معمار و مهندس و متخصص و كارشناسهاي گوناگون هم احتياج ندارد، كشيش و اهل كليسا هم نميخواهد چون كسي كار يا فكر بد نميكند تا نيازمند موعظه و راهنمايي باشد. وجود بقيه اصناف هم لازم نخواهد بود چرا كه همهچيز و تمام امكانات پيشاپيش آماده شده، اما ساكنان شمال و جنوب و ديگر نواحي بهشت ميخواهند بدانند كه در هر گوشه چه اتفاقي روي ميدهد... و اينجاست كه اهميت وجود روزنامهنگار آشكار ميشود.» اين چند جمله را روزنامهنگاري به نام چارلز كلايتون گفته است. درحاليكه در تمام طول سال خبرنگاران از مشكلات ديگران مينويسند، 17مرداد تنها روزي است كه ممكن است چنين مطالبي را در رسانهها بخوانيد؛تنها يك روز در تقويم كه سهم خبرنگاران شده است... .
- فهرست طولاني مشكلات
درحاليكه خبرنگاران بارها بهعنوان نماينده اصناف و قشرهاي مختلف پيگير مشكلات آنها بودهاند، خودشان با فهرست طولاني از مشكلات مواجه هستند كه انگار به اين زوديها هم قرار نيست حل شود.مثل همه سالهاي گذشته همچنان امنيت شغلي، مهمترين دغدغه خبرنگاران است. بهدليل بيثبات بودن رسانهها، خبرنگاران هم وضعيت شغلي نامطمئني دارند.وقتي بعضي روزنامهها يك سال هم عمر نميكنند، امنيت شغلي خبرنگار معنايي ندارد. در رسانههاي با ثبات هم تقريبا هيچ تضميني براي تداوم به كارگيري خبرنگاران وجود ندارد. اگر چه پيش از اين مشاور رئيسجمهور در امور رسانه تأكيد كرده بود كه امنيت شغلي خبرنگاران از اولويتهاي دولت يازدهم است و وعده تحقق بيمه تكميلي براي خبرنگاران را داده بود اما اين موضوع همچنان مشكل حل نشده بسياري از اصحاب رسانه است.با وجود تلاشهاي چند ساله خبرنگاران، هنوز اجراي قانون سخت و زيانآور بودن حرفه روزنامهنگاري، با دشواريهايي روبهروست و ماده 76قانون تأمين اجتماعي هم ناقص اجرا ميشود.هماكنون بسياري از شعب تأمين اجتماعي به قانون مشاغل سخت و زيانآور كه براساس آن هر سال فعاليت معادل 1/5سال محاسبه ميشود، توجه نميكنند.
بازنشستگي ۲۰ ساله خبرنگاران تقريبا روي زمين مانده است. برخي از خبرنگاران با ۲۰يا ۲۵ سال سابقه بيمه، با اين توجيه كه در ليست بيمهاي رسانه آنها به تأمين اجتماعي عنوان «كارمند» برايشان درج شده است، امكان بازنشستگي در اين مدت را ندارند. اين در حالي است كه آنها تمام زمان خدمتشان را بهعنوان خبرنگار، دبير، سردبير و... طي كردهاند اما صرفا كارگزيني رسانه مربوطه در ليست ارسالي به تأمين اجتماعي عنوان كارمند را براي آنها درج و ثبت كرده است.
- دستمزد پايين
حقوقهاي پايين كه معمولا با تأخيرهاي چند روزه تا گاهي چند ماهه پرداخت ميشوند، مشكل بعدي و البته قديمي خبرنگاران است. كم نيستند خبرنگاراني كه بدون هيچگونه قراردادي مشغول به فعاليت هستند و حقوقهاي دريافتي آنها از حداقلهاي اعلامي وزارت كار نيز پايينتر است. بسياري از خبرنگاران ايران به همين دليل همزمان در چند حوزه متفاوت فعاليت دارند و با وجود اينكه اين كار نقطهضعف شغلشان محسوب ميشود، ناگزير هستند آن را انجام دهند چون به درآمد نياز دارند.به همه اينها اين را هم اضافه كنيد كه در بسياري از رسانهها تقريبا از ارتقاي شغلي خبري نيست و يك خبرنگار ناچار است سالها با حقوقي كه تقريبا تغيير قابل توجهي نكرده در يك سمت كار كند. درجهبندي خبرنگاران در ايران تقريبا يك موضوع فراموش شده است.واقعيت اين است كه در كشور ما خبرنگاران به سختي استخدام ميشوند، حقوق كمي ميگيرند و به آساني اخراج ميشوند.
- ورود غيرحرفهايها
در گذشتههاي نه چندان دور بيشتر نيروهاي يك رسانه از خبرنگار تا سردبير از شايستهترين و برگزيدهترينها بودند اما در سالهاي اخير دروازه ورود به عالم رسانه بيش از هميشه باز شده است.تعداد زيادي از افراد فاقد تحصيلات يا داراي تجربه مرتبط بهعنوان خبرنگار در رسانهها مشغول بهكار شدهاند. مديران و سردبيران برخي رسانهها نيز افراد سياسي بودهاند.با ورود مديران سياسي به رسانهها و قشونكشي اطرافيان آنها به مطبوعات عرصه براي روزنامهنگاران و خبرنگاران حرفهاي سختتر از هميشه شده است.درحاليكه در بسياري از رشتهها اصولا اجازه كار به افرادي غيرمرتبط با شغل مربوط را نميدهند، ورود افرادي كه از جنس رسانه و از اهالي مطبوعات نيستند تقريبا به يك رويه جاري تبديل شده است. به فهرست طولاني مشكلات خبرنگاران در ايران بايد سر و كله زدن با روابط عموميهايي كه حاضر به انتشار اطلاعات نهادشان نيستند را اضافه كرد.
17مرداد سال آينده هم خواهد رسيد و احتمالا آن روز هم ميتوان همين گزارش را بدون هيچ تغييري منتشر كرد؛ تا آن زمان خبرنگاران بارها بيمه كارگران ساختماني را دنبال ميكنند، براي مسكن مهر از مسئولان سؤال خواهند پرسيد، پيگيري پرونده استخدام معلمان را از ياد نميبرند، براي دفاع از حقوق معلولان چندين مطلب خواهند نوشت، مشكلات بازنشستگان را گزارش خواهد كرد و... بيآنكه كسي از مشكلات آنها بنويسد و اصلا خبرنگاري شايد همين!
- دشواريهاي بيمه خبرنگاري
معاون مطبوعاتي وزير ارشاد چندي قبل در پاسخ به خبرنگاري درباره بيمه شدن خبرنگاران نيمهوقت با اعلام اينكه هزينه بيمه توسط اين وزارتخانه به رسانهها پرداخت ميشود به اين خبرنگاران توصيه كرد از رسانهاي كه بيشتر با او كار ميكنند تقاضا كنند آنان را بيمه كند. حسين انتظامي همچنين درخواست كارت حرفهاي روزنامهنگاري از طريق سايت سمان را راهكار دوم دانست و اعلام كرد اگر امتياز خبرنگاري افزون بر ٣٠ از ١٢٠ باشد بيمه به آن تعلق ميگيرد. بهگفته وي اگر امتياز اين افراد كمتر از ٣٠ شود بهعنوان خبرنگار آماتور در صندوق اعتباري هنر بيمه ميشوند.اگر چه تلاشهايي شده است اما با وجود اين، تعداد زيادي از خبرنگاران امكان استفاده از اين شرايط را ندارند.