اين‌جا محله‌ي درخوانگاه است؛ جايي در منطقه‌ي 12 و در بافت قديمي تهران كه بین چهارراه بوذرجمهری و چهارراه گلوبندک قرار دارد. محلي‌ها به اين‌جا درخونگاه ميگويند.
نامش عجيب است و سه معنی برای آن آورده‌اند:
اول درِ خانگاه، زیرا وزرای زیادی در این منطقه سکونت داشتند.
دوم در تکیه‌ي درخونگاه نخلی وجود دارد که به گفته‌ي اهالی محل، به زور و بادعوا و خون‌ریزی به این محل آورده شده و همین خون‌ریزی علت نام‌گذاری این محله است.
سوم در خانقاه است. اما ميگويند این‌جا محلی است که آب در آن مي‌جوشيده و بالا می‌آمده و به همین دلیل به آن در +خوان+ گاه گفته می‌شده است. هرچه باشد حالا خيلي فرقي ندارد، اين‌جا با بناها و آدم‌هايش معنا پيدا مي‌كند، آدم‌هاي قديمي‌اش رفته اند و بناها... نياز به بازسازي دارند.
عمارت مستوفی الممالک متعلق به اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، یعنی حدود١١٠ سال قبل است. این بنا منزل یکی از اصیل‌ترین رجال دوران قاجار و پهلوی یعنی میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک ، فرزند میرزا یوسف‌خان مستوفی‌الممالک است.
خانه‌ي مستوفی در 1311 ق، یعنی هنگامی که میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک 19 سال بیش‌تر نداشت، ساخته شده است. علاوه بر شماري از شخصيت‌هاي سياسي، اسماعیل فصیح (رمان‌نويس) هم زاده‌ي محله‌ي درخونگاه است. ماجراهاي اصلي کتاب «داستان جاوید» او هم در این محل اتفاق می‌افتد. هر چند حالا ديگر آدم‌هاي ساكن در اين محله شباهتي به شخصيت‌هاي داستان جاويد ندارند و بسياري از قديمي‌ها، اين محله را ترك كرده‌اند.
مسجد اردبیلی‌ها یا مسجد چاله حصار، مربوط به سال 1185 است که به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و پس از تخریب آن توسط علی اصغر حکمت، مرحوم لرزاده آن را بازسازی کرده است. وقتي ثقفی، اولین شهردار بلدیه تهران حدود سال 1298 به این سمت گمارده شد، اولین نقد به عملکرد این شهردار و دستگاه شهرداری در منبر همین مسجد صورت گرفت.
بسياري از خانه‌هاي قديمي محله حالا متروك مانده‌اند و يا به عنوان انبار از آن‌ها استفاده مي‌شود.
تكيه درخوانگاه از قديمي‌ترين تكيه‌هاي تهران است كه به نخل قديمي‌اش شهرت دارد، همان نخلي كه ميگويند با خون‌ريزي وارد اين محل شده است!
اين شيرآب پمپي قديمي در مسجد اردبيلي‌ها هنوز سرپاست، اما به شيوه‌ي امروزي از آن استفاده مي‌شود.
سقف بعضي از بازارهاي اين محله كه با تيرك‌هاي چوبي سرپا مانده‌اند؛ مثل كوي شيشه‌گران...
در اين محله هنوز هم مي‌توان خانه‌هايي با سردرهاي زيبا پيدا كرد.
------------------------------
عكس‌ها: مهبد فروزان