بايد حواس‌تان باشد كه هميشه نمي‌شود انتظار برد را داشت. موضوعات و مسائل زندگي مشترك مثل هر بازي تيمي ديگري گاهي برد دارد، گاهي باخت، گاهي صعود دارد و گاهي حذف. اما چيزي كه مهم است و حس خوب موفقيت و آرامش و افتخار را ايجاد مي‌كند، بازي با تمام قوا و توان است. چند هفته گذشته كه همه ما با ديدن بازي تيم ملي واليبال گاهي خوشحال شديم و اميدوار و گاهي ناراحت و نااميد، يك حس مشترك را تجربه كرديم و به اين نتيجه رسيديم كه فقط صعود كردن نيست كه ارزشمند است بلكه بازي جوانمردانه با همه قوا و بدون اشتباه هم مي‌تواند نوعي صعود باشد و زمينه‌اي براي بردهاي بعدي و آينده‌اي بهتر. آنچه اينجا در اين صفحه مي‌خواهيم بيان كنيم استفاده از قواعد بازي تيمي واليبال در زندگي مشترك براي بهتر شدن رابطه است. كار چندان سختي نيست؛ تا پايان مطلب با ما همراه باشيد.
- تيم يك «من» نيست!
روزي كه به همسرتان «بله» مي‌گوييد و در ميان شادي و مبارك باد اطرافيان زير يك سقف مي‌رويد، چيزي كه بايد بنويسيد و در جايي مقابل چشم‌تان بزنيد تا هر روز چندبار آن را بخوانيد و فراموش‌تان نشود اين است كه شما 2نفر، يك تيم هستيد. اگر باور داشته باشيد و قواعد يك بازي تيمي را رعايت كنيد بسياري از مشكلاتي كه بين همسران وجود دارد، سر و كله‌اش در خانه شما پيدا نخواهد شد. اما براي اينكه بتوانيد مانند يك تيم هماهنگ عمل كنيد نياز داريد تا يكديگر را بشناسيد و ويژگي‌هاي كار تيمي را هم بدانيد. نخستين و مهم‌ترين ويژگي كار تيمي اين است كه به‌جاي گفتن «من» بگوييد «ما» و به اين «ما» بودن اعتقاد داشته باشيد. حتي در كارهاي مربوط به خانه هم اين تيم بودن را حفظ كنيد. براي اغلب زوج‌ها كار تيمي از كار تنهايي لذت‌بخش‌تر است. دليلش هم اين است كه وقتي 2نفر با هم مشغول انجام كاري مي‌شوند، در كنار كار كردن، با هم حرف مي‌زنند و اين طوري زمان برايشان زودتر مي‌گذرد. زماني كه لازم است بچه‌ها هم بخشي از وظايف را به‌عهده بگيرند اين كار تيمي حسابي جواب مي‌دهد. مثلا به جاي اينكه به بچه‌تان بگوييد برو اتاقت را تميز كن، مي‌توانيد بگوييد بيا با هم برويم و اتاقت را تميز كنيم. يا وقتي قرار است خانه‌تكاني كنيد، كارهاي‌تان را دسته‌بندي كنيد و هر بخش را با هم انجام بدهيد. در هر صورت شما يك تيم هستيد كه براي صعود به باهم بودن و باهم هماهنگ عمل كردن نياز داريد.
- ويدئو‌چك خوب است اگر...
زندگي زناشويي پر است از ظرافت‌هايي كه نمي‌توان مطمئن شد در نگاه اول درست مورد قضاوت قرار مي‌گيرند يا نه، مخصوصا در سال‌هاي اول كه زن و شوهر شناخت كمتري نسبت به هم دارند و ممكن است خطاهاي شناختي و پيش زمينه‌هاي تربيتي‌شان باعث شود به اشتباه يكديگر را قضاوت كنند. پس همسراني موفق هستند كه اگر طرف مقابل نسبت به قضاوت او شكايت داشت، باهم فيلم بازي را دوباره و چندباره ببينند و در موردش حرف بزنند. اگر قرار باشد موقعيت را بازخواني كنند و هر كدام فقط به فكر اثبات حرف خودشان باشند نتيجه‌اش جروبحث و احتمالا دعوا و قهر خواهد بود. زماني ديدن ويدئو‌چك اثر دارد كه طرفين بدون هيچ پيشداوري وارد بحث شوند و بخواهند واقعا نتيجه بگيرند و به واقعيت پي ببرند.گاهي رفتاري از همسر كه به‌نظر طرف مقابل خطاست در حقيقت به فاصله يك ميلي‌متر از خطا قرار دارد اما ما انسان‌ها عادت داريم با عينك خودمان به قضايا نگاه كنيم درحالي‌كه در زندگي مشترك همسراني موفق هستند كه نگاه كردن از دريچه چشمان يكديگر را بلدند.
- رستگاري تا سوت پايان
تا به‌حال چند مسابقه واليبال را ديده‌ايد كه نتيجه در ابتدا خوب نبوده است اما بازيكنان توانسته‌اند در نهايت نتيجه را به نفع خودشان تغيير دهند؟ فقط در واليبال اين اتفاق نمي‌افتد همه ما بازي فوتبال ايران و استراليا را به‌خاطر داريم كه در چند دقيقه نهايي نتيجه كاملا بر‌عكس شد. زندگي زناشويي هم همينطور است. ممكن است زوجي در سال‌هاي اوليه زندگي مشكلات زيادي باهم داشته باشند، از نظر اخلاقي باهم متفاوت باشند و حتي باخانواده‌هاي خود هم دچار مشكل شوند اما به مرور و در نهايت بتوانند با اقتدار و كنار هم بودن، مشكلات را برطرف كنند و هر روز محبت و علاقه بيشتري بين‌شان حاكم شود، از تفاوت‌ها پل بسازند و در نهايت به تفاهم برسند. بر عكس اين موضوع هم صادق است يعني همسراني كه در ابتدا بسيار به هم علاقه دارند و همه‌‌چيز مساعد است و با ندانم‌كاري‌هايشان باعث مي‌شوند روزبه‌روز بيشتر از هم فاصله بگيرند و در نهايت بعد از سال‌ها زندگي احساس شكست داشته باشند. شايد شما هم شنيده‌ايد كه مي‌گويند عشق و محبت مثل گياهي است كه نياز به مراقبت دارد وگرنه خشك مي‌شود، اين حرف يعني همان تغيير نتيجه! حال با شماست كه بازي برده را ببازيد يا حتي بازي‌اي كه در حال باختن هستيد را به يك قهرماني تبديل كنيد. ما انسان‌ها مختاريم و قادر به اداره بازي زندگي.
- سرويس‌هايي كه به اوت مي‌رود
مي‌گويند ديكته ننوشته، ديكته‌اي بي‌غلط است پس اگر مداد را برداشتي و متني نوشتي ممكن است در آن غلط هم داشته باشي. توقع يك بازي بدون خطا تنها نتيجه‌اي كه مي‌دهد، عكس‌العمل‌هاي شديد هنگام بروز خطا از خود يا ديگر هم‌تيمي‌هاست كه باعث تضعيف روحيه و عملكرد نامناسب خواهد بود. تصور كنيد تيم واليبال در حال بازي است و يكي از افراد سرويس‌اش به اوت مي‌رود يا توپ را به تور مي‌زند در اين هنگام 2عكس‌العمل در هم تيمي‌هاي او مي‌تواند رخ دهد؛ در نوع اول مي‌توانند عصباني شوند، با حركات چشم و ابرو و حرف‌هايشان او را تحقير كنند و مقابل چشم همه نشان دهند كه از خطاي او ناراحتند و قابل بخشش نيست. در موقعيت دوم مي‌توانند طوري رفتار كنند كه اين خطا عادي بوده و اشكالي ندارد و باهم جبرانش مي‌كنند. اين دو رفتار متفاوت دونتيجه كاملا متفاوت به همراه خواهد داشت مخصوصا اينكه ديگران و دوربين‌ها شاهد عمل و عكس‌العمل آنها هستند و همين تعاملات كار را قوي يا ضعيف نشان خواهد داد. در زندگي زناشويي از همان روز اول مشكلات زيادي به‌وجود خواهد آمد و هر كدام از همسران ممكن است خطايي كنند يا باعث شوند آسيبي به خانواده وارد شود مثلا شوهر ورشكست شود يا زن نتواند صاحب فرزند شود، در چنين شرايطي كدام برخورد تيمي مناسب‌تر است. اينكه او را به‌خاطر خطا يا ناتواني‌اش سرزنش كنند و در مقابل ديگران تحقيرش كرده و اشتباه و مشكلش را به رويش بياورند يا اينكه كاستي‌ها را قبول كرده و اين را هم جزئي از زندگي بدانند و در پي جبران آن يا پيدا كردن راه‌حلي ديگر بربيايند و پشت هم‌تيمي و همسر را خالي نكرده و از او حمايت كنند؟ نگاهي به زندگي اطرافيانتان بيندازيد، همسراني كه جا خالي مي‌دهند و كاستي‌هاي هم را جبران نمي‌كنند خيلي زود به نقطه آخر مي‌رسند كه اگر به طلاق هم منتهي نشود، يك زندگي خوابگاهي بدون علاقه را به همراه خواهد داشت.
- پاسكاري را فراموش نكنيد
تيمي را تصور كنيد كه هر كدام از افراد به محض آنكه توپ به دستش رسيد به فكر اين باشد كه ضربه نهايي را به حريف وارد كند و باعث شود تا امتياز كسب شده به نام خودش ثبت شود. در چنين شرايطي به‌جاي موفقيت، يك بازي بي‌نظم و ضعيف ارائه مي‌شود كه اعضاي هم گروه به‌جاي آنكه به‌دنبال بالا بردن تيم‌شان باشند، مي‌خواهند نام خود را مطرح كنند و نتيجه‌اش شكست تيم و درنهايت خود آنهاست. اين موضوع اهميت زيادي دارد كه در زندگي زناشويي به ميزان لازم به يكديگر پاس بدهيد تا با هماهنگي و استفاده از توانايي‌هاي هر دو نفر و بعد از تولد فرزندان حتي استفاده از توانايي‌هاي آنها، خانواده‌تان را قدرتمند‌تر كنيد. اين پاس دادن به معني سلب مسئوليت از خود و انداختن تمام بارها به دوش يك نفر نيست بلكه هماهنگ عمل‌كردن و لذت باهم تلاش كردن است كه نتيجه‌اش علاوه بر موفقيت در كارها، نزديك‌تر شدن به هم و گرم‌تر‌شدن محيط خانه خواهد بود.
- هركس سر پست خودش
يك تيم زماني مي‌تواند قوي عمل كند كه همه اعضاي آن، كار تعريف شده‌اي داشته باشند؛ يكي دفاع، يكي پاسور و... . خلاصه هر كدام بدانند چه وظيفه‌اي دارند كه در گيرودار بازي سر درگم نشوند؛ وظيفه‌اي كه طبق توانايي‌هاي آنها و نياز تيم به‌عهده‌شان قرار گرفته است.زندگي زناشويي هم همينطور است. تقسيم وظايف براساس توانايي‌ها چيزي است كه كمك مي‌كند تا يك خانواده به اهدافش برسد. در اين روزها كه درصد خانم‌هاي شاغل رو به افزايش است آن نظام تقسيم وظايف گذشته كمي تغيير كرده است. البته تقسيم وظايف به اين معني نيست كه در مواقع لزوم در پست يكديگر وارد نشوند. وقتي توپي وارد زمين مي‌شود هر كس درحد توان خود سعي مي‌كند آن‌را مديريت كند. ممكن است به‌دنبال توپ بدود به سمتي كه با پست اصلي او فرق مي‌كند. در زندگي زناشويي هم همين است؛ هر چند كار هر كس بايد معلوم باشد تا خانه گرفتار هرج و مرج نشود اما اگر جايي كسي نتوانست كارش را انجام دهد، همسراني موفق هستند كه طرف مقابل به جاي همسرش تلاش كند تا مؤثر باشد.
- كارشناس: دكتر فروغ نيلچي‌زاده؛ استاد دانشگاه و مشاور خانواده
4سال از زندگي مشترك من و همسرم مي‌گذرد. خانم بنده بسيار بدزبان است و مدام موقع عصبانيت به من و دخترم و خانواده‌ام و حتي خانواده خودش حرف‌هاي ناروا مي‌زند. بارها با او در اين خصوص صحبت كرده‌ام ولي تاكنون رفتارش را تغيير نداده است و گاهي از سر لجبازي بدتر هم مي‌كند. لطفا مرا راهنمايي كنيد تا بتوانم به همسرم كمك كنم تا اين رفتار نادرست خود را كنار بگذارد.
به زبان آوردن حرف‌هاي ناروا و بدزباني يكي از آن مسائلي است كه بركت زندگي را از بين مي‌برد. در روايت داريم آدمي كه اهل فحش دادن است خداوند او را به‌خودش واگذار كرده است پس افرادي كه عادت به فحش دادن و به‌كار بردن حرف‌هاي ناروا دارند بايد اين روحيه خود را اصلاح كنند. در واقع بايد گفت كه اين شخص در وخامت روحي و اخلاقي به‌سر مي‌برد و خداوند او را به حال خود رها كرده است. به‌خاطر همين بايد همه افراد جامعه به‌خصوص زوجين حساسيت زيادي نسبت به فحش‌دادن داشته باشند و اجازه ندهند همسرشان اقدام به اين كار كند.
نكته قابل توجه اين است كه همه افراد خيلي زود از آدم‌هاي بددهان و بدزبان فاصله مي‌گيرند. اين فرد يكي از موفقيت‌هاي خود را اين مي‌داند كه هركس به او چيزي بگويد بي‌جواب نخواهد ماند و با زبانش جواب او را به بدترين شكل مي‌دهد ولي اين خيلي بد است كه اطرافيان آدم به‌خاطر اينكه از گزند زبان يك نفر در امان باشند از او فاصله بگيرند.
پس با اين ويژگي بايد به اين دوست عزيز گفت كه در نخستين قدم بايد با همسرتان به خوبي صحبت كنيد و به او بگوييد كه اين رفتار او، شما را آزار مي‌دهد. به‌خصوص با وجود فرزندي كه در زندگي شما وجود دارد اين نوع برخورد همسرتان باعث مي‌شود كه دختر شما از مادرش در اين زمينه الگوبرداري كند پس در مرحله اول از او بخواهيد كه اين عادت زشت را ترك كند.
در مرحله بعد بايد هر زمان كه او شروع به فحش‌دادن مي‌كند فورا يك ليوان آب به‌دست او بدهيد و با محبت دست روي شانه او بگذاريد و بگوييد آرامش داشته باشد و سعي كند اين رفتار خود را ترك كند.
اصلا در اين مرحله شما نبايد صدايتان را مثل همسرتان بالا ببريد. از همسرتان بخواهيد هر روزي كه توانست بر اين رفتارش غلبه كند.
را در دفتري يادداشت كند و با مرور اين روزها به اين نتيجه برسد كه ترك اين رفتار كار سختي نيست. از سوي ديگر همسر شما بايد خودش براي اصلاح اين رفتار خود تلاش كند. اين نوع رفتار مدام دين و ايمان فرد را مي‌سوزاند و فرصت‌هاي موفقيت او را از بين مي‌برد. پس او براي اينكه از رحمت و بركت خداوند بهره‌مند شود بايد حتما سعي كند بدزباني را ترك كند.