اين رقم نشان ميدهد كه بايد بهطور متوسط براي هر دانشآموز بين يكميليون و۷۰۰هزار تا ۲ميليون تومان هزينه شود. همچنين در سالگذشته ۱۰درصد از كل مدارس كشور را مدرسههاي غيردولتي تشكيل ميدادند كه امسال اين رقم به 11/6درصد رسيدهاست. با كمي تحقيق درباره اين نوع مدارس و آگاهي از ميزان شهريه آنها اين موضوع را درمييابيد و احتمالا اين سؤال براي شما پيش ميآيد كه چرا هزينه مدرسههاي غيرانتفاعي بهطور قابل توجهي بالاتر است؟ براي يافتن پاسخ، بهتر است درباره دخل و خرج و نحوه تعيين شهريه اين مدارس بيشتر بدانيم. در حال حاضر ۱۰ درصد از ميزان كل مبلغ شهريه براساس كيفيت مدرسه در ارائه آموزش و خدمات مشخص ميشود. شاخصهاي ديگري نيز از سوي آموزش و پرورش اعلام شدهاست؛ مثل تعداد دانشآموزان، ساعات فوق برنامه، تعداد معاون، ميانگين حقوق پرداختي، تعداد كلاسها و... كه در تعيين مبلغ شهريه بيتأثير نيستند. در ادامه برخي از آنها را بهصورت مجزا بررسي خواهيم كرد.
- تعداد دانشآموزان
معمولا در مدارس غيرانتفاعي تعداد دانشآموزان در هر كلاس بسيار كمتر از مدارس دولتي است. اين موضوع باعث ميشود هر دانشآموز بتواند از امكانات آموزشي و رفاهي بيشتري در مدرسه برخوردار باشد. به علاوه تعداد كم دانشآموزان در كلاس به افزايش ميزان يادگيري آنها كمك ميكند. اگر در يك مدرسه دولتي در هر كلاس ۳۰ دانشآموز در حال تحصيل باشند، اين ميزان در برخي مدرسههاي غيردولتي به ۱۲ نفر يا حتي كمتر از آن هم ميرسد. بدون شك براي تشكيل كلاسها با تعداد كم، بايد هزينه بيشتري را متقبل شد زيرا بايد معلمهاي بيشتري استخدام كرد و مبلغ بيشتري را بهعنوان حقوق به آنها پرداخت. اهميت اين مقوله به اندازهاي است كه براي تعيين شهريه هر مدرسه غيرانتفاعي حتما آن را مدنظر قرار ميدهند.
- تعداد ماههاي پرداخت حقوق
با توجه به طول دوره تحصيلي، حقوق معلمان حقالتدريسي در ۹ماه پرداخت ميشود اما بقيه كاركنان مثل معاون در تمام ۱۲ماه سال حقوق دريافت ميكنند. علاوه بر اين، هستند دبيراني كه در طول تابستان نيز در كلاسهاي ويژه در مدارس غيرانتفاعي تدريس ميكنند و در آن صورت تعداد ماههايي كه به آنها حقوق پرداخت ميشود متفاوت است. در اين شرايط مدير بايد در الگويي كه براي تعيين شهريه از طرف آموزش و پرورش در اختيار او قرار ميگيرد ميزان ماههايي كه به معلمان و كارمندان حقوق ميپردازد را ذكر كند تا اين اداره با درنظرداشتن ويژگي مورد بحث، درصدي از شهريه را كم يا زياد كند.
- ميانگين حقوق پرداختي
مدير يا مؤسس هر مدرسه غيرانتفاعي موظف است ميزان حقوق پرداختشده به كادر آموزشي و ديگر كاركنان را براي تعيين ميزان شهريه در اختيار آموزش و پرورش قرار دهد. در برخي از مدارس غيرانتفاعي هزينه حقالتدريس يك دبير براي يك جلسه به ۲۰۰ هزار تومان يا بيشتر هم ميرسد. در نظر داشتهباشيد كه هر چه مقطع تحصيلي بالاتر برود ميزان حقالتدريس دبيران غيررسمي افزايش پيدا ميكند؛ مثلا هزينهاي كه يك دبير رياضي مقطع پيشدانشگاهي دريافت ميكند با حقوق يك معلم دوم دبيرستان در برخي از مدارس غيردولتي قابل قياس نيست.
- بيمه نيروهاي آزاد
شايد شما هم شنيدهباشيد كه مدارس غيرانتفاعي به جذب نيروهاي بازنشسته رغبت بيشتري نشان ميدهند. علت اين موضوع شايد اين باشد كه اين معلمان ديگر نيازي به بيمهشدن ندارند. لازم است بدانيد كه مديران مدارس موظف هستند براي نيروهاي آزاد يا غيررسمي خود نيز حق بيمه بپردازند؛ البته دولت نيز بخشي از اين حقبيمه را متقبل ميشود اما با درنظرگرفتن آن نيز ماهانه مدير يا مؤسس مدرسه بايد چيزي حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان براي هر معلم خود حق بيمه پرداخت كند. البته بايد توجه كنيد كه شرايط و امكانات اين نوع بيمه با بيمه معلمان رسمي آموزش و پرورش متفاوت است. براي تعيين ميزان شهريه نيز مدير موظف است تعداد پرسنل تحت پوشش بيمه و همچنين جمع كل مبلغ پرداختي آن را به آموزش و پرورش گزارش دهد.
- تعداد كلاس
يكي از عواملي كه ممكن است ما را به ثبتنام فرزندمان در مدارس غيردولتي تشويق كند تعداد كم كلاسها و تعداد كمنفرات در هر كلاس است. طبق استاندارد، هر دانشآموز به 1/2مترمربع فضا احتياج دارد، يعني هر ۱۰ دانشآموز بايد يك كلاس ۱۲ تا ۱۵ متري باشند. مسئولان مدارس غيرانتفاعي ناگزير هستند ضمن اينكه عده كمتري دانشآموز ثبتنام ميكنند از پس هزينهها نيز برآيند. سازمان آموزش و پرورش هم تعداد كلاسها را به عنوان شاخصي تأثيرگذار در محاسبه شهريه در نظر ميگيرد.
- اجارهبها
بنا بر آمار رسمي سال۹۳ حدود ۸۹درصد از مدارس غيرانتفاعي در شهر تهران استيجاري هستند. نرخ اجاره، يكي از ويژگيهاي مهم در تعيين نرخ شهريه است. با توجه به نرخ تورم و نيز منطقهاي كه مدرسه در آن قرار دارد اين نرخ متفاوت است. هرساله شهريه مصوب مدارس غيردولتي به تفكيك منطقه و نام مدرسه تعيين ميشود و روي وبسايت آموزش و پرورش قرار ميگيرد؛ با نگاهي به اين مبالغ و مقايسه شهريه مناطق مختلف متوجه ميزان تفاوت خواهيد شد. هزينه اجاره ماهانه براي برخي از مدارس (مثلا در منطقه يك تهران) گاهي به ۳۵ميليون تومان هم ميرسد و به همين ترتيب ميزان شهريه هم افزايش مييابد. توجه كنيد كه شهريههاي بالاي برخي از مدارس تنها بهعلت كيفيت بالاي آنها نيست بلكه بخشي از آن ميتواند بهعلت مبلغ كرايهاي باشد كه ماهانه ميپردازند.
- ساعات فوقبرنامه
كلاسهاي فوقبرنامه شايد يكي از تفاوتهاي بزرگ مدارس غيرانتفاعي و دولتي باشند اما سازمان آموزش و پرورش محدوديتهايي را براي زمان اين كلاسها در برنامه آموزشي مدارس غيردولتي در نظر گرفتهاست تا والدين تنها به بهانه اين كلاسها مجبور به پرداخت هزينههاي كلان شهريه نشوند. بهطور مثال براي دوره پيشدانشگاهي در هفته بيش از ۱۲ ساعت فوقبرنامه مجاز نيست يا در مقطع ابتدايي نهايتا ۸ساعت كلاسهاي فوق برنامه ميتواند در دستور كار باشد. اما برگزاري اين كلاسها براي مدير بيهزينه نيست، به همين دليل سازمان آموزش و پرورش براي تعيين ميزان شهريه، اين ويژگي را مدنظر قرار ميدهد تا با توجه به آن، بخشي از هزينه شهريه را افزايش يا كاهش دهد.
- (قوانين تاسيس مدرسه غيرانتفاعي)
در سال ۱۳۶۷ قانون تاسيس مدارس غيرانتفاعي به تصويب رسيد. طبق قوانين مصوب، اگر شما همين حالا تصميم داشتهباشيد يك مدرسه غيردولتي تاسيس كنيد بايد شرايطي مثل تابعيت جمهوري اسلامي ايران، عدموابستگي به رژيم سابق و گروهكهاي منحرف، تاهل و حداقل ۳۰ سال سن، التزام عملي به ولايت فقيه و قانون اساسي، حداقل مدرك ديپلم و دستكم ۳سال سابقه آموزشي يا فرهنگي داشتهباشيد؛ در اين صورت ميتوانيد براي دريافت مجوز اقدام كنيد. پيش از اخذ اين مجوز شما بايد مكان مدرسه را تهيه يا پيشبيني كنيد و درنظر داشتهباشيد كه فضاي آن از لحاظ متراژ و موقعيت جغرافيايي مناسب يك واحد آموزشي باشد، دقت كنيد كه علاوه بر كلاسها، براي انتخاب مكان مناسب بسته به مقطع تحصيلي بايد فضاهايي را نيز جهت آزمايشگاه و كارگاه درنظر بگيريد. همچنين بايد بتوانيد منابع مالي لازم را براي پرداخت هزينهها بهمدت يك سال تضمين كنيد. توجه كنيد كه منابع مالي مدرسه در طول دوره فعاليت از شهريه دريافتي از دانشآموزان، كمكهاي اولياي آنها و افراد و مؤسسات خيريه تأمين ميشود كه تحت شرايط خاص، وزارت آموزش و پرورش نيز ميتواند در اين مورد به اين مدارس كمك كند. پس از گرفتن مجوز، مؤسس يا مؤسسان مدرسه موظف هستند كه 3 نفر را براي صدور حكم مديريت به آموزش و پرورش معرفي كنند. شرايطي كه اين افراد بايد داشتهباشند مشابه مؤسسان است اما علاوه بر آنها مدير يك مدرسه غيرانتفاعي بايد سلامت كامل رواني داشتهباشد و دچار نقص عضوي نباشد كه مانع انجاموظيفه شود. پس از معرفي افراد مورد نظرتان، اين سازمان يك نفر را از ميان آنها برميگزيند. پس از آن شما مسئوليت انتخاب معلمان و نيز ثبتنام دانشآموزان و باقي مسائل را بهعهده مديريت ميگذاريد اما موظف هستيد عملكرد او را تحت نظر قرار دهيد. درصورتي كه مدير به هر دليلي عزل شود شما بهعنوان مؤسس وظيفه داريد فرايند معرفي افراد مورد نظرتان را باز هم تكرار كنيد تا كارشناسان آموزش و پرورش براي استخدام فرد مناسب تصميم بگيرند.