در واقع رحمت‌الله حافظي چنين مسئله‌اي را به‌خاطر اعلام آمادگي شهرداري براي به‌خدمت گرفتن كارگراني كه نگران وضعيت شغلي خود هستند، مطرح كرد.
مجتبي عبداللهي ، معاون خدمات شهري شهرداري تهران نيز در گفت و گو با همشهري موضوع به‌كارگيري كارگران معادن در حوزه نگهداشت (رفت و روب) و فضاي سبز را تأييد كرد.
از اوايل سال 93موضوع آلايندگي معادن شن و ماسه جنوب غرب پايتخت و در پي آن تعطيلي آنها بيش از پيش بر سر زبان‌ها افتاد. كميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر تهران و شهرداري منطقه 18از آن زمان به بعد جلسات متعددي را تشكيل دادند. اين جلسات با ورود فرمانداري تهران، سازمان مديريت بحران و اداره‌كل محيط‌زيست و سازمان صنعت و معدن استان تهران و همچنين مالكان و سهامداران معادن شكل جدي‌تر به‌خود گرفت. البته ورود نهادهاي مسئول به ماجرا، كم‌كم پرده از مشكلات اساسي برداشت. به مرور مشخص شد كه جلوگيري از ادامه فعاليت معادن، سخت‌تر از آن چيزي است كه تصور مي‌شده.
- زندگي زير خاك
كار تا جايي پيش رفت كه فرمانداري تهران در 26خرداد‌ماه براي توقف فعاليت 100درصدي معادن و تعيين تكليف نهايي كارگران ، طرح اقتصادي ضرب‌الاجلي 3ماهه تعيين كرد. فرماندار تهران طي جلسه‌اي در آن روز گفت كه اگر پس از 3ماه نتيجه لازم به‌دست نيامد بحث از طريق شوراي تأمين پيگيري مي‌شود. اما نه‌تنها 3ماه گذشت و نتيجه مدنظر حاصل نشد بلكه از آن تاريخ هم يك‌ماه و نيم گذشته است و به‌نظر مي‌رسد، بسياري از تعيين تكليف نهايي نااميد شده‌اند. اين نااميدي در ميان شهروندان محله‌هاي اطراف معادن هم موج مي‌زند. رحمت يكي از اهالي است كه در آخرين بازديد ميداني‌مان از محله خليج‌فارس و سينا، به‌خانه‌شان در خيابان مهتدي دعوت‌مان كرد. گرد و خاك روي پله‌ها و خودرويش در پاركينگ را پس زد و گفت: «ديگر به اين وضعيت عادت كرده‌ايم.» داخل واحد آپارتمان اما مرتب و تميز بود و او گفت: «همسرم هر صبح همه‌جا را تميز مي‌كند.»
ر. عظيما خانه‌اش در تقاطع خيابان‌هاي مالكي و فربت قرار دارد؛ خانه‌اي كه هيچ فرش و قاليچه‌اي در آن پهن نبود و هنگام بازديد پا روي سراميك‌هاي سرد گذاشتم. صاحبخانه فرش‌هاي لوله‌شده كنار اتاق را نشان داد و گفت: «جاروكشيدن فرش‌هاي خاكي كار بسيار سختي است.»
- اما و اگرها در همكاري بين معادن و نهادها
در اين ميان كارگران و كاميون‌داران مربوط به معادن فعال، به‌خاطر وضعيت شغلي و درآمدي با اعتماد بيشتري نسبت به حفظ شغل خود صحبت مي‌كنند. يكي از آنها به همشهري گفت: «اغلب ما اينجا بين 5/1 ميليون تا 2ميليون تومان درآمد داريم و اگر به شهرداري برويم حقوق‌مان پايين‌تر مي‌آيد.» يكي ديگر هم كه پس از پايان يك‌روز كاري روي چمن جلوي در كارگاه مشغول نوشيدن چاي بود گفت: «اگر بگويند از فردا با حقوق نزديك به حقوق الان‌مان، هر كار ديگري مثل كاشت درخت انجام بدهيم، صدرصد در خدمتيم؛ اما وضعيت هيچ‌چيز مشخص نيست، چه برسد به ما.»
اين صحبت‌ها از سوي كارگران در حالي مطرح شد كه يكي از مالكان معدن نيمه‌فعال، به همشهري اعلام كرد كه كارگران بايد تابع قانون باشند. به گفته وي اينكه هركسي به‌خاطر تغيير شغل انتظار داشته باشد، حقوق قبلي‌اش را داشته باشد، درست نيست. وي البته تأكيد كرد كه وضعيت طرحي كه قرار است به‌جاي زمين‌ها و گودهاي معادن به اجرا درآيد نيز مشخص نيست و اين تصميم‌گيري را براي همه سخت كرده است. وي گفت: «ما خودمان هم طرحي قابل اجرا داريم و حاضريم هرگونه همكاري را با مديريت شهري و ساير ارگان‌ها در اين زمينه انجام دهيم.»
صحبت‌هاي اين مالك معدن و كارگران، اشاره به طرحي دارد كه پس از تعطيلي معادن بايد به اجرا درآيد. در اين صورت هنگام اجراي طرحي كه در آن خدماتي مثل خدمات درماني، تفريحي، ورزشي، فرهنگي و آموزشي، فضاي سبز و... به مردم ارائه خواهد شد، از كارگران در اقدامات خدماتي و فضاي سبز طرح بهره برده مي‌شود. بدين‌ترتيب شهرداري نيز نيازي به استخدام نيروي جديد نخواهد داشت و آنطور كه حافظي، عضو شوراي شهر گفت، اين روند مي‌تواند طبق قوانين وزارت كار صورت بپذيرد. اگرچه مالك معدن نگراني‌اش را از اين منظر كه تعطيلي معادن منوط به تعيين تكليف طرح است بيان كرد، اما براساس آنچه طبق بند 20ماده 55قانون شهرداري‌ها آمده، تعطيلي واحدهاي آلاينده هيچ ارتباطي با طرح‌هايي كه قرار است به جاي آنها به اجرا درآيند، ندارد. از سوي ديگر از 19آذر90 مجوز معدني از سوي سازمان صنعت، معدن و تجارت به معادن شن و ماسه جنوب غرب تهران داده نشده است. با وجود اين مستندات نشان مي‌دهد كه به غيراز فعاليت بتني و بازيافت نخاله، چند وقتي است كه برداشت از ديواره و كف 2معدن فعال از ميان 4معدن، صورت گرفته است؛ برداشتي كه مي‌تواند بخشي ديگر از زمين‌هاي مذكور را همانند ساير بخش‌ها به عمق 130متري برساند.
- ورود فاضلاب به كن
يكي از مهم‌ترين مسائل زيست‌محيطي كه نه‌فقط معادن شن و ماسه بلكه بايد همه واحدهاي صنعتي رعايت كنند، تصفيه فاضلاب خروجي‌شان است. اين در حالي است كه اگر سري به بخش رودخانه كن در جنوب غرب تهران بزنيد، متوجه ورود فاضلاب و پسماندهاي صنعتي به آن مي‌شويد كه معلوم نيست مربوط به كدام‌يك از معادن اين منطقه است.
شايد اين فاضلاب مربوط به يكي از 4معدن واقع در منطقه 18تهران نباشد و از معدني ديگر به اين رودخانه در حال سريز است. نكته اما اينجاست كه آب رودخانه كن در پايين دست براي كشاورزي (سبزي‌كاري و كاشت صيفي‌جات) استفاده مي‌شود.