درحالي‌كه استفاده ازكرم ضدآفتاب در بعضي مناطق جغرافيايي مانند مسواك‌زدن و بهداشت دهان و دندان است. كرم ضدآفتاب ديگر فقط جنبه آرايشي و زيبايي ندارد بلكه براي حفظ پوست و سلامتي است. پوست لايه محافظ و بزرگ‌ترين عضو بدن انسان است. اين عضو اهميت بسياري دارد كه اين اهميت ضرورت مراقبت از آن را دو چندان مي‌كند. چون عوارض بيماري‌هاي پوستي به‌ويژه مضرات نور خورشيد در كوتاه‌مدت محسوس نيست، براي همين مورد بي‌توجهي مردم قرار مي‌گيرد. تحقيقات نشان مي‌دهد كه كساني كه از كرم‌هاي ضدآفتاب استفاده مي‌كنند، كمتر از ديگران در معرض سرطان پوست قرار مي‌گيرند. اما در فصل تابستان مدام اين سؤال در ذهن خيلي از مردم به‌وجود مي‌آيد كه كدام كرم را بخرند؟ كرم خوب چه ويژگي‌هايي دارد؟ اينجا مي‌توانيد با كرم‌هاي ضدآفتاب بيشتر آشنا شويد.
- فيزيكي‌ها يا شيميايي‌ها؟
كرم‌هاي ضدآفتاب را مي‌توان به ۲دسته كلي فيزيكي و شيميايي تقسيم‌بندي كرد كه هر يك به‌دليل كاركرد خاص خود در محافظت از پوست و نوع خاصي از فيلتر، اينگونه نام‌گذاري شده‌اند. ضدآفتابهاي شيميايي نور فرابنفش را جذب مي‌كنند و فيلترهاي فيزيكي نور فرابنفش را پخش و به هيچكدام اجازه نمي‌دهند كه به پوست برسد. استفاده از فيلترهاي شيميايي در كشور ما معمول‌تر است؛ زيرا ظاهر بهتري دارد و خود را روي پوست نشان نمي‌دهد درحالي‌كه كرم‌هاي فيزيكي معمولا لايه‌اي سفيد روي پوست صورت ايجاد مي‌كنند. اين در حالي است كه قدرت و كيفيت محافظت كرم‌هاي ضدآفتاب با فيلترهاي فيزيكي چندين برابر كرم‌هاي ضدآفتاب با فيلتر شيميايي است.
- چهارفصل يا فقط تابستان؟
هوا كه گرم مي‌شود و آفتاب كه كمي آزاردهنده مي‌شود فروش كرم ضدآفتاب در داروخانه‌ها و فروشگاه‌هاي لوازم بهداشتي، رونق چندين برابر پيدا مي‌كند. متأسفانه مردم فقط در تابستان به ياد كرم‌هاي ضدآفتاب مي‌افتند، درحالي‌كه براي تمام فصول سال بايد در شرايط خاصي از كرم‌هاي ضدآفتاب استفاده كرد. نور فرابنفش فصل خاصي نمي‌شناسد و همواره پوست ما را تهديد مي‌كند. وقتي خورشيد تغييري در زاويه تابش خود ايجاد مي‌كند ضرورت استفاده از كرم‌هاي ضدآفتاب در منظر مردم دوچندان مي‌شود؛ اين در حالي است كه از نظر متخصصان، استفاده از اين كرم‌ها حتي در هواي ابري نيز الزامي است.
- كرم را تجديد كنيم يا نه؟
شديدترين ميزان تابش نور خورشيد در ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر است كه در اين ۴ساعت حتما بايد كرم تجديد و به‌خوبي روي پوست ماليده شود تا تمام پوست را بگيرد. براي هر بار تجديد كرم نياز به شست‌وشوي پوست نيست و براي استفاده بايد ۲۰ تا ۳۰ دقيقه قبل از خروج از خانه لايه‌اي از آن روي پوست قرار گرفته باشد. درضمن كرم‌هاي ضدآفتاب هيچ تضادي با لوازم بهداشتي ندارند اما بهتر است كه ۱۵ دقيقه بين استفاده اين دو فاصله وجود داشته باشد. براي درك اهميت كرم ضدآفتاب كافي است شخصي كرم نزند و ديگري كرمي با اس.پي.اف ۱۵ بزند و با هم زير نور خورشيد قرار بگيرند، كسي كه از كرم استفاده كرده، يك تا ۲ ساعت ديرتر دچار آفتاب‌سوختگي مي‌شود.
- فقط زنان استفاده كنند يا نه؟
خانم‌ها دغدغه بيشتري در انتخاب كرم ضدآفتاب و استفاده از آن دارند. اين در حالي است كه امراض و عوارض اشعه فرابنفش جنسيت نمي‌شناسد و براي مردان و زنان يكسان است. شايد دليل استقبال كمتر مردان از كرم ضدآفتاب، آرايشي قلمداد كردن آن است. درحالي‌كه متخصصان پوست، كرم ضدآفتاب را همچون مسواك يك ضرورت بهداشتي مي‌دانند. بد نيست بدانيد كه مهم‌ترين عامل پيري و چروك پوست، تابش مستقيم نور خورشيد است كه كرم ضدآفتاب، پيري پوست و چروك آن را به عقب مي‌اندازد.
- فقط به‌صورت بزنيم يا نه؟
تصور اشتباه بسياري از مردم اين است كه فقط از پوست صورت در برابر نور خورشيد محافظت كنند اما آسيب‌هاي پوستي فقط مختص به‌صورت نيست، در فصول گرم سال به‌ويژه در ساعات اوج تابش بايد از كلاه و لباس‌هاي آستين بلند استفاده كرد. اساسا هر نقطه‌اي از بدن كه در معرض آفتاب قرار مي‌گيرد، بايد محافظت شود. يك نكته بسيار مهم در استفاده از كرم‌هاي ضدآفتاب اين است كه سن استفاده از اين كرم‌ها بعد از يك سال است، يعني تا يك‌سالگي نبايد اين نوع كرم‌ها را به صورت يا بدن نوزاد زد زيرا تا يك سال كودك براي استخوان‌سازي نيازمند ويتامين D است كه منبع تامين ويتامين D نور خورشيد است.
- اس‌پي‌اف بالا يا پايين؟
متغير مهم در انتخاب كرم‌هاي ضدآفتاب اس.پي.اف (SPF) كرم است؛ شاخصي كه ضدآفتابها براساس ميزان توانايي آنها در جذب و دفع اشعه UV درجه‌بندي مي‌شوند كه Sun Protection Factor يا SPF نام دارد. درجه اس.پي.اف مانند SPF۱۵ يا SPF۲۰ نشان‌دهنده اين امر هستند كه مصرف‌كننده آن پيش از اينكه دچار آفتاب سوختگي شود تا چه حد مي‌تواند زير نور آفتاب بماند. اس.پي.اف مناسب براي فصول سرد سال كه زاويه تابش نور خورشيد مايل است ۱۵ و براي فصول گرم حداقل ۲۵ است. كرم ضدآفتاب هر ۲ ساعت بايد تجديد شود و در هر بار استفاده بايد ۲ ميلي‌گرم براي هر يك سانتي‌متر يا يك بند انگشت براي صورت استفاده شود.
- كرم ايراني يا خارجي؟
اگر به ميزان كافي از كرم‌هاي ضدآفتاب استفاده نشود، پوست شما به اندازه احتياج محافظت نمي‌شود. پس بايد ضدآفتابي تهيه كرد كه از نظر مالي مجبور به صرفه‌جويي در مصرف آن نشويم. حتما لازم نيست كه سراغ كرم‌هاي ضدآفتاب با مارك‌هاي خارجي برويد و كلي هزينه كنيد. نوع ايراني اين محصولات از كيفيت خوبي برخوردارند و مقرون به‌صرفه‌تر هستند. درضمن اگر از ۲ كرم با ۲ شماره SPF استفاده كنيد، اين به‌معناي بالا رفتن SPF نيست. مثلا اگر ۲ كرم داريد كه SPF يكي از آنها ۱۰ و يكي ديگر ۱۵ است، اگر اين دو را روي هم بر صورت‌تان بماليد، به‌معناي استفاده از كرم با ۲۵ SPF نيست.
- كرم ضدآفتاب كفايت مي‌كند؟
فكر نكنيد كه چون كرم ضدآفتاب استفاده مي‌كنيد مي‌توانيد زير تيغ آفتاب حركت كنيد و هيچ مراقب ديگري از پوست بدنتان نكنيد. مهم‌ترين توصيه اين است كه براي حركت در فضاهاي باز، از زير سايه‌ها رفت‌وآمد كنيد. به هيچ‌وجه هم مدت طولاني زير تابش مستقيم آفتاب نايستيد. استفاده از لباس‌هاي آستين كوتاه هم با اينكه به‌نظر مي‌رسد خنك‌تر است، اما آسيب‌رساني آنها به پوست دست بسيار بيشتر خواهد بود.
- چند نكته درباره استفاده از كرم ضدآفتاب
* استفاده از كرم ضدآفتاب، يك پيش‌نياز هم دارد و آن هم كرم‌هاي مرطوب‌كننده است. يعني قبل از مصرف كرم ضدآفتاب از كرم مرطوب‌كننده استفاده كنيد. كرم‌هاي ضدآفتابي هم در بازار هستند كه خودشان محتوي مرطوب‌كننده هستند.
* روي محصولاتي كه به‌عنوان كرم ضدآفتاب انتخاب مي‌كنيد را حتما بخوانيد يا از فروشندگان اين محصولات كمك بگيريد. مثلا پزشكان توصيه مي‌كنند كه اگر روي محصولات نوشته شده «بدون مواد تحريك‌كننده»، «بدون عطر و مواد خوشبوكننده» يا «ضدحساسيت»، مي‌توان از آنها براي كودكان استفاده كرد.
* در ميان محصولات بهداشتي موجود در بازار مي‌توان ضدآفتابهاي پودري يا مدل اسپري را هم پيدا كرد اما توصيه پزشكان اين است كه از اين محصولات استفاده نكنيد. ضدآفتابها داراي مواد خطرناكي هستند كه ممكن است ذرات اين مواد به‌صورت پودر يا اسپري از طريق دهان يا بيني وارد بدن شما شود.
* يادتان باشد هر كرم ضدآفتابي براي هر فردي مناسب نيست. اين نكته باز هم به ضرورت خواندن روي جلد كرم‌ها اشاره دارد. مثلا براي بچه‌ها بايد ضدآفتابهاي مخصوص اطفال استفاده كرد. براي سنين ۱۲ تا ۳۰ سال بايد از ضدآفتاب بدون چربي استفاده كرد و براي سنين 30تا 45سال از ضدآفتاب مخصوص پوست‌هاي نرمال و 50سال به بالا از ضدآفتاب مخصوص پوست‌هاي خشك.