خب به هر حال ممكن است يك‌دفعه يك سفر زيارتي يا تفريحي و يا كاري به خارج از كشور پيش بيايد. مسلما نخستين چيزي هم كه براي عبور از مرزهاي قانوني كشور لازم است همين گذرنامه محسوب مي‌شود. تا همين چند سال قبل، گذرنامه‌هاي خانوادگي و چندنفره هم صادر مي‌شد اما حالا اداره‌هاي گذرنامه براي نوزادان هم گذرنامه جدا صادر مي‌كنند و ديگر چيزي به‌نام گذرنامه‌هاي چندنفره وجود ندارد. گرفتن گذرنامه برخلاف آنچه تصور مي‌شود كار چندان پيچيده‌اي نيست. اگر مداركتان جور باشد و كمي اطلاعات داشته باشيد شايد كمتر از يك ساعت وقت‌تان را بگيرد. ما اينجا قرار است مراحل انجام اين كار را به شما بگوييم تا بدون دردسر و در كمترين زمان ممكن اين كار را انجام دهيد. يادتان باشد كه مراحل صدور يا تعويض گذرنامه چندان تفاوتي با هم ندارد.
- قدم اول
مراجعه به دفاتر پليس+10
محل صدور و تعويض گذرنامه، دفاتر پليس +10 است. در اين دفاتر، يك پوشه در اختيار شما قرار مي‌گيرد كه بايد فرم داخل آن را پر كنيد و مداركتان را داخل آن قرار دهيد. البته قرار است در دفاتر شهر تهران، اين پوشه حذف و يك فرم با شناسه الكترونيكي صادر شود. گفته شده كه تا چند وقت ديگر، اين پوشه به‌طور كلي از فرايند صدور يا تعويض گذرنامه در سراسر كشور حذف خواهد شد. فعلا براي تهيه پوشه مي‌توانيد به مراكز پستي مراجعه كنيد و بعد از تهيه مدارك، راهي دفاتر پليس +10شويد. براي پيدا كردن نشاني نزديك‌ترين دفتر به شما هم مي‌توانيد به سايت اينترنتي epolice.ir برويد. در بخش تماس با ما، امكان جست‌وجوي نزديك‌ترين دفتر به شما وجود دارد.
- قدم دوم
مدارك لازم را جور كنيد
اساسا بخش اصلي كار صدور يا تعويض گذرنامه، همين جمع و جور كردن مدارك لازم است. اصل و كپي شناسنامه و كارت ملي يا تأييديه ثبت احوال براي تمامي متقاضيان، جزو نخستين مدارك به‌حساب مي‌آيد. اگر قصد تعويض يا تمديد گذرنامه‌تان را داريد بايد اصل آخرين گذرنامه‌تان را هم تحويل دهيد. يك قطعه عكس 6در 4رنگي با زمينه سفيد هم بايد به مداركتان ضميمه كنيد. يادتان باشد نبايد بيش از 6ماه از تاريخ انداختن اين عكس گذشته باشد. درضمن آقايان بدون كلاه، عينك، كراوات و زيورآلات و آرايش خاص مو و محاسن بايد عكس بگيرند به‌طوري كه پيشاني و گوش‌ها مشخص باشد. همچنين رنگ لباس و زمينه عكس يكسان نباشد. خانم‌ها هم با حجاب كامل، بدون آرايش و زيورآلات عكس بگيرند.
- قدم سوم
خانم‌ها به محضرخانه بروند
براي صدور گذرنامه، يكسري مدارك اختصاصي هم لازم است. خانم‌ها براي گرفتن گذرنامه نياز به اجازه‌نامه رسمي همسر دارند. آنها بايد به دفترخانه‌هاي اسناد رسمي بروند و يك اجازه محضري از همسرشان بگيرند. بانوان مقيم خارج احتياجي به اجازه محضري همسر ندارند همچنين اقامت با گذرنامه ايراني قابل‌قبول است. بانواني كه همسرشان فوت كرده، بايد اصل گواهي فوت همسر يا اصل شناسنامه باطل شده همسر و بانوان مطلقه بايد اصل طلاق‌نامه را ارائه كنند. در ضمن اين اجازه نامه فقط براي خانم‌ها نيست بلكه فرزندان زير ۱۸ سال هم نياز به اجازه محضري از سوي پدر يا قيم قانوني دارند. مدرك اختصاصي آقايان هم كه معلوم است؛ ارائه اصل و كپي كارت پايان خدمت يا معافيت البته فقط نوع هوشمند قابل‌قبول است.
- قدم چهارم
هزينه‌ها را پرداخت كنيد
حالا كه مداركتان را به‌طور كامل فراهم كرده و در پوشه مربوطه گذاشته‌ايد بايد هزينه‌ها را هم پرداخت كنيد. بخشي از هزينه‌ها مربوط به عوارض نيروي انتظامي و شهرداري و بخشي هم مربوط به‌خود هزينه دفاتر پليس+10و هزينه‌هاي پستي و... است. نكته اساسي در اين زمينه اين است كه بخش واريزي به‌حساب شهرداري و نيروي انتظامي را به هيچ وجه نبايد از طريق اينترنت يا عابربانك پرداخت كنيد يا بايد مستقيم به بانك ملي برويد و فيش بگيريد و يا اينكه از طريق دستگاه‌هاي كارتخوان موجود در دفاتر پليس +10اقدام كنيد. جدول پايين صفحه هزينه‌هاي اين كار را به‌طور كامل نشان داده است.
- قدم پنجم
منتظر آقاي پستچي باشيد
كار شما به پايان رسيده و حالا بايد منتظر پست شدن گذرنامه به نشاني‌اي كه اعلام كرده‌ايد باشيد. حدود 6تا 8روز زمان مي‌برد تا گذرنامه به شما تحويل داده شود. البته ممكن است اين زمان به‌دليل مراجعه پستچي و نبودن شما در نشاني ارائه شده بيشتر هم بشود. درضمن ممكن است كه استعلام‌هايي كه اداره گذرنامه براي شما مي‌گيرد هم با مشكل مواجه شود كه اين مشكلات به شما اطلاع داده خواهد شد. اين نكته را هم يادتان باشد كه همه افراد بالاي 6سال براي گرفتن گذرنامه بايد به دفاتر پليس+10بروند و در پايان كار، رسيدي دريافت كنند. اين رسيد را بايد در زمان آمدن پستچي، به او تحويل دهيد تا گذرنامه را تحويل بگيريد.
- گذرنامه‌هاي گمشده
نكته‌هايي كه بايد بدانيد
اگر گذرنامه‌تان داراي اعتبار است و با همين اعتبار، مخدوش يا گم شده، نبايد ابتدا به دفاتر پليس+10برويد. ابتدا بايد به اداره گذرنامه واحد غرب تهران واقع در يافت‌آباد، بلوار معلم، نرسيده به چهارراه قهوه‌خانه مراجعه كنيد. آنجا به شما نامه‌اي خواهند داد و با آن نامه بايد به دفاتر پليس+10برويد.
اگر به هر دليلي ممنوع الخروج شده‌ايد براي دانستن علت اين ماجرا و بررسي اين ممنوعيت هم بايد به همان اداره گذرنامه واحد غرب تهران مراجعه كنيد.
اگر گذرنامه‌تان اعتبارش پايان يافته و بعد مخدوش يا گمشده است، ديگر نيازي به مراجعه به اداره گذرنامه نيست و مستقيم به دفاتر پليس+10برويد.
اگر قصد باطل كردن گذرنامه‌اي با اعتبار بالاي يك‌سال را داريد بايد ابتدا به اداره‌هاي گذرنامه برويد. به غيراز واحد غرب كه نشاني‌اش در بالا بيان شد، 2اداره گذرنامه ديگر هم در تهران وجود دارد؛
اداره گذرنامه تهرانپارس: فلكه اول تهرانپارس - بلوار پروين - اداره گذرنامه تهرانپارس - طبقه دوم
اداره گذرنامه شهرري : بزرگراه فدائيان اسلام - بلوار بسيج - جنب اداره گاز
آقايان بالاي 50سال احتياج به ارائه كارت پايان خدمت ندارند.
اگر در زمان انتظار براي گرفتن گذرنامه هستيد و مي‌خواهيد كه از انجام مراحل كار مطم‍‍ئن شويد لازم نيست شال و كلاه كنيد و به دفاتر پليس +10برويد. شما مي‌توانيد با سامانه پيامكي 1100اين مراحل را پيگيري كنيد. براي اينكه مطلع شويد كه چطور با اين سامانه كار كنيد، يك علامت سؤال (؟) به همين شماره پيامك كنيد. با فرستادن عدد 1به اين سامانه، عضو اين سامانه مي‌شويد.
كساني كه اقدام به تعويض كارت پايان خدمت يا معافيت قديمي به هوشمند كرده‌اند، بعد از 24ساعت مي‌توانند با ارائه برگه ثبت درخواست تعويض كارت براي درخواست صدور يا تعويض گذرنامه اقدام كنند.
دانشجويان يا دانش‌آموزان پسر براي خروج از كشور بايد نامه از محل تحصيل خود دريافت و به سازمان نظام وظيفه عمومي بدهند و بعد از آن با گذاشتن وثيقه، مراحل دريافت گذرنامه موقت دانشجويي يا دانش‌آموزي را طي كنند.
- چند نكته درخصوص مدارك
عكس دختران بالاي 5سال بايد با حجاب كامل باشد.
افراد بالاي 15سال بايد شناسنامه عكسدار ارائه كنند.
افراد زير 15سال بايد گواهي اشتغال به تحصيل، دفترچه بيمه يا گذرنامه عكسدار ارائه كنند.
براي كودكان زير 6سال، والدين كودك با حضور در دفاتر بايد يك قطعه عكس از كودك خود در مدارك قرار دهند.
در مورد بازنشستگان نظامي كه 5سال تمام از بازنشستگي آنها نگذشته است ارائه نامه از حفاظت يگان مربوطه الزامي است.
بازنشستگان نظامي كه 5سال از بازنشستگي آنها مي‌گذرد بايد اصل و كپي كارت كانون بازنشستگان را ارائه دهند.
نظاميان شاغل بايد نامه موافقت حفاظت يگان مربوطه را ابتدا به دبيرخانه اداره گذرنامه ارائه و پس از ثبت، به دفاتر خدمات الكترونيك انتظامي ارائه كنند.
نوع هزينه و مبلغ و حساب يا دريافت كننده
واريزي نيروي انتظامي 750000ريال 2171151301007 (بانك ملي)
واريزي شهرداري 37500 ريال 3111000048006 در تهران و در ساير شهرها به شماره حساب شهرداري استان كه مي‌توان از دفاتر گرفت.
هزينه دفاتر پليس+10 192000ريال پرداخت به خود دفاتر پليس +10
هزينه پستي 43600 ريال اداره پست
هزينه فرم گذرنامه جديد با شناسه الكترونيكي 10000 ريال پرداخت به خود دفاتر پليس +10
هزينه اجازه محضري 250000ريال دفترخانه اسناد رسمي