الهام مصدقی‌راد: طرح انضباط شهری با سنجش رضایت مردمی از اقدامات شهرداری برای برقرار کردن نظم بیشتر در شهر، طی ۲ مرحله در خرداد‌ماه و در محدوده منطقه ۱۲ و به‌صورت خانه به خانه به اجرا درآمد.

براساس نتايج به‌دست آمده از اين نظرسنجي شهروندان ساكن در اين منطقه و كسبه از برخورد با مفاسد خياباني شامل مصرف‌كنندگان مواد، زنان خياباني، ‌خلافكاران و اوباش، با 37.65 درصد كمترين رضايت را داشته‌اند و انجام اقدامات مؤثرتري براي حل اين مشكل را خواستار‌ شده‌اند.

برخورد با تكدي‌گري با 42.62درصد و جمع‌آوري معتادان با 43.21درصد نيز به‌ترتيب در رتبه دوم و سوم كمترين رضايت قرار دارند. با توجه به نتايج اين نظرسنجي از شهروندان، شهرداري تهران هم اين خدمات را بيش از پيش مورد توجه قرار داده است. مقوله انضباط اجتماعي نيز به‌عنوان يكي از 3محور اصلي طرح انضباط شهري در منطقه12، اين موارد را جزء مهم‌ترين دستورات كاري خود قرار داده بود.

فرزاد هوشيار مديرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در اين ارتباط از شناسايي كلوني‌هاي آسيب‌هاي اجتماعي پايتخت خبر داده و گفته اقدامات كنوني شهرداري وظيفه ذاتي اين نهاد اجتماعي نيست، اما از آنجايي كه آسيب‌هاي اجتماعي سلامت و بهداشت زيست پايتخت را به خطر انداخته‌اند، شهرداري در تلاش است تا در خلأ حضور ساير سازمان‌ها، در مسير رفع مشكلات شهر گام‌هاي اساسي بردارد.

وي با تأكيد بر اينكه در زمينه كاهش و مديريت آسيب‌هاي اجتماعي نيازمند آن هستيم كه بهزيستي، وزارت بهداشت، فرمانداري و استانداري حضور پررنگ‌تري داشته باشند، تصريح كرده درست است كه بخشي از اين سازمان‌ها همچون ستاد مبارزه با مواد‌مخدراعلام آمادگي كرده‌اند و امروز شاهد حضور مؤثرشان در زمينه رفع آسيب‌هاي اجتماعي شهر تهران هستيم، اما حقيقت آن است كه رفع معضلات كنوني پايتخت نيازمند يك عزم ملي است.

وي با بيان اينكه آسيب‌هاي اجتماعي قابليت حركت دارند گفته همزمان با اقدامات لازم در كلوني‌هاي مختلف تهران از دره فرحزاد گرفته تا منطقه12 و حتي تا رفيوژهاي وسط اتوبان‌هاي پرتردد، درنظر داريم چهره تهران را از آسيب‌هاي اجتماعي بزداييم. هوشيار با يادآوري اينكه وقتي سازمان‌هاي متولي در زمينه مديريت آسيب‌هاي اجتماعي كمرنگ ظاهر مي‌شوند، زمينه براي ريشه دواندن معضلاتي از اين دست بيش از پيش مهيا مي‌شود.

وي از پيگيري و ترغيب سازمان‌ها از طريق شورا و وزارت كشور خبر داده و گفته در تلاشيم همه سازمان‌ها را متوجه ابعاد مختلف اين مهم كنيم تا در كمترين زمان ممكن چهره تهران از مشكلات و معضلات آسيب‌هاي اجتماعي پاك شود. به گفته وي به‌دليل اهميت و ضرورت اقدام هر چه زودتر در زمينه كاهش آسيب‌هاي اجتماعي به‌ويژه معتادان كارتن خواب و متجاهر، شهرداري منطقه12 را به‌عنوان پايلوت اجراي طرح‌هاي ساماندهي انتخاب كرده و امروز شاهد اجراي طرح ساماندهي معتادان و كارتن خواب‌ها در اين منطقه هستيم.

  • كمبود همگرايي در ساماندهي

معصومه آباد عضو كميسيون سلامت شوراي شهر تهران نيز با اشاره به طرح انضباط شهري، ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي را موضوعي دانسته كه براي شورا و شهرداري تازگي نداشته و گفته است يكي از دلايلي كه ساماندهي انجام نمي‌شود اين است كه فقط نام اين طرح را عوض مي‌كنيم و با اين تصور كه محتوا هم تغيير مي‌كند، تنها اتلاف وقت، هزينه و نيروي انساني داريم.
آباد با تأكيد براينكه شهرداري ورود خوبي به مسئله آسيب‌هاي اجتماعي داشته دليل ديگر حل نشدن اين مسئله را نبود سازمان و متولي مشخص عنوان كرده و افزوده است سازمان بهزيستي هم براي حل اين مسئله تلاش مي‌كند اما لازم است بخش‌هاي ديگر هم به كمك بيايند اما متأسفانه اين همگرايي وجود ندارد.

وي با بيان اينكه پديده آسيب‌هاي اجتماعي چند وجهي است به انعقاد اخير تفاهمنامه‌اي اشاره كرده كه طي آن قرار است كودكان بي‌بضاعت در بيمارستان‌هاي دولتي و دانشگاهي هزينه نپردازند يا خدمات مددكاري دريافت كنند و گفته است وزارت بهداشت به‌عنوان متولي بحث بهداشت بايد به خانواده‌هاي بي‌بضاعت، كم‌درآمد يا كودك كار و خيابان توجه بيشتري مي‌كرد. عدم‌وجود هماهنگي بين بخش‌هاي متناظر باعث شده مسئله انضباط اجتماعي سامان پيدا نكند.

عضو شوراي شهر تهران با بيان اينكه در شوراي سوم طرح جامع ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي نوشته شد اما اقدامي صورت نگرفت اظهار كرده هرگاه مي‌خواهيم مسئله‌اي را حل كنيم تازه شروع به طرح مسئله مي‌كنيم و مي‌گوييم كجا شناسايي شود و به كدام منطقه توجه ويژه شود درصورتي‌كه همه مطالعات آن وجود دارد.

  • توجه به تجربيات

آباد تصريح كرده كه شهرداري به آنچه از قبل وجود داشته و مطالعاتي كه به‌ويژه در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي قرار دارد توجه كرده اما شهرداري تنها متولي اين موضوع نيست و پيش‌بيني اينكه اين طرح شكست خورده است غلط نيست اما اگر شهرداري بخش‌هاي ديگر را با خود همراه كند نتيجه بهتري خواهيم گرفت. وي همچنين تأكيد كرده كه لازم است در اجراي چنين طرح‌هايي از اعمال سليقه پرهيز كرده و براي دستيابي به نتايج بهتر، نتايج علمي را مورد استفاده قرار داد.

مصطفي آب روشن، عضو انجمن جامعه‌شناسي ايران نيز با بيان اينكه يكي از دستاوردهاي اصلي انتظام بخشي اجتماعي از منظر جامعه شناختي گام‌برداشتن در مسير پيشگيري از وقوع جرم است تأكيد كرده كه زيباسازي كالبد شهري در كنار برطرف كردن ريشه‌هاي آسيب‌هاي اجتماعي، يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي زندگي ايمن در دل كلانشهرهاست.

وي ايجاد آرامش رواني و تقويت احساس امنيت براي تك تك شهروندان را يكي از بهترين ارمغان‌هاي طرح انضباط شهري در منطقه12 تهران دانست و خاطرنشان كرد: امنيت تهران يك سرمايه اجتماعي است ازهمين‌رو مشاركت پليس و مديريت شهري در اجراي طرح انضباط شهري در منطقه مركزي پايتخت مي‌تواند منجر به تقويت اين سرمايه اجتماعي شود.

  • 65درصد آسيب‌ها دربافت فرسوده است

مجيد ابهري جامعه شناس نيز درخصوص آسيب‌هاي اجتماعي منطقه12 گفته است در اطلس آسيب‌هاي اجتماعي كه براي شوراي شهر تهيه مي‌شد به اين نتيجه رسيدم كه ما يك شهر ظاهري و يك شهر زيربنايي در منطقه12 داريم. آسيب‌هاي اين منطقه كه هم مركزيت اقتصادي به‌دليل وجود بازار در آن است و هم وزارت امور خارجه و سازمان‌هاي ديگر در آن قرار دارند در كنار تهديدهايي است كه در اين منطقه مشاهده مي‌كنيم. علاوه بر اين 65درصد آسيب‌هاي منطقه در بافت‌ فرسوده آن است. وي تصريح كرد كه شهرداري تهران خاكريز اول 22نهاد شده و ساير نهادها و دستگاه‌ها خود را كنار كشيده‌اند و رسانه‌ها بايد اين واقعيت‌ها را به اطلاع مردم برسانند. به گفته اين جامعه شناس 90درصد زباله‌دزدها، قاچاقچيان دارو، متكدياني كه كودكان را اجاره مي‌دهند و... در منطقه12 قرار دارند.