در این میان، گسترش قرضالحسنه در میان اهداف دولت برای اصلاح نظام بانکی و پولی کشور از جایگاه مهمی برخوردار است و در همین ارتباط بانک‌های کشور در پی تاسیس بانک قرضالحسنه هستند.
در همین رابطه با دکتر داود دانش جعفری وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- طرح دولت برای اصلاح نظام بانکی و توسعه قرضالحسنه چیست؟
بحث اصلاح نظام بانکی هم‌اکنون در مراحل نظری قرار دارد و در این مباحث در رابطه با شیوه فعالیت بانک‌ها 2 رکن در نظر گرفته شده است که بر اساس آن، حساب‌های قرضالحسنه و سرمایه‌گذاری بانک‌ها از یکدیگر جدا می‌شود.
در مورد خود نحوه فعالیت قرضالحسنه بانک‌ها نیز 2 روش مطرح است: یکی اینکه بانک جداگانة قرضالحسنه از منابع قرضالحسنه تمامی بانک‌ها تشکیل شود و دیگر گزینه این است که هر بانک به 2 بانک مجزا مثلاً بانک ملت قرضالحسنه و بانک ملت سرمایه‌گذاری
تبدیل شود.
بدین ترتیب، منابع افرادی که می‌خواهند پول خود را به صورت قرضالحسنه و بدون چشم‌داشت کسب سود در بانک قرار دهند، به سیستم قرضالحسنه بانک‌ها هدایت می‌شود و مواردی که فرد به دنبال سرمایه‌گذاری و کسب سود است نیز پول او به قسمت سرمایه‌گذاری بانک هدایت می‌شود.
- در این سیستم نرخ سود چگونه تعیین خواهد شد؟ آیا نرخ سود بانکی حذف می‌شود؟
دیدگاه من این است که رابطه بین سپرده‌گذار و سرمایه‌گذار را باید خود آنان تعیین کنند. مثلاً همچون زمانی که چند نفر سرمایه خود را به یک مهندس بساز و بفروش می‌دهند تا خانه‌ای بسازد، به هنگام عقد قرارداد فارغ از نرخ تورم صحبت می‌کنند و هدف آنان این است که این سرمایه‌گذاری صورت گیرد و زمانی که خانه تکمیل شد بر حسب یک فرمول توافقی، سود حاصله را تقسیم کنند.
بدین ترتیب در حساب‌های بانکی سرمایه‌گذاری نیز از همین شیوه استفاده می‌شود که بانک مرکزی از تعیین سود بانکی در این بخش کنار می‌رود و بازاری از عرضه و تقاضای پول ایجاد خواهد شد که تعادل میان سپرده‌گذاران و متقاضیان سرمایه‌گذاری، نرخ تعادلی سود سرمایه‌گذاری را تعیین خواهد کرد.
در این حالت، نقش بانک صرفاً واسطه‌گری وجوه است و فقط نرخ کارمزد دریافت می‌کند و به بازدهی سرمایه‌گذاری کاری نخواهد داشت و نرخ آن را بازار تعیین خواهد کرد.
- آیا ایجاد بانک قرضالحسنه خلاف سیاست‌های اصل 44 در کوچک‌سازی دولت نیست؟
خیر. چون بانک قرضالحسنه یک بانک دولتی نیست و قرار است از سرمایه‌گذاری بانک‌های دولتی و خصوصی ایجاد شود.
اساساً پس از تصویب آیین‌نامه ایجاد بانک قرضالحسنه در شورای پول و اعتبار، هر شخص و نهادی می‌تواند بر اساس ضوابط این آیین‌نامه تقاضای تاسیس بانک قرضالحسنه کند و اکنون نیز بانک‌های دولتی و خصوصی تصمیم گرفته‌اند با مشارکت یکدیگر یک بانک قرضالحسنه تاسیس کنند و هر یک نسبت به منابع قرض‌الحسنه‌ای که از کل بازار در اختیار دارند، سهامدار این بانک جدید شوند.
- سرنوشت صندوق‌های قرضالحسنه چه خواهد شد؟
صندوق‌های قرضالحسنه لزومی به تجمیع و تبدیل به بانک قرضالحسنه ندارند و می‌توانند به شیوه فعلی به حیات خود ادامه دهند یا بر اساس آیین‌نامه مصوب شورای پول و اعتبار تقاضای تاسیس بانک قرضالحسنه کنند که البته علاوه بر بانک‌های دولتی و خصوصی تقاضای دیگری نیز برای تاسیس بانک قرضالحسنه به بانک مرکزی ارائه شده است.