شاید ماجرا از یک ته سیگار شروع شده باشد یا یک منقل آتش جمع‌وجور که روشن رها شده است. تنها چیزی که مسلم است اينكه یک عامل انسانی باعث از بین رفتن بخش قابل‌توجهی از جنگل‌های بلوط استان ایلام شده است.
در تعطیلات چند روزه نیمه‌خرداد جرقه اصلی زده می‌شود و در مدت کوتاهی، آتش به طور وحشتناکی در میان جنگل‌های شلم شعله می‌کشد.
وزش شدید باد، کوهستانی بودن منطقه و کمبود امکانات و تجهیزات، کار مهار آتش را با مشکل روبه‌رو می‌کند، اما همدلی و همیاری‌ای که میان مردم و مسوولان شکل می‌گیرد، افسار زبانه‌های داغ آتش را می‌کشد و در عرض چند روز آرامش به جنگل بازمی‌گردد.
شامگاه پنجشنبه 14خرداد تنها نقل محافل مردم ایلام، آتش‌سوزی جنگل شلم بود. خیلی‌ها برای کمک به خاموش کردن آتش رفته بودند و دیگرانی که نتوانسته بودند، با چشم‌های نگران ارتفاعات شلم را می‌نگریستند و برای کسانی که رفته بودند، دعا می‌کردند.
عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شد، دل هر انسانی را به درد می‌آورد؛ درختان زیبای بلوط که شناسنامه کوه‌های زاگرس هستند به خاطر بی‌احتیاطی عده‌ای در آتش می‌سوختند.
در این بین، گونه‌های جانوری نیز در معرض نابودی و آسیب جدی قرار داشتند. اما گله‌ای که مردم ایلام دارند، نبود امکانات حداقلی برای مهار چنین حریق‌هایی در منطقه است.
خیلی‌ها می‌گفتند چطور استانی که 640 هزار هکتار جنگل دارد برای چنین روزهایی حتی یک بالگرد آبپاش هم ندارد.
این در حالی است که چند روز قبل از این، بخش‌هایی دیگر از جنگل‌های استان آتش گرفته بود و این امکان وجود داشت که دوباره این اتفاق بیفتد.
متاسفانه نزدیک‌ترین بالگرد در منطقه متعلق به هلال‌احمر استان کرمانشاه بود که ظهر روز جمعه برای تسریع در کمک به مهار آتش وارد استان شد.
- آتش در گور سوسک چوبخوار
جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی ) و سپس از غرب کردستان، کرمانشاه، ایلام و لرستان و جنوب غرب ایران کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی مي‌کند.
در استان ایلام نیز حدود 640 هزار هکتار جنگل وجود دارد که 90 درصد آن جنگل‌های بلوط است.
متاسفانه در چند سال اخیر علاوه بر آتش‌سوزی‌های گاه و بیگاه، انواع بیماری‌ها و آفات نیز به جان این درختان افتاده است که از مهم‌ترین آنها مي‌توان به بیماری زوال بلوط و ذغالی اشاره کرد. در بین آفات نیز مي‌توان سوسک چوبخوار را نام برد.
این آفات و بیماری‌ها باعث خشک شدن درختان بلوط مي‌شوند و همین باعث مي‌شود آتش‌سوزی‌های احتمالی سریع‌تر و با شدت بیشتری پیشروی کند.
همدلی از هم‌زبونی بهتره
منشا بیشتر اين آتش‌سوزي‌ها گردشگران بی‌توجهي هستند که در گرمای تابستان و با آگاهی از خطرات موجود باز هم آتش به پا مي‌کنند و به جان درختان بی‌گناه مي‌اندازند.
در این بین، عاملی که باعث شد این آتش زودتر خاموش شود، همدلی مردم و مسوولان بود. آنجا که مسوولان از مردم تقاضای کمک کردند و مردمی که شبانه، غیرتمندانه از ایلام و شهرهای اطراف به سمت منطقه شلم رفتند و با وسایلی ابتدایی آتش را خاموش کردند.
مردم و به‌ویژه جوانان یک بار دیگر ثابت کردند که هر وقت مشکلی به وجود آید، پای کارند. در ساعات اولیه آتش‌سوزی و بعد از درخواست کمک ستاد بحران ، مردم بلافاصله راهی منطقه شدند.
در این بین، جوانان در شبکه‌های اجتماعی نیز با اطلاع‌رسانی و به اشتراک گذاشتن عکس‌های آتش‌سوزی نقش مهمی در بسیج مردم داشتند.
علاوه بر مردم و جوانان ایلامی، ساکنان شهرهای دیگر استان هم شبانه راهی محل آتش‌سوزی شدند تا کمبود امکانات را با غیرت و تلاش خود جبران کنند.
در این بین، حتی گروه‌هایی نیز از استان‌های همجوار جهت کمک به مهار آتش به استان ایلام آمدند.
در خوابگاه دانشگاه ایلام هم پس از درخواست کمک، دانشجویان با اینکه درگیر امتحانات پایان ترم هستند، توسط چند دستگاه اتوبوس راهی منطقه آتش‌سوزی شدند تا به مهار آتش کمک کنند.
- 14 خرداد
غروب روز پنجشنبه بر اثر بی‌احتیاطی عده‌ای از شهروندان، پارک جنگلی چغاسبز آتش گرفت. این اولین باري نبود که چنین اتفاقی مي‌افتاد اما این دفعه سرعت و گستردگی آتش‌سوزی خیلی بیشتر از دفعات قبل بود.
به خاطر خشک بودن مراتع و وزش باد شدید آتش به سرعت در منطقه شروع به پیشروی کرد تا آنجا که به جنگل‌های ارتفاعات شلم، مشرف بر شهر ایلام سرایت و درختان بلوط را طعمه خود کرد.
در ساعات اولیه، گروه‌هاي امدادي، يگان حفاظت منابع طبيعي و محيط زيست، بسيج، شهرداري و آتش‌نشاني براي خاموش كردن آتش در محل حادثه حضور يافتند، اما با تاریکی شب و به دليل صعب‌العبور بودن منطقه، کار مهار آتش با مشکل مواجه شد.
اینجا بود که مديريت بحران استان ايلام با ارسال پيامك، انعكاس خبر در رسانه‌ها و زيرنويس در شبكه استاني از گروه‌هاي مختلف مردم خواست براي كمك به اطفاي حريق به محل حادثه بيايند.
درخواست کمکی که به سرعت اجابت شد و مردم از قشرهای مختلف به ویژه جوانان با انواع وسایل ابتدایی جهت کمک به مهار آتش راهی جنگل شلم شدند. حتی نیروهای سپاه و نیروی انتظامی هم به کمک نیروهای امدادی و مردم شتافتند تا بتوانند آتش را خاموش کنند.
- 15 خرداد
کار خاموش کردن آتش در تمامی طول شب و صبح روز بعد نیز ادامه داشت و بالاخره بعد از 20 ساعت تلاش بی‌وقفه آتش مهار شد و مردم و نیروهای امدادی مانع از رسیدن آتش به بخش‌های بیشتری از جنگل شلم شدند.
استاندار ایلام ظهر روز جمعه اعلام کرد آتش مهار شده است. محمدرضا مروارید از مشاركت مردم در اطفاي حريق تشکر کرد: «مردم با همراه داشتن برخی تجهیزات و امکانات از جمله بیل و گونی خالی برای کمک خود را به کوهستان‌های شلم رساندند.
مهم‌ترين نياز اين استان با حجم وسيع مناطق جنگلي، داشتن بالگرد براي اطفاي حريق است كه بايد از طريق مديريت بحران وزارت كشور براي اين مهم اقدام كنيم.
با توجه به صعب‌العبور بودن مناطق جنگلی استان و دشواري در دسترسی به محدوده آتش‌سوزي، وجود بالگرد مي‌توانست در انتقال نيروهاي مردمي و امدادي به ارتفاعات شلم نقش موثري داشته باشد تا با شرايط سهل‌تري اين كار انجام مي‌شد.»
ساعاتی بعد مدیرکل منابع طبیعی استان هم اعلام کرد كه آتش‌سوزی به طور کامل مهار شده است و هم اکنون مرحله مراقبت از سرایت آتش به دیگر نقاط با استقرار نیروهای منابع طبیعی و محیط‌بانی آغاز شده و یک فروند بالگرد هلال احمر استان کرمانشاه در اختیار ستاد بحران قرار گرفته است.
- 16 خرداد
در بررسی‌های اولیه اعلام شد بین 30 تا 40 هکتار از جنگل‌های بلوط منطقه شلم آسیب دیده است.
عصر روز شنبه شایعه آتش‌سوزی دوباره شهر را فرا گرفت، ولی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام تاکید کرد دودهای بلند شده از شلم ناشی از سوختن کنده‌های نیمسوز است و جای نگرانی نیست.
- 17 خرداد
یک فروند بالگرد متعلق به نیروی هوایی سپاه پاسداران جهت کمک به مهار آتش‌سوزی‌های بعدی وارد استان شد. این بالگرد در هر بار بارگیری 2000 لیتر آب را با خود حمل می‌کند.
- 18 خرداد
ارتفاعات مانشت و قلارنگ در شهرستان سیروان واقع در شمال ایلام دچار حریق می‌شود، اما این بار به خاطر آمادگی مسوولان و نیروهای امدادی و مردمی که در قالب گروه‌های کوهنوردی در منطقه حضور داشتند، آتش بعد از چند ساعت مهار می‌شود.
- 22 خرداد
یک هفته پس از شروع ماجرا، سرهنگ غلامرضا حسنی، جانشین فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور از دستگیری عاملان آتش‌سوزی‌ها خبر داد.
«علل اصلی وقوع این آتش‌سوزی‌ها از سوی این افراد روشن کردن آتش به صورت سهوی اعلام شده است.
افراد دستگیرشده پس از انجام تشریفات قانونی و تکمیل پرونده‌های مرتبط، جهت بررسی‌های دقیق‌تر به مراجع قضائی و قانونی معرفی شدند.
حریق حدود 70 درصد پوشش علفی و زیراشکوب درختان جنگلی را از بین برده و 20 درصد هم به تنه‌های درختان که عموما خشکیده خسارت زده و 10 درصد نیز به تاج پوشش درختان جنگلی منطقه آسيب رسانده است.»
مختاركريمي مجد/منبع:همشهري‌جوان