شماره‌ت رو بده، ادت کنم»، «اون کاروانی بود که چند سال پیش باهم رفتیم کربلا، تو وایبر یه گروه زدیم که بعد چند سال دوباره دور هم باشیم و خاطراتمون‌رو مرور کنیم، ادت کردم به گروه شما» هم اگر کاربر شبکه‌های موبایلی باشید، چنین پیام‌هایی را از طرف دوستانتان دریافت کرده‌اید و در گروه‌های دوستانه، خانوادگی‌و شغلی مختلفی عضو شده‌اید. ابتداي عضويت، اين جمع‌ها و گروه‌ها شايد جذاب و سرگرم‌كننده باشند و خاطرات روزهاي خوبي را براي شما تداعي كنند ولي با زيادشدن چنين گروه‌هايي و دور شدن‌شان از هدف اوليه تشكيل، عضو بودن در اكثر آنها باعث اتلاف وقت و سردرگمي شما بين هزاران پيام فورواردي و غيرمرتبط مي‌شود. اگر در گروه‌هاي تخصصي و آموزشي هم عضو باشيد، مشكل‌تان بيشتر مي‌شود؛ براي مديريت وقت و ميزان فعاليت‌تان در اين گروه‌ها و شبكه‌ها چه مي‌كنيد؟ آيا واقعا لزومي براي باقي ماندن در همه آنها مي‌بينيد؟
- از خودت شروع كن
در قدم اول، از خودتان شروع كنيد. اگر تصميم داريد گروهي تشكيل دهيد و دوستان قديمي يا دوستان محل كار يا افراد خانواده‌تان را دور هم جمع كنيد، قبلش كمي فكر كنيد و ببينيد آيا لزومي به تشكيل اين گروه وجود دارد؟ آيا اين جمع شدن فقط يك دورهمي مجازي است كه قرار است مطالب تكراري كه در هر گروهي پيدا مي‌شود، در اين گروه هم كپي شود، يا اين جمع شدن به روابط حقيقي و نزديك‌تر شدن اعضا به هم كمك خواهد كرد؟ ببينيد در شبكه‌هاي مشابه ديگر چنين گروهي با همين اعضا تشكيل شده يا نه و سير فعاليت گروه چطور بوده؟ چند نفر از اعضا در گروه باقي ماندند و به هدف اصلي براي دورهم جمع شدن پايبند بودند؟ اگر هم در شبكه ديگر گروه مشابه وجود دارد، ديگر لزومي به يك گروه تكراري نيست.
- گروه قانونمند داشته باش
اگر گروهي را تشكيل مي‌دهيد، همان ابتدا براي گروهتان هدف تعيين كنيد. گروهتان را قانونمند كنيد و به اعضا بگوييد براي اين هدف دورهم جمع شده‌ايم؛ مثلا گروه خانوادگي يا دوستي‌تان براي خبر دادن و خبر گرفتن از حال هم باشد. اتفاقات خوبي كه در زندگي‌تان مي‌افتد مانند ازدواج، بچه‌دار شدن، موفقيت شغلي، تحصيلي و مالي يا اتفاقات تلخ زندگي‌تان را در اين گروه‌ها با دوستان يا اعضاي خانواده‌تان به اشتراك بگذاريد. يك گروه دوستي يا خانوادگي نبايد صرفا تبديل به گروهي براي كپي مطالب عمومي كه در هر گروهي پيدا مي‌شود، شود. كپي بعضي مطالب علمي، اخلاقي، سرگرمي در اين گروه‌ها هيچ مشكلي ندارد ولي نبايد رويه گروه شود و بيشتر مطالب گروه را تشكيل دهد. تصور كنيد همين اعضاي گروه در محيطي حقيقي دور هم جمع شده‌ايد، چه صحبت‌هايي با هم مي‌كنيد؟ قطعا همه صحبت‌هايتان درباره مطلب فلان دكتر و عكس فلان بازيگر و لطيفه‌گويي نيست و اگر چنين باشد، بعد از مدتي همگي خسته مي‌شويد.
- هدفت را بشناس
اكثر ما در گروه‌هايي با موضوعات و اهداف متفاوت عضو يا اضافه مي‌شويم كه بودن‌مان در خيلي از آنها بدون برنامه است و گاهي فقط از سر كنجكاوي است. با خودتان رو راست باشيد و فكر كنيد كه در اين محيط دنبال چه هستيد؟ به‌دنبال آموزش و يادگيري مطالب علمي هستيد؟ دنبال بالا بردن مهارت‌هايي مثل هنرهاي دستي هستيد؟ مي‌خواهيد با دوستانتان در ارتباط و تماس باشيد؟ در شهري دور از خانواده هستيد و مي‌خواهيد حداقل به‌صورت مجازي هر روز با آنها در تماس باشيد؟ به‌دنبال اخبار و سريع باخبر شدن از اتفاقات روز جامعه و جهان هستيد؟ هدف خودتان را از بودن در اين محيط مشخص كنيد و براساس آن تصميم بگيريد در كدام گروه‌ها بمانيد. از گروه‌هايي كه هدف اصلي شما نيستند و صرفا به‌خاطر تفنن و كنجكاوي در آنها مانده‌ايد با شجاعت خارج شويد! به‌خودتان ثابت كنيد كه وقت و جواني‌تان برايتان مهم است و آن را صرف مسائلي كه برايتان فايده‌اي ندارد، نمي‌كنيد.
- كمتر فوروارد كن
از گروه ساكت و بدون فعاليت هراس نداشته باشيد. حتما نبايد هر روز كه گوشي‌تان را چك مي‌كنيد، با پيام‌هاي زياد جديدي مواجه شويد! لزومي ندارد هر پيام و عكسي كه برايتان مي‌آيد را براي بقيه ارسال كنيد. مخصوصا پيام‌هايي كه از صحتشان اطلاعي نداريد و فقط يك خبر و ادعا هستند. اين نكته را هم فراموش نكنيد كه هرچقدر حجم و تعداد پيام‌ها بيشتر باشد، تأثير كمتري بر خواننده مي‌گذارد. برفرض اگر مخاطب در روز فقط 2يا 3 پيام اخلاقي دريافت كند، بيشتر روي آنها فكر مي‌كند و برايش تأثيرگذار مي‌شوند، تا وقتي با ده‌ها پيام مواجه مي‌شود و گاهي حتي فرصت خواندن آنها را پيدا نمي‌كند.
- مطلب غيرمرتبط ممنوع
برخي از گروه‌ها براي هدف خاصي تشكيل شده‌اند و فقط مطالب مرتبط با موضوعي خاص بايد در گروه قرار گيرد؛ مثل گروه‌هاي آموزشي يا گروه‌هايي كه اعضا جمع شده‌اند تا فعاليت خاصي انجام دهند؛ مثلا هر روز پياده‌روي كنند، كتاب بخوانند، دعا بخوانند. اگر در چنين گروه‌هايي فعال هستيد، به هيچ وجه مطالب غيرمرتبط و فورواردي در آنها نگذاريد و براي وقت هم‌گروهي‌هايتان احترام قائل شويد. اگر خودتان مدير چنين گروه‌هايي هستيد، افرادي كه بعد از چندبار تذكر شما، باز هم فعاليت غيرمرتبط در گروه داشتند را از گروه خارج كنيد؛ گاهي اوقات براي ايجاد نظم و احترام به بقيه، برخورد جدي لازم است.
- تمام شد، بفرماييد بيرون
بعضي از گروه‌هايي كه داراي موضوع مشخصي هستند، بعد از مدتي، فعاليتشان تمام مي‌شود. مثلا شما در گروهي عضو هستيد كه قرار است يكسري كتاب با هم بخوانيد و درباره‌اش بحث كنيد. بعد از چند‌ماه كه كتابخواني‌تان تمام شد، آن گروه هم ديگر فعاليتش تمام مي‌شود. گاهي اين گروه‌هاي متروكه، محل مطالب صرفا كپي پيستي و بي‌اساس مي‌شوند. براي وقت‌تان ارزش قائل شويد و از اين گروه‌ها خارج شويد؛ مطمئن باشيد هيچ اطلاعات به‌درد‌بخور و مهمي قرار نيست در اين گروه‌ها رد و بدل شود كه شما از آن بي‌خبر بمانيد!
- دوستي خاله خرسه، ممنوع
لزومي به بودن شما در بعضي از گروه‌هايي كه براي جمع شدن دوستان قديمي تشكيل مي‌شود، نيست؛ مثلا اكثر افراد گروه برايتان ناشناس هستند يا مطالبي كه در گروه گذاشته مي‌شود فقط مطالب كپي شده از باقي گروه‌هاست يا نظرات و نوع مطالبي كه مي‌نويسند با تفكرات و طرز فكر شما خيلي متفاوت است؛ از اين گروه‌ها خارج شويد و نگذاريد وقت‌تان صرف مطالبي شود كه هيچ سودي براي زندگي‌تان ندارند. اگر دوست قديمي در آن گروه‌ها داريد و مي‌خواهيد ارتباطتان را با او داشته باشيد، شماره تلفن‌اش را يادداشت كنيد و در يك پيغام خصوصي با او در تماس باشيد.
- شما در سرزميني ناشناخته
گاهي وقتي برنامه پيام‌رساني‌تان را باز مي‌كنيد، با گروه‌هايي مواجه مي‌شويد كه تازه در آنها عضو شده‌ايد. نخستين كاري كه مي‌كنيد اين باشد كه اعضاي حاضر در آن گروه را چك كنيد و ببينيد آيا كساني از دوستانتان در آنجا هستند؟ اگر از برنامه‌هايي استفاده مي‌كنيد كه نشان مي‌دهد چه‌كسي شما را به گروه اضافه كرده، دنبال آن پيام بگرديد و مطمئن شويد كسي كه شما را اضافه كرده از دوستانتان است. موضوع و چند پيام آخري كه در گروه نوشته شده را چك كنيد و اگر مطمئن شديد گروه غيرمفيدي است يا براساس اولويت‌هاي بودنتان در اين محيط نيست و يا فردي ناشناس شما را در آن عضو كرده، از گروه خارج شويد. مطمئن باشيد، نه آسمان به زمين مي‌آيد نه زمين به آسمان، نه شما از مهم‌ترين مطالب رخ داده بي‌خبر مي‌مانيد! اين را مطمئن باشيد كه براي خودتان و وقت‌تان ارزش قائل شده‌ايد. ترك گروه، آدم قوي مي‌خواهد.
- اعصاب‌تان را له نكنيد
اين شبكه‌ها با وجود تسهيل كردن بخشي از ارتباطات بين افراد، باعث تفرقه‌‌افكني و جدل و خشونت بين كاربران هم مي‌شوند. فضاي مجازي به‌خاطر محدوديتي كه در رساندن منظور گوينده دارد و ارتباط غيركلامي‌اي كه بين افراد شكل مي‌گيرد فضاي مناسبي براي بحث و گفت‌وگو نيست. علاوه بر اين اكثر افراد در بحث‌هاي فضاي مجازي خشن‌‌تر و بي‌پرواتر از محيط حقيقي هستند. پيشنهاد ما اين است با دوستان صميمي و افراد خانواده‌تان در اين گروه‌ها و فضاها وارد بحث عميق نشويد تا سوءتفاهم برايتان به‌وجود نيايد.
- هشدار!
ساختن بعضي از گروه‌هاي موبايل باعث شده ديدارهاي حضوري و حقيقي اعضايش به صرف اينكه از حال هم به‌صورت مجازي خبر دارند و در اين گروه‌ها هرشب با هم صحبت مي‌كنند، كمتر از قبل شود يا از بين برود. يكي از مضرات اين گروه‌ها همين مسئله است كه بايد حواسمان به آن باشد. ما در دين‌مان سفارش‌هاي فراواني درباره ديدار حضوري و ملاقات يكديگر داريم و اثرات و ثواب‌هاي فراواني براي آن ذكر شده است. مثلا امام‌صادق(ع) در سخني فرموده‌اند: هنگامي كه 2برادر ديني به هم مي‌رسند و باهم دست مي‌دهند، خداوند با نظر رحمت به آنان مي‌نگرد و گناهان‌شان، آنسان كه برگ درختان مي‌ريزد، فرو مي‌ريزد تا آنكه آن دو از هم جدا شوند.
- اصرار بر ماندن داريد؟
اگر شما فردي هستيد كه با وجود تمام توصيه‌ها، باز هم دوست نداريد از هيچ گروهي خارج شويد و مي‌خواهيد در همه گروه‌ها باقي بمانيد، مي‌توانيد براي جلوگيري از اتلاف وقت و زمان‌تان برنامه داشته باشيد. نخستين قدم اينكه اين باور را در خودتان ايجاد كنيد كه شما تعهدي براي خواندن همه مطالبي كه برايتان ارسال مي‌شود نداريد! و خيلي از مطالب هيچ فايده‌اي براي شما نخواهد داشت. حتما لازم نيست هرشب عدد همه گروه‌هايتان را به صفر برسانيد! بعضي از گروه‌هايي كه برايتان اهميت بالايي دارد و مي‌دانيد مطالبش برايتان سودمند است، را هر روز چك كنيد، باقي گروه‌ها را بگذاريد براي فرصت‌هاي تلف شده‌تان مثل زماني كه در مترو يا اتوبوس هستيد و يا زماني كه منتظر هستيد و كار مفيدي براي انجام نداريد. از خيلي از مطالب به‌صورت گذرا رد شويد. نگذاريد مغزتان به خواندن مطالب بي‌ارزش عادت كند.