نگاهی به سر خط خبرهای اجتماعی حکایت از گلایهمندی نخبگان فرهنگی و اجتماعی جامعه از افزایش شایعه پراکنیها و سوءاستفادهها از فضای مجازی دارد.
در دهههای پیش از این پخش شایعات در جامعه بیشتر متکی بر برخی رسانههای بیگانه یا متکی بر افواه افراد جامعه بود.
نفوذ و باورپذیری شایعات هم آنقدر زیاد بود که بتوان با توسل به آن از «در پیش بودن زلزله» فراتر رفت و با توسل به دروغ به «تخریب شخصیت» چهرههای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی پرداخت یا در آستانه یک انتخابات رقیبی را در مظان اتهامی خردکننده قرار داد.
عصر اطلاعات و فراگیر شدن ابزارهای نوین ارتباطی اگرچه شاید بر سرعت انتشار شایعات افزوده اما امید میرفت تا با فرهنگیتر شدن جامعه به سبب شبکهای شدن ارتباطات، قوت بیشتری را در تحقق داشته باشد.
هانیه توسلی در گلایه نسبت به سوءاستفاده از شبکههای اجتماعی برای انتشار شایعات و یا مزاحمت در حوزههای خصوصی در یکی از روزنامههای کشور نوشته بود: «هيچكس از اينكه به حوزه خصوصي ديگري وارد شده و او را آزار داده، نهتنها نميترسد كه حتي از نظر اخلاقي هم آن را زشت و ناپسند نميداند...
اصلا انگار عدهاي به شبكههاي اجتماعي وارد شدهاند كه به ديگران آزار برسانند.
وقتي اين اتفاقها پشتسرهم تكرار ميشود و نهتنها درباره خودت كه درباره همكارانت هم از اين خبرها ميشنوي، نسبت به جامعه دلسرد ميشوي؛ تا آنجا كه دلت ميخواهد از اين فضا فاصله بگيري و در گوشهاي خلوت زندگي كني.
ما بايد ياد بگيريم كه از دنياي آزاد اطلاعات به شكل و شيوه ديگري استفاده كنيم، همديگر را قضاوت نكنيم و حريم خصوصي يكديگر را محترم بدانيم.»
گلایههای اخیری که الیاس قالیباف، فرزند شهردار تهران درباره شایعات بازداشتش در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشرکرده حکایت از عمق فاجعهای دارد که بر اخلاق شهروندی و البته شاید رقابتهای سیاسی در کشور ما میرود: «آخر من چه چيزي را بايد بنويسم؟ چه چيزي را بايد توضيح بدهم؟ بنويسم كه دزد نيستم؟ بنويسم كه آقا يا خانم محترم، ميداني رقم 8هزار ميليارد تومان يعني چه؟! بنويسم كه هيچگاه تاكنون احضار و بازداشت نشدهام؟ بنويسم كه فرار نكردهام؟ بنويسم كه لندن نيستم؟ بنويسم كه جزيره نخريدهام؟ ! يا حتى همين عكس هم من نيستم؟!كساني اين شايعات را منتشر ميكنند كه با توضيح من از كرده خود پشيمان نميشوند.
آنها ماموريتي فراتر از الياس قاليباف دارند و امروز من هدف آنها هستم و فردا داستان چيز ديگري است؛ چراكه خوابزده بيدار نميشود.
اما تنها يك عامل بنده را قانع كرد كه حتي همين چند خط را بنويسم و آن هم ذهن حقيقتجوي هموطناني بود كه نه از بودجه شهرداري خبر دارند نه از جلسات مجمع تشخيص مصلحت نظام.
سرشان به زندگي خودشان گرم است و شبانهروز براي يك لقمه نان حلال تلاش ميكنند و حالا به چنين پيامي هم بر ميخورند، من به احترام آنها توضيح ميدهم.
هموطن عزيز! من الياس قاليباف، دانشجوي رشته مديريت فرهنگي هستم كه در يك مجتمع آموزشي فعاليت ميكنم. زندگي اعياني ندارم. نه خارج از كشورم و نه زندان. نه دزدي كردهام نه اختلاس.
من يقين دارم كه افراد بسياري نادانسته اين شايعه سراسر كذب را در گروههاي مختلف منتشر كردهاند و اميدوارم اين درخواست جسارت نباشد از آنها تقاضا كنم كه به همان ميزان براي انتشار اين متن توضيحي بنده هم وقت و انرژي بگذارند.
خدا همه ما را مورد رحمت و مغفرت خود قرار دهد.»
ميرجلال الدين طباطبايي/منبع :همشهريماه