به تازگي كتاب «ازدواج رندانه و داستانهاي آموزنده ديگر» اثر سروانتس را مطالعه كردهام. اين كتاب مجموعهاي از داستانهاي كوتاه نويسندهاي است كه همه او را با رمان «دنكيشوت» ميشناسند. مجموعه ازدواج رندانه و داستانهاي آموزنده ديگر كتاب قابل توصيهاي براي مطالعه است. در حوزه داستان و رمان وقتي كتابي را براي مطالعه انتخاب ميكنم، معمولا اين نكته در ذهنم هست كه آيا ميشود براساسش اقتباسي سينمايي انجام داد يا خير؟
كتاب سروانتس قصه ازدواج رندانه اثري است كه با وجود اينكه در قرن شانزدهم ميلادي نوشته شده همچنان فضاي زنده و ملموسي دارد. مناسبات موجود در قصه و روابط انسانها در اين داستان بهگونهاي است كه معادل آنرا در اجتماع امروز نيز ميتوان مشاهده كرد. يعني با اينكه قصه در اروپاي قرن شانزدهم ميگذرد ميتوان آنرا در فضاي تهران امروز نيز بازآفريني كرد.
اين نكته بسيار مهمي است كه نويسندهاي چون سروانتس داستاني را آفريده كه در گذر زمان همچنان جذابيت خود را حفظ كرده است. درحاليكه در تاريخ ادبيات، آثار زيادي را ميتوان نام برد كه در زمان انتشارشان بسيار مورد توجه قرار گرفته و خوانده شدهاند، ولي امروز آثاري كهنه و ملالآور بهنظر ميرسند.
در داستان ازدواج رندانه، نويسنده آنقدر همه چيز را خوب ديده و توصيف كرده و چنان در وصف رفتارهاي انساني دقيق بوده كه از نگاه من سينماگر، ميتوان براساسش يك فيلم جذاب ساخت. يكي از ويژگيهاي اين اثر، كشش فوقالعاده آن است. در مقايسه با دنكيشوت اثر معروف سروانتس ميتوانم به اين نكته اشاره كنم كه ازدواجهاي رندانه داستان واقعگرايانهتري دارد. درحاليكه دنكيشوت فضايي شبهسوررئال دارد و ما با كاراكتري بسيار خاص مواجهيم. در ازدواجهاي رندانه قلم طناز و نكتهبين سروانتس كاملا مشهود و يكي از جذابيتهاي اثر را رقم زده است.
ترجمه محمداسماعيل فلزي هم روان و خوب است. برخلاف برخي از ترجمههاي موجود كه بهدليل عدم تسلط مترجم با متني مغشوش و آشفته مواجه ميشويم، در اين كتاب شاهد فارسينويسي خوب و گويايي هستيم. معادلهايي هم كه مترجم براي برخي واژهها و عبارات انتخاب كرده قابل تأمل هستند.
با اينكه مدت كوتاهي از چاپ كتاب ميگذرد اين اثر به چاپ دوم رسيده است. از سويي اينكه يك كتاب در مدت زمان كوتاهي تجديد چاپ شده اتفاق خوشحالكنندهاي بهنظر ميرسد. از سوي ديگر اما وقتي به شمارگان كتاب نگاه ميكنيم جز تأسف چيز ديگري نميتوان گفت. شمارگان چاپ دوم ازدواجهاي رندانه و داستانهاي آموزنده ديگر هزار نسخه است. با كشوري با جمعيت ما و بهخصوص باتوجه به تعداد باسوادهاي جامعه اين تيراژ آن هم درمورد نويسندهاي مشهور تأسفبار است. درحاليكه در سالهاي نهچندان دور چنين كتابي با تيراژ 10هزار نسخهاي منتشر ميشد.
- نويسنده، بازيگر و كارگردان سينما و تلويزيون