مديركل روابط عمومي تأمين اجتماعي به همشهري گفت: حذف دفترچه‌هاي بيمه طرحي كه قرار بود بنا بر تأكيد قانون برنامه پنجم توسعه درباره الكترونيكي كردن فعاليت‌هاي بيمه‌اي از شهريور‌ماه اجرايي شود، با تأخير مجدد به‌دليل فراهم نبودن زيرساخت‌ها به زماني نامعلوم و احتمالا اواخر سال‌جاري موكول شد. اواسط مردادماه بود كه تقي نوربخش مديرعامل سازمان تأمين اجتماعي از روند حذف تدريجي دفترچه‌هاي بيمه تأمين اجتماعي از شهريور خبر داد و گفت:
بنابر تصويب شوراي‌عالي بيمه از تير امسال 2 سازمان بيمه خدمات سلامت و تأمين اجتماعي با وحدت رويه عمل مي‌كنند و براي يكسان شدن خدمات بيمه پايه در كشور و رفع امكان هرگونه سوءاستفاده از شهريور امسال تمام دفترچه‌هاي بيمه پايه حذف مي‌شود و كارت‌هاي هوشمند الكترونيك سلامت جاي آن را مي‌گيرد. البته چند روز بعد از سوي روابط عمومي اين سازمان اعلام شد كه در مرحله نخست تنها دفترچه كاغذي بيماران خاص حذف مي‌شود چرا كه شمار بيماران خاص 320هزار نفر است كه بيشترين هزينه‌ها و بيشترين تسهيلات را نياز دارند.
- الكترونيكي شدن بيمه در دنيا
يكي از برنامه‌هايي كه مي‌تواند علاوه بر كاهش هزينه‌ها در خدمات‌‌رساني سريع و ارائه بهتر خدمات به بيماران مؤثر واقع شود، الكترونيكي شدن دفترچه‌هاي بيمه و تخصيص ID كد براي هر بيماراست. بسياري از كشورهاي دنيا هم بيش از 30سال است كه به‌منظور ارائه خدمات مطلوب به بيماران، سرمايه‌گذاري‌هاي ريشه‌اي فراواني در نظام سلامت و بهداشت خود داشته‌اند و پروژه طرح الكترونيكي شدن دفترچه‌هاي بيمه ازجمله اين طرح‌هاست. براساس اين طرح كه در آن به تمام سوابق پزشكي بيمار اشاره شده ديگر نيازي نيست تا افراد چندبار آزمايش دهند و يا براي تشخيص بيماري خود مكرر به پزشكان مختلف مراجعه كنند، وقتشان تلف شود همچنين هزينه‌هاي سرسام آور نيز متحمل شوند.
در واقع اين طرح در بسياري از كشورها طرحي كاربردي و كاملا جا افتاده است. به‌طور مثال استفاده ازكارت‌هاي كامپيوتري با كاركردهاي پزشكي از اواسط دهه 1980به‌طور چشمگيري در اروپا، جنوب آمريكا، ژاپن و استراليا به اجرا درآمد كه اطلاعات آن به 2گروه اطلاعات مديريتي و اطلاعات پزشكي تقسيم شده بود و بيماري‌هاي خاصي راتحت پوشش قرار مي‌داد. همچنين طي سال‌هاي 1985تا 1990تجربه‌هاي متعددي درزمينه استفاده ازكارت‌هاي سلامت در فرانسه، ايتاليا، اسپانيا، بلژيك و پرتغال به‌دست آمد و اكنون دربسياري از كشورهاي پيشرفته اينگونه كارت‌ها ازسوي شركت‌هاي بيمه‌گر صادر مي‌شوند.
- وعده‌هايي كه محقق نشدند
البته پيش‌تر يعني در مرداد پارسال نوربخش از جايگزين شدن كارت هوشمند به جاي دفترچه‌هاي بيمه طي 3ماه آينده خبر داد كه اين مهم نيز طي آن سال رخ نداد.حتي پس از اين وعده در شهريور93دكتر عباس كبريايي‌زاده رئيس هيأت مديره سازمان تأمين اجتماعي اعلام كرد:پيش‌بيني شده تا پايان 6 ماه اول امسال امكان حذف دفترچه‌هاي درماني را براي بيماراني كه به مراكز ملكي تأمين اجتماعي مراجعه مي‌كنند فراهم كنيم.همچنين اين بيماران مي‌توانند با كارت‌هاي هوشمندي كه در اختيار آنها قرار داده مي‌شود، خدمات را دريافت كنند كه البته اين موضوع نيز اجرايي نشد.
- طرحي با قدمت حدود يك دهه
زمزمه‌هاي اوليه پروژه صدور كارت هوشمند درمان به جاي دفترچه‌هاي كاغذي بيمه، نخستين‌بار فروردين‌ماه 85با وعده داوود مددي مديرعامل وقت سازمان تأمين اجتماعي مطرح شد. قرار بود كه در آن سال موضوع صدور كارت‌هاي هوشمند درمان به جاي دفترچه‌هاي موجود با جديت پيگيري و اجرايي شود اما اين موضوع به جايي نرسيد و همچنان با تغيير مديريت ضيايي، مديرعامل بعدي سازمان تأمين اجتماعي اين موضوع دوباره مطرح شد. او نيز وعده جايگزيني كارت هوشمند سلامت تا پايان سال 87به جاي دفترچه بيمه درمان در سراسر كشور را داد و گفت: اين طرح به‌عنوان پايلوت در شهرستان اراك اجرايي مي‌شود. ضيايي بعد ازمدتي در اواخر سال 87از سمت مديرعاملي صندوق تأمين اجتماعي بركنار شد و در نهايت عمر مديريت ضيايي هم به تحقق اين وعده كفاف نكرد.
- كارت هوشمند درمان اجرايي نمي‌شود
در ادامه اين ماجرا علي ذبيحي، مديرعامل قبلي صندوق تأمين اجتماعي درخصوص كارت هوشمند درمان به صراحت اعلام كرد: پروژه كارت هوشمند درمان اين سازمان غيرقابل اجراست. وي گفت: اين طرح با صرف ميزان قابل توجهي اعتبار از صندوق تأمين اجتماعي شروع شده اما از نظر عملي كاملاً غيرقابل اجراست، بنابراين ادامه فعاليت اين پروژه متوقف شده است. اما بعد از گذشت چندين‌ماه در تاريخ 5بهمن 88، صندوق تأمين اجتماعي خبري به نقل از فريد باران‌پوريان معاون اسبق درمان صندوق تأمين اجتماعي مبني بر اجراي طرح كارت هوشمند درمان منتشر كرد، تا اينكه در دوره تصدي گري رحمت‌الله حافظي، به‌عنوان مديرعامل وقت سازمان تأمين اجتماعي وي درباره دليل تأخيرهاي متوالي در اجراي كارت هوشمند درمان، گفت:
اگر قرار است كارت سلامت هوشمند داشته باشيم، بايد در ابتدا زيرساخت‌هاي آن ايجاد شود كه اين موضوع نيازمند هزينه و اعتبار است و با سازوكارهاي فراهم شده در حال برنامه‌ريزي هستيم تا به‌صورت ريشه‌اي گام‌هاي ابتدايي در اين راستا برداشته شود.مديرعامل سابق سازمان تأمين اجتماعي با اين توضيحات زمان مشخصي را براي به سرانجام رسيدن اين پروژه اعلام نكرد و در واقع اذهان عمومي را براي احتمال متوقف شدن كارت هوشمند درمان به‌دليل مشكلات و نواقص مذكور، آماده كرد.
- تعبيه كارت الكترونيك در برنامه پنجم
اما موضوع به همينجا ختم نشد و همچنان در سال 90مرضيه وحيد دستجردي، وزير وقت بهداشت و درمان موضوع جايگزيني كارت هوشمند با دفترچه‌هاي بيمه را مجدد مطرح كرد و از اتصال پروژه پرونده الكترونيكي سلامت به كارت هوشمند ملي خبر داد و گفت: در فاز نهايي طرح پرونده الكترونيكي سلامت، كارت هوشمند ملي در جايگاه دفترچه بيمه بيمار عمل خواهد كرد. دستجردي خاطرنشان كرده بود كه تعبيه كارت الكترونيك سلامت در كارت هوشمند ملي در پايان برنامه پنجم توسعه ديده شده است.اما اين موضوع در دوره تصدي‌گري اين‌بانو نيز به نتيجه‌اي نرسيد.