این کتاب نوشته دبلیو جیمزپاتر و مبتنی بر رویکرد رهیافتی شناختی تألیف شده است. كتاب در اندازه وزیری، شمارگان یک هزار نسخه، با قیمت 13 هزار تومان، و با 348 صفحه متن و جدول منتشر شده است.
نظریه سواد رسانه‌ای در 4 بخش: پیشینه، معرفی نظریه، پردازش اطلاعات و تمرین در 12 فصل اصلی با عنوان‌های چرا به نظریه سواد رسانه‌ای نیازمندیم؟، تشریح ساختار سواد رسانه‌ای، تعریف ها و تمایزها، مدل سواد رسانه ای، ساختارهای اساسی دانش، مرکز تصمیم‌گیری مخاطب، قابلیت‌ها و مهارت‌های سواد رسانه‌ای، پالایش پیام، معنایابی، معناسازی، دام‌های معناسازی و تجربه‌ها ـ برگردان شده است.
مترجمان این کتاب در سخن آغازین خود آورده‌اند: از زمانی که رسانه‌های جمعی جایگاه خود را به عنون گسترده‌ترین و قوی‌ترین مرجع معتبر یافته‌اند، کم‌تر کسانی را می‌توان یافت که در نگرش و رفتار خود از آن‌ها تأثیر نپذیرفته باشند. با رشد و گسترش روزافزون فناوری‌های اطلاعاتی، این تأثیرگذاری گسترده‌تر و پایدارتر هم می‌شود.
هجوم سیل‌آسای اطلاعات رسانه‌های جمعی که ناگریز اطلاعات بی‌ارزش و کم‌ارزش فراوانی را هم دربرمی‌گیرد، با گذشت زمان مخاطبان را به خستگی و دلزدگی از اطلاعات کشانده و آنان را از پرداختن به موضوعات مهم باز می‌دارد. این امر با وجود فنآوری‌های جدیدی رسانه‌ای که روز به روز در حال گسترش نفوذ خود بر مخاطبان هستند، شدت و سرعت بیشتری می‌گیرد.
سطحی‌نگری، ابتذال و شناخت نادرست از جهان واقعیت (به‌ویژه در مورد کودکان) از مهم‌ترین تأثیرات ویرانگر رسانه‌هاست. در فرآیند تأثیرگذاری و نفوذ رسانه‌ها اغلب عامه مردم و خانواه‌ها هستند که بیشترین تأثیرپذیری را دارند.
بحث جدید سواد رسانه‌ای که طی چند سال اخیر وارد حوزه مطالعات رسانه‌ای شده است، به مساله تأثیرگذاری و چند و چون مقابله با آن می‌پردازد.
دبلیو جیمز پاتر نویسنده کتاب نیز در پیش‌گفتار یادآوری می‌کند: در این کتاب، یک نظریه کلی در مورد سواد رسانه‌ای ارائه می‌دهد ... و برای بسط این نظریه، مطالب بسیاری ( اما نه انحصاری ) از ادبیات علوم اجتماعی، به‌ویژه روان‌شناسی برگرفته است. وی تاکید می‌کند ... این نظریه مانند نظریه‌های روان‌شناسی نیست که بر یک یا دو ساختار فرضی تمرکز کرده، آنگاه این ساختار را با ساختارها، آمارها و یا متغیرهای وضعیتی دیگری پیوند دهد که جزئی از مجموعه کوچکی از پنداشته‌های ذاتاً پیش‌بینی‌گر هستند. آن‌ها نظریه‌های محدودی هستند که بزرگترین سرمایه‌شان توضیحات دقیق و ژرفی است که ارائه می‌دهند. در نظریه سواد رسانه‌ای نظریة گسترده‌تر از یک نظریه صرف روان‌شناسی است زیرا هدف در اینجا ارائه نقشه‌ای از پدیده پیچیده و گسترده سواد رسانه‌ای بود.
مسائل اصلی مطرح شده در بحث گسترده سواد رسانه‌ای، در پیوند با مدلی است که فرضیه‌های علمی و پیشنهادهای اصولی را برای سازوکارهای دستیابی به سطح بالای سواد رسانه‌ای یک‌پارچه می‌کند. کارشناسان دست‌اندرکار رسانه، پژوهش‌گران و کوشندگان اجتماعی‌ای هستند که ارتقای سواد رسانه‌ای افراد و جامعه به آن‌ها سپرده شده است. این کتاب سازوکارهایی را بررسی می‌کند که در دستیابی به اهداف گوناگون سواد رسانه‌ای موفق بوده‌اند.