راستش را بخواهيد ديروز بعدازظهر از در پاركينگ كه بيرون آمدم خيابان تغيير كرده بود؛ فكر كردم ظهر كه خوابيده بودم حتماً باد تندي وزيده شايد هم توفان آمده و زباله‌ها را همه‌جا پخش و پلا كرده است...
وضعيت عجيبي بود؛ زباله‌ها زير كفش‌ها سُر مي‌خوردند، زير چرخ ماشين‌ها مي‌رفتند و هي جابه‌جا مي‌شدند. از سر و وضع زباله‌ها پيدا بود كه اين وضعيت تقصير گربه‌ها نيست! مشخص بود كه زباله‌ها از داخل كيسه يا سطل زباله بيرون نيامده بودند...
خياباني را تصور كنيد كه در آن هركدام از زباله‌ها به‌طور كاملاً مجزا در گوشه‌اي رها شده‌اند، مثلاً يك ظرف بستني يك‌بار مصرف بدون هيچ تا خوردگي و يا يك پاكت چيپس، يك كيسه‌ي مشمايي تميز خالي و....
باور كنيد ديدن اين تصوير، عادي نيست؛ مخصوصاً بعد از اين همه تلاش براي اطلاع‌رساني درباره‌ي اهميت و ضرورت تفكيك زباله كم‌تر مي‌توان پذيرفت كه كسي بي‌توجه و به عمد زباله‌اي را در خيابان بيندازد!
به همين علت وقتي يكهويي اين‌طرف و آن‌طرف زباله‌هاي پراكنده در خيابان و كوچه را مي‌بينيم، فكر مي‌كنيم لازم است بي هيچ مقدمه‌اي باز هم در اين‌باره با هم حرف بزنيم.
* * *
در زباله‌هاي شهري و پسمانده‌هاي غذايي، تركيب‌هاي متفاوتي هست كه وقتي عوامل ديگري مانند رطوبت و حرارت نيز فراهم با‌شد، اين زباله‌ها به محيط مناسبي براي رشد و تكثير انواع باكتري‌ها، ويروس‌ها و انگل‌هاي بيماري‌زا تبديل مي‌شوند. چنين محيطي، براي تجمع و رشد حشره‌هايي مثل مگس و جوندگان موذي مانند موش هم خيلي مناسب است.
با اين وصف، مطالعات و پژوهش‌هاي انجام شده در محيط‌هاي شهري نشان مي‌دهند كه با كنترل درستِ زباله‌هاي توليد شده و مديريت صحيح و مهندسي اين زباله‌ها، مي‌توان تا حدود 90 درصد از تأثير آن‌ها را در رشد و تكثير مگس‌ها و 60 تا 65 درصد از نقش آن‌ها را در افزايش تعداد موش‌ها كنترل كرد.
از اين‌ها هم كه بگذريم، اين كار كه هرجايي زباله‌هايمان را بيندازيم و هر ساعتي كيسه‌هاي زباله را از خانه بيرون ببريم و توي كوچه يا خيابان بگذاريم، يكي از روش‌هاي نادرست و نامناسب دفع زباله است كه باعث افزايش آلودگي محيط زيست مي‌شود و خاك، آب و هوا را به‌شكل‌هاي گوناگون دچار آلودگي مي‌كند.
* * *
اين روزها طرحي در تهران در حال اجراست كه با دو روش سيار و ثابت، جمع‌آوري پسماندهاي خشك را آسان‌تر مي‌كند. اين طرح به‌عنوان طرح جمع‌آوري تلفيقي پسماندهاي خشك شناخته مي‌شود. در روش سيارِ اجراي اين طرح، مأموران موظف، به در خانه‌ها مي‌روند و با در نظر گرفتن يك خودرو (وانت يا كاميونت) براي هر محدوده به جمع‌آوري پسماندهاي خشك مي‌پردازند. در مراجعه‌هاي بعدي هم اين خودرو ملودي مخصوصي مي‌نوازد و در ابتدا يا انتهاي يك كوچه مي‌ايستد تا اهالي محل كه كم‌كم گوششان با آن ملودي آشنا شده، بيايند و پسماندهاي خشك را تحويل بدهند. اين خودرو، پسماندهاي جمع‌آوري شده را در كاميوني كه مخصوص گردآوري ضايعات خشك است تخليه مي‌كند و...
در روش ثابت، غرفه‌هاي بازيافت در مكان‌هاي عمومي و پررفت‌وآمد مانند بازار روز داير شده تا شهروندان پسماندهاي خشك خود را تحويل بدهند. البته شهروندان در صورت تمايل مي‌توانند در ازاي تحويل پسماندهاي خشك خود، متناسب با ارزش اقتصادي آن از خدمات ارائه شده(دريافت پول نقد يا كارت اعتباري متناسب با قيمت پسماندهاي تحويل داده شده و يا شارژ كارت اعتباري تحويل گرفته شده در هربار تحويل پسماند خشك، دريافت هداياي پاياپاي و كاربردي مانند كيسه زباله، لوازم‌التحرير يا مواد شوينده و يا شركت در قرعه‌كشي جوايز ارزشمند) استفاده كنند. البته همان‌طور كه اول هم گفتيم چگونگي و ميزان توليد و دفع زباله و پسماند، بحثي مفصل‌تر از اين است و باز هم بايد سراغش برويم و درباره‌ي آن صحبت كنيم تا كم‌تر به زندگي و محيط‌زيست خود آسيب بزنيم.