلاستیکی 4 نوع دارند؛ «ساده، فتوکرومیک، آنتی‌رفلکس و آنتی‌رفلکس فتوکرومیک، سبک هستند و احتمال شکستن آنها خیلی پایین است اما مشکلشان این است که زود خش می‌افتند و شفافیت شیشه را ندارند. به هر حال توی بازار اینها روی بورس هستند.
فتوکرومیک: خاصیت شیشه‌های فتوکرومیک را دارند.قیمتشان در گروه (2) بین 15 تا 30هزار تومان است.
آنتی‌رفلکس: این عدسی‌ها دارای پوشش هستند و قابلیت‌های جالبی دارند. از جمله:
ضدبازتاب: ضد بازتاب نور هستند و ضمن زیبایی، دید شفاف‌تری می‌دهند.
فشردگی: چگالی کمتری نسبت به نمونه مشابه شیشه دارند؛ در نتیجه سبک‌تر هستند و به لحاظ فشرده‌بودن ظریف‌تر از انواع معمولی هستند.
آب‌گریزی: این خاصیت باعث می‌شود آب و بخار سریع‌تر از سطح عدسی برطرف شود.
پوشش فلزی: این پوشش مخصوص، چشم را در مقابل تمام نورهای مضر خورشید محافظت می‌کند.
پوشش مقاوم‌کننده: این پوشش جنس پلاستیک را در برابر خش مقاوم‌تر می‌کند.
حذف خطای دید: این قابلیت موجب می‌شود که تصاویر در تمام نقاط عدسی بدون انحنا دیده شود و در نمره‌های بالا، بزرگنمایی و کوچک‌نمایی چشم کاهش پیدا کند.
دافع گردوغبار: این پوشش باعث جذب‌نشدن ذرات گردوغبار روی عدسی می‌شود.
ضد UV: این پوشش چشم را در برابر اشعه UV (ماورای بنفش) خورشید محافظت می‌کند.
پوشش (EMI): این نوع پوشش، ضد اشعه «الکترو مغناطیس» مانیتور است، دید بهتری هنگام کار با کامپیوتر می‌دهد و از خستگی چشم جلوگیری می‌کند.
مشکل این عدسی‌ها این است که تاریخ مصرف دارند و عمرشان بین 2ماه تا یک سال است؛ بعد از این مدت قابلیت آنها از دست می‌رود. وقت خرید حتما تاریخ تولید لنز را چک کنید. قیمت این نوع عدسی‌ها در گروه (2) از 10 تا 40 هزارتومان است.
آنتی‌رفلکس فتوکرومیک: این نوع عدسی‌ها، هم ویژگی آنتی‌رفلکس‌ها و هم خصوصیت فتوکرومیک‌ها را دارند. قیمتشان براساس کیفیت و شرکت تولید‌کننده‌شان بین 15 تا 40 هزار تومان است.
نگهداری از عدسی‌های آنتی‌رفلکس
این نوع عدسی‌ها را به جاهایی با حرارت بالا( مثل سونا) نبرید.
این عدسی‌ها را مقابل جریان‌های داغ هوا مثل سشوار یا در مکان‌های داغ مثل داشبورد اتومبیل قرار ندهید.
این عدسی‌ها به انواع مواد شیمیایی مثل حشره‌کش‌ها و مواد آرایشی مثل ریمل حساس هستند؛ بنابراین در صورت تماس، آنها را سریعا با آب و الکل تمیز کنید (مقدار الکل باید یک‌چهارم آب باشد).
این عدسی‌ها را تنها با دستمال مخصوص و اسپری مخصوص آنها پاک کنید. از دستمال کاغذی یا دستمال‌های دارای مواد پلاستیکی و پاک‌کننده‌هایی که مواد اسیدی دارند استفاده نکنید.
عینکی‌ها از کجا می‌آیند؟
سیستم بینایی خود به خود اطلاع می‌دهد که عینک لازم شده‌اید؛ وقتی که:
همه جا را تار می‌بینید.
خیلی زود احساس خستگی می‌کنید.
اطراف اجسام، شعاع نوری می‌بینید.
چشمان‌تان بی‌دلیل اشک می‌ریزد.
چشمان‌تان بیخودی می‌سوزد.
ممکن است دردهای مختصری در بالای ابرو داشته باشید.
علت ایجاد این مشکلات در دید چشم‌های شما یکی از اینها است:
ژنتیک: خانواده‌هایی هستند که حتی شماره‌های چشمی مشابهی دارند.
جهش ژنتیک: گاهی تنها یکی از اعضای خانواده مجبور می‌شود این بار سنگین را به دوش بکشد.
عوامل محیطی: ضربه یا آسیب چشمی هم می‌تواند مؤثر باشد.
بیماری: گاهی یک بیماری مثل دیابت متهم اصلی است
کار چشمی زیاد: کار زیاد با کامپیوتر یا مطالعه زیاد، از عوامل موثر هستند.
بی‌علت: گاهی بدون اینکه علت شناخته‌شده‌ای وجود داشته باشد مثلا در 26سالگی مجبور می‌شوید عینک بزنید.
بعد از اینکه یکی از این عوامل با موفقیت سیستم بینایی شما را ضعیف و دچار اختلال کرد، معمولا 3 حالت پیش می‌آید:
نزدیک‌بینی: اگر نزدیک را خوب می‌بینید اما دور را تار و درهم و برهم، شما دچار نزدیک‌بینی شده‌اید؛ یعنی به دلیل زیاد شدن قوس انحنای قرنیه یا طول قدامی خلفی چشمتان، تصویر جلوی شبکیه منعکس می‌شود.
دور بینی: اگر ادعا می‌کنید که مثل عقاب دور را خوب می‌بینید و تنها با دیدن نزدیک مشکل دارید، شما دوربینی گرفته‌اید. این حالت به این دلیل ایجاد شده که قوس انحنای قرنیه یا طول قدامی خلفی چشمتان کم شده و تصویر پشت شبکیه منعکس می‌شود.
آستیگماتیسم: اگر که هم دور و هم نزدیک را تار می‌بینید، چشم شما آستیگمات است. مشکل شما این است که قوس قرنیه چشمتان در یک محور بیشتر و در محور دیگر کمتر است.
جاسازی دوربین مخفی
اگر به هر دلیلی اصرار دارید عینک را جلوی چشمتان نبینید، 3 راه‌حل اساسی دارید؛ استفاده از لنز، عمل جراحی و اکتفا کردن به همین چشم‌های نیم‌بند.
لنز
کوچولو و ظریف است با رنگ‌های فراوان؛ طوری که حتی خیلی‌ها از نمونه‌های ساده‌اش برای زیبایی و رنگی نشان دادن چشم و چال‌شان استفاده می‌کنند. بعضی پزشکان استفاده از لنز را از عمل جراحی بهتر می‌دانند و البته بیشتر لنز سخت را توصیه می‌کنند که 2 دلیل ساده دارد؛ نگهداری‌اش راحت‌تر است و به دلیل خشک بودن، احتمال عفونت در چشم کمتر از موارد استفاده از نوع نرم آن است.
اما در تمام مدتی که از لنز استفاده می‌کنید، باید از خودتان استریل‌بازی دربیاورید چرا که ممکن است چشم عفونت کند یا دچار حساسیت شود. با همه این حرف ها، در دو مورد استفاده از لنز منتفی است؛ اول وقتی به پروتئین اشک حساسیت پیدا می‌کنید و دوم در صورتی که لنز باعث خشکی چشم شده و به تشخیص پزشک، احتمال نازک شدن قرنیه وجود دارد.
عمل جراحی
عمل جراحی چشم 2 نوع است؛ لیزیک و لازک که با آنها ایرادات عدسی چشم اصلاح می شود. اما برای انجام این عمل‌ها باید حداقل 18سال سن داشته باشید؛ به این دلیل که به سن قانونی رسیده باشید تا مسئولیت عمل را بپذیرید و شماره چشمتان ثابت شده باشد.
این عمل‌ها معمولا در 95درصد موارد نتیجه خوب و مثبتی دارند اما ممکن است عوارضی هم داشته باشند؛ به همین دلایل، پزشک‌ها عینک را بهترین راه‌حل می‌دانند، چون:
* قابل تغییر است
* چشم، دستکاری نمی‌شود.
* انواع آنتی رفلکس آن مزایای خاصی دارند که در شرایط عادی به دست نمی‌آید.
* عارضه‌ای برای چشم ندارد.
بی خیالی
راه‌حل دیگری هم وجود دارد. اگر شماره چشم شما پایین است و خیلی اصرار دارید عینک نزنید، می‌توانید با مشورت چشم‌پزشک بی‌خیال عینک شوید؛ عینک نزدن ممکن است شماره چشم شما را بالا نبرد اما این احتمال وجود دارد که روی فیزیولوژی و بالانس‌های چشم اثر بگذارد و باعث پیرچشمی یا عوارض دیگری شود.
* با همکاری دکتر حسین محمد ربیع