به استناد آمار، بيش از 8درصد جمعيت كشورمان را سالمندان تشكيل ميدهند و پيشبينيها حاكي از اين است كه تا 10سال آينده اين رقم به 15.5ميليون نفر ميرسد. اگرچه كارشناسان معتقدند در سالهاي نهچندان دور با بحران جمعيت در كشورمان روبهرو خواهيم شد. اما درصورتي كه سالمندي با برنامهريزي مسئولان و تهيه امكانات و لوازم مورد نياز از قبيل امكانات درماني و توانبخشي، سلامت، تغذيهاي و... باشد، نهتنها تهديد نيست بلكه ميتواند فرصتي براي مسئولان باشد تا با استفاده از تجربه سالمندان، كشوري رو به رشد داشته باشيم.
افزايش سن جمعيت، تبعاتي همچون افزايش هزينههاي درماني و كاهش تعداد نيروي كار مولد را درپي دارد. اين تبعات، هشدارهايي جدي براي بخشهاي اقتصادي و صنعتي كشورها بهشمار ميرود اما تأثيرات پيري جمعيت همگي قابل پيشبيني نيستند. بالا رفتن سن جوامع، چالشهاي جدي و ريشهاي غيرقابل پيشبينياي را بهوجود ميآورد، زيرا سالمندان جامعه علاوه بر عدمبرخورداري از تواناييهاي جوانترها، نيازهاي متفاوتي نيز دارند.
سعيد معيدفر، عضو انجمن جامعهشناسي ايران معتقد است: اكنون آمادگي ما براي تجميع جمعيت در دوران ميانسالي در 10الي 15سال آينده هيچ است، چرا كه ما در دقيقه آخر به ياد تصميمگيري ميافتيم. او با بيان اينكه مدام از بحران صحبت ميكنيم، درحاليكه زماني كه لازم بود اقدامي براي بهبود شرايط زندگي جمعيت زياد جوان انجام نداديم، ميگويد: در سالهاي اخير ما بيتوجه به جمعيت كشورمان، درگير مسائل ديگر شديم و مسائل جوانان را به حاشيه رانديم. همانگونه كه در حال، سيستم اجتماعي جوانان را تحت فشار قرار داده است، در آينده نيز بايد شاهد همين فشار باشيم.
معيدفر با تأكيد براينكه بايد خودمان را براي دوران ميانسالي آماده كنيم، ميگويد: «بايد آماده دوران افزايش سالمندي باشيم. همانگونه كه كشورهاي توسعهيافته در حال حاضر درحال دستوپنجه نرمكردن با اين دوران هستند، ما نيز بايد آماده باشيم تا پيك جمعيت در دوران ميانسالي طي شود. نميتوان جلوي اين پيك جمعيتي را گرفت.»اما چهكسي و چگونه بايد براي اين دوران كشور را آماده كند؟
- سندي براي رويارويي با سالمندي
«سند ملي سالمندي» موضوعي است كه تاكنون بارها هنگام طرح اين مشكل، بهعنوان راهكار ارائه شده است.بارها اخباري از تشكيل جلسات براي تدوين اين سند منتشر شده اما كمتر اتفاقي عملياتي افتاده است.حالا و در آخرين خبر اعلام شده اين سند تا هفته آينده به هيأت دولت تقديم خواهد شد.
به گفته فريد براتيسده، رئيس دبيرخانه شوراي ملي سالمندي، قوانين موجود در كشور در اين حوزه بيشتر به سلامت سالمندي توجه كردهاند اما اين شورا با همكاري صندوق جمعيت سازمان ملل متحد در حال تدوين شاخصهاي سالمندي و محيط دوستدار سالمند در كشور است.
رئيس سازمان بهزيستي نيز روز گذشته از تشكيل كارگروهي براي تلفيق سند ملي سالمندي در بهزيستي و وزارت بهداشت خبر داد. انوشيروان محسنيبندپي با اشاره به اينكه اكنون ۸.۳ جمعيت كشور را سالمندان تشكيل ميدهند، گفت:«پيشبيني ميشود تا سال ۲۰۵۰، ۲۵ درصد جمعيت كشور سالمندان باشند. به همين دليل بايد روي مسائل اجتماعي، اقتصادي و سلامت سالمندان تمركز كرده و اقدامات و برنامهريزي ويژهاي براي آنها داشته باشيم.»
رئيس سازمان بهزيستي معتقد است برنامهريزي براي اين حوزه نياز به قانون دارد اما تدوين سند ملي راهبردي سالمندان بينياز از نوشتن قانون است و البته ميتواند راهگشاي بسياري از تصميمها باشد.بيماريهاي پرهزينه و صعبالعلاج سالمندان زنگخطري براي مسئولان حوزههاي سلامت و خدمات اجتماعي است كه فراموش نكنند اين جمعيت نيازمند توجه ويژهاي هستند. به گفته كارشناسان ۳۰ درصد از موضوعات سالمندان مربوط به سلامت جسمي است و ۷۰ درصد به حمايت اجتماعي، منزلت و توانمندسازي آنها بازميگردد كه به شورايعالي رفاه محول شده است.حالا بايد ديد فاصله تقديم اين سند به دولت و تأييد نهايي آن چقدر خواهد بود و مهمتر اينكه پس از تأييد چه اتفاقي خواهد افتاد.سالهاي سخت سالمندي در پيش است.
- به روايت آمار
براساس سرشماري سال 1390تعداد 6ميليون و 159هزار و 676نفر از جمعيت بيش از 75ميليوني ايرانيان را جمعيت سالمند تشكيل ميدهد. گيلان پيرترين و سيستان و بلوچستان جوانترين استانهاي كشور هستند. بر اين اساس افراد بالاي 60سال كشور با تعداد كودكان صفر تا 4سال برابر شده است. حدود 47درصد سالمندان بالاي 85سال احتمال ابتلا به آلزايمر را دارند. 66درصد سالمندان كشور هم بيسوادند.