مصرف برنج در خانواده‌هاي ايراني بسيار زياد است و به همين دليل خانواده‌ها تمايل دارند مصرف سالانه خود را يكجا خريداري كنند تا از لحاظ اقتصادي به صرفه باشد. اين روزها هم فصل خريد برنج تازه است. اما نگهداري از برنج كار سخت و مشكلي است و همين، خريداران عمده را به دردسر مي‌اندازد. اگر برنج تازه باشد مشكلات دو چندان هم خواهد شد. اين صفحه به كمك محسن رزاقي كه يكي از برنج فروشان باسابقه است تمامي اطلاعات لازم براي نگهداري از برنج را به شما مي‌دهد تا از خطر آفت، آنها را حفظ كنيد.
- شرايط نگهداري برنج
براي نگهداري برنج شرايط خاصي وجود دارد. جايي كه برنج را در آن انبار مي‌كنيد بايد خشك و خنك باشد. رطوبت و گرما باعث مي‌شود برنج طول عمر كمتري داشته باشد و آفت زده شود. رطوبت و گرما بهترين عوامل براي رشد و تكثير آفت‌هاي برنج هستند.
برنج را بايد دور از آفتاب مستقيم نگهداري كنيد؛ چرا كه آفتاب مستقيم علاوه بر اينكه باعث مي‌شود برنج آفت زده شود موجب خرد شدن برنج نيز مي‌شود. سعي كنيد برنج را در ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتي‌متري زمين قرار دهيد. براي اين‌كار مي‌توانيد از قفسه‌بندي‌هاي فلزي مشبك هم استفاده كنيد. به‌اين ترتيب اين محصول از دسترس جوندگاني مثل موش و همچنين از آفت معروف برنج كه يك حشره است در امان مي‌ماند. كيسه‌هاي برنج را به ديوار تكيه ندهيد و با فاصله حدودا ۵سانتي‌متري از ديوار نگهداري كنيد تا هوا بين كيسه‌هاي برنج جريان پيدا كند. درصورت امكان بين كيسه‌هاي برنج هم فاصله ايجاد كنيد تا هوا جريان داشته باشد و رطوبت كيسه‌هاي برنج را خشك كند. برنج‌هاي خود را در كيسه‌هاي نخي نگهداري كنيد. به تازگي برنج‌هاي مختلفي خصوصا برنج‌هاي هندي در كيسه‌هاي پلاستيكي در بازار عرضه مي‌شود. كيسه نخي قسمتي از رطوبت موجود در برنج را مي‌گيرد و طول عمر برنج را افزايش مي‌دهد، اما كيسه پلاستيكي رطوبت برنج را درون خود نگه مي‌دارد و موجب آفت زدگي مي‌شود.
بهتر است برنج‌هاي خود را در سطل‌هاي پلاستيكي نگهداري نكنيد، چون خيلي زود به آفت دچار خواهند شد. البته اين قانون درخصوص مصرف‌هاي كم داخل آشپزخانه صدق نمي‌كند. براي آشپزخانه، بهتراست برنج را در ظروف پلاستيكي دهان گشاد نگهداري كنيم. درضمن بهترين ميزان براي كيسه‌هاي برنج ۱۰كيلوگرم است. اين محصول را در كيسه‌هاي بيشتر از ۱۰كيلوگرم نگهداري نكنيد. شايد جاي كمتري بگيرد، اما كيسه قادر نخواهد بود تمام رطوبت موجود در برنج را بگيرد، به همين دليل برنج دچار آفت زدگي مي‌شود.
براي نگهداري از برنج مي‌توانيد از روش‌هاي سنتي هم استفاده كنيد؛ براي مثال لابه لاي برنج نمك يا حبه‌هاي سير بريزيد. البته شايد تأثير زيادي در از بين بردن آفت‌ها نداشته باشد، اما تأثير چشمگيري در جلوگيري از تكثير آنها دارد. يادتان باشد كه برنج بسيار جاذب بو است، پس بايد در مكاني سرد و خشك و دور از پياز و سير يا چيزهاي بودار ديگر نگهداري شود.
- نگهداري از برنج تازه
اصولا كساني كه قصد خريد عمده برنج را دارند مايل هستند برنج تازه خريداري كنند. با توجه به فرارسيدن فصل عرضه برنج تازه، خريد و فروش اين محصول در بازار اين روزها رونق مي‌گيرد اما همانطور كه گفتيم نگهداري از برنج تازه به‌دليل رطوبت موجود در آن بسيار سخت‌تر است. خيلي‌ها معتقدند براي از بين بردن رطوبت موجود در آن، بايد برنج تازه را در آفتاب مستقيم پهن كرد تا خشك شود، اما همانطور كه اشاره شد اين كار باعث مي‌شود برنج شما خرد شود و كيفيت خود را از دست بدهد. اگر باز هم تمايل داريد كه اين كار را انجام دهيد برنج را در آفتاب غيرمستقيم و در سايه پهن كنيد تا هوا بخورد و رطوبت آن از بين برود. درست است كه برنج تازه به توجه بيشتري نياز دارد، اما اگر نكاتي كه براي نگهداري برنج ذكر كرديم با دقت انجام دهيد به مشكل برنخواهيد خورد. البته در لابه‌لاي برنج تازه بهتر است قرص برنج بگذاريد. اين قرص، برنج تازه را كه در مقابل آفت‌ها بسيار آسيب‌پذير است از هر خطري حفظ مي‌كند. يادتان باشد كه اين قرص بسيار خطرناك است و شرايط استفاده از آن را در بخش قرص‌هاي برنج به شما خواهيم گفت.
- مراقب قرص برنج باشيد
قرص برنج تركيب بسيار خطرناكي است و هنگام استفاده از آن بايد حواستان را خوب جمع كنيد. به‌طور عمده از فسفيد آمينيوم تشكيل شده است و در آن تركيب‌هاي ديگري مثل روي و كلسيم ديده مي‌شود. يك قرص برنج مي‌تواند در مدت كوتاهي هزاران شپشك را از بين ببرد و همچنين مي‌تواند از برنج در مقابل آفت‌ها مراقبت كند. اما مشكل اينجاست كه اگر اشتبا‌ها اين قرص مصرف شود ظرف مدت 3 تا 4 ساعت سيستم تنفسي و قلب را دچار مشكل مي‌كند و فرد مرگ دردناكي را تجربه خواهد كرد. ما به شما توصيه مي‌كنيم تا آنجايي كه مقدور است از قرص برنج استفاده نكنيد، اما اگر برنج تازه خريداري كرده‌ايد و مجبور به استفاده از اين قرص هستيد آن را داخل يك قوطي كبريت بگذاريد و در قوطي را با چسب محكم ببنديد. سپس با سوزن روي قوطي سوراخ‌هايي را ايجاد كنيد و در آخر قوطي را ميان برنج قرار دهيد تا هم برنج از خطرات آفت در امان بماند و هم قرص برنج با برنج تركيب نشود. هرگونه مصرف و حتي استشمام بوي اين قرص مسموم‌كننده است و باعث مرگ مي‌شود. پس حسابي حواستان را هنگام استفاده از اين قرص جمع كنيد.
- آفت برنج چيست؟
شايد براي شما هم اين سؤال پيش آمده باشد كه آفت برنج چيست؟ چه شكلي است؟ و چگونه مي‌شود آن را از بين برد؟ در اثر رطوبت و گرما، تخم آفت‌هايي در برنج رشد و تكثير مي‌يابند. به آفت‌هاي برنج شپشك مي‌گويند. البته در قديم اين آفت به جوجو هم معروف بوده است. اين حشره سر خرطومي از مورچه كوچك‌تر و رنگ آن قهوه‌اي است. شپشك، طول عمري نزديك به ۴ماه دارد و هنگام تخم‌ريزي قادر است ۴۰۰ تا ۵۰۰ تخم بگذارد. اگر 2يا 3تا از اين حشره وارد برنج شوند پس از 2يا 3هفته، تمام برنج را فرامي‌گيرند. اگر برنج شما به اين آفت دچار شد بهترين روش، استفاده از قرص برنج است. اين قرص به راحتي تمامي آفت‌ها را از بين مي‌برد. باز هم هشدار مي‌دهيم كه اين قرص بسيار خطرناك است. البته مي‌توانيد باز هم به روش سنتي عمل كنيد، چه شكلي؟ برنج را در جايي كه نور مستقيم به آن نخورد پهن كنيد تا هوا بخورد. شپشك‌هاي زنده خود از برنج خارج مي‌شوند و اگر باد بوزد شپشك‌هاي مرده نيز از برنج خارج خواهند شد. اين حشرات بسيار سبك هستند و به راحتي مي‌توان آنها را از برنج خارج كرد. شما مي‌توانيد براي خارج كردن شپشك‌هاي مرده برنج، از باد پنكه هم استفاده كنيد.