وارونگي هوا و كم شدن وزش بادها باعث انباشت آلاينده‌ها شده و دود و بيماري را نصيب ريه‌هاي ما مي‌كنند. با اين حال در روزهاي آلوده هم ميانبرهايي براي در امان ماندن از بيماري وجود دارد كه شايد با آنها آشنا نباشيد. اين مطلب را بخوانيد تا ياد بگيريد چطور به جنگ تن به تن با هواي آلوده برويد.
- چه بخوريم تا سالم بمانيم؟
آلودگي هوا نخستين تأثير خود را روي سيستم ايمني بدن شما مي‌گذارد و شما چاره اي نداريد جز آنكه با تقويت اين سيستم، به جنگ آلاينده‌هاي هوا برويد. تغذيه در اين ميان نقش مهمي ايفا مي‌كند و كمك مي‌كند تا تأثير آلودگي هوا را به حداقل برسانيد.
معجزه ويتامينها: مواد غذايي حاوي ويتامينC، منابع خوبي از آنتي‌اكسيدان هستند و بدن را در مقابل آلودگي هوا مقاوم مي‌كنند. ويتامينC باعث حفاظت بدن در برابر آسيب راديكال‌هاي آزاد مي‌شود. ويتامينC آسيب وارد بر پوست را دفع مي‌كند. بنابراين مركبات، كيوي، گوجه‌فرنگي و قرص‌هاي ويتامينC را در روزهاي آلوده از ياد نبريد. سبزي‌هايي كه رنگ سبزتيره دارند مانند كلم‌بروكلي، اسفناج و كاهو هم سرشار از ويتامينC هستند. ويتامينE هم يكي از تركيبات محافظت كننده از بدن است كه راديكال هاي آزاد را از بين مي برد و عملكرد سيستم ايمني بدن را بهبود مي بخشد. مارچوبه، جوانه گندم، آجيل‌ها و غذاهاي دريايي مقادير زيادي از اين ويتامين را دارا هستند. در روزهايي كه هوا آلوده است، خوردن ويتامينD هم اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. آلاينده‌ها به مرور زمان پوكي استخوان را تشديد مي كنند و از سوي ديگر، در شرايط آلودگي هوا جذب ويتامينD از راه پوست كاهش مي‌يابد. تخم‌مرغ، شير و كره داراي ويتامين D هستند.
خانواده لبنيات : لبنيات سرشار از فسفر و منيزيم هستند كه بدن را در مقابل مسموميت آلاينده‌ها حفظ مي‌كنند. بنابراين روزانه 3 فنجان شير، دوغ يا ماست بخوريد. در ضمن مصرف دوغ و ماست پروبيوتيك بهتر از انواع فرآوري نشده آن است.
مايعات بنوشيد: بدن شما براي جلوگيري از تأثير مواد مضر، از طريق تعريق، ادرار و مدفوع آلودگي‌ها را دفع مي‌كند. بنابراين، در روزهايي كه هوا آلوده است مايعات بيشتري بنوشيد. اين مايعات مي‌تواند آب، شير يا حتي آبميوه‌هاي طبيعي باشد.
گوشت را از ياد نبريد: براي از بين بردن اثرات مخرب فلزات سنگين مثل سرب كه در هواي آلوده وجود دارد، بايد دريافت منابع آهن مثل گوشت را افزايش داد.
تنقلات نخوريد: خوردن مواد غذايي كم‌ارزش، تنقلات، نوشابه هاي گازدار و گوشت‌هاي فرآوري شده (سوسيس و كالباس) مانع از جذب عناصر مفيد در بدن مي‌شوند و تأثيرآلودگي هوا را بيشتر مي‌كنند. پس لااقل در روزهاي آلوده دور آنها را خط بكشيد.
سبزيجات را دريابيد: از آنجا كه بيشتر ويتامينها و آنتي‌اكسيدان‌ها در سبزيجات و ميوه‌ها وجود دارد، در زمان آلودگي هوا بايد مصرف اين مواد را افزايش دهيد. از اين گذشته، وجود ماده‌اي به نام پكتين در ميوه‌ها و سبزيجات سرب را به طور كامل از بدن دفع مي‌كند. پكتين را در سيب، مركباتي مثل پرتقال و ليمو و گريپ فروت، توت فرنگي، هويج و غلات سبوس دار مي‌توانيد پيدا كنيد.
- آلودگي هوا؛ دشمن جواني پوست
برخلاف تصور خيلي‌ها، آلودگي هوا روي پوست هم تأثير مي‌گذارد. سموم موجود در هوا باعث پيري زودرس مي شوند. به‌ويژه در بخش‌هايي از پوست (مثل گردن، دست‌ها و صورت) كه از لباس بيرون هستند. در نتيجه، كساني كه در هواي آلوده زندگي مي‌كنند، زودتر دچار چين و چروك، لكه‌هاي قهوه‌اي، شل شدن و افتادگي پوست و عميق تر شدن خط خنده مي شوند. دود و گرد و خاك موجود در هوا منافذ پوست شما را مي بندد و باعث جوش زدن مي‌شود. همچنين اين ذرات معلق، پوست را كدر و تيره كرده و باعث مي‌شوند زودتر نياز به حمام رفتن پيدا كنيد.
مضرات هواي آلوده براي پوست به همين جا ختم نمي‌شود. راديكال‌هاي آزاد موجود در هواي آلوده، اكسيژن موجود در سلول‌هاي پوست را تخليه مي‌كنند، توليد شدن كلاژن را در پوست كاهش مي‌دهند و در نهايت خطوط ريزي روي پوست شما كه حالا خشك‌تر هم شده، ايجاد مي‌كنند. با اين همه دردسر، چطور بايد پوست‌تان را از گزند هواي آلوده در امان نگه داريد؟ پاسخ اينجاست:
هر روز دوش بگيريد و پوست‌تان را با شامپو بدن ملايم بشوييد.
براي آبرساني به پوست از مرطوب كننده و كرم‌هاي نرم كننده پوست يا لوسيون بدن استفاده كنيد.
ضدآفتاب بزنيد. چون آلودگي هوا، لايه ازن را خراب مي‌كند و در نتيجه راديكال‌هاي آزاد و اشعه فرابنفش بيشتري با پوست تماس پيدا مي‌كند.
تماس طولاني مدت آلاينده‌ها موجب آلرژي و حساسيت، اگزما و آسيب عروق خوني پوست مي‌شود. گهگاهي از لايه‌بردارهاي خفيف پوستي استفاده كنيد.
آب كافي بنوشيد تا پوست‌تان مرطوب بماند و گردش خون در پوست بيشتر شود.
- چشمتان را پاك نگه‌داريد
آلودگي هوا، سلامت چشم شما را هم تهديد مي‌كند. در هواي آلوده خيلي‌ها دچار سوزش و درد چشم مي‌شوند كه تنها راه چاره آن، شست‌وشوي مناسب با شامپو بچه يا شامپوهاي مخصوص چشم و مژه است. سطح مژه‌ها و لبه‌هاي پلك چرب است و اين چربي به‌طور دائم روي چشم مي‌ريزد تا اشكي كه در چشم وجود دارد تبخير نشود و اشك زير چربي بماند. در روزهاي آلوده، اين چربي ريزگردها و مواد آلوده را جذب و چشم را آلوده مي‌كند. بنابراين هر روز و هر شب چشمانتان را بشوييد، به هيچ عنوان با آرايش چشم به خواب نرويد و تا حد امكان مژه‌هايتان را تميز نگه‌داريد. با چاي ولرم و پنبه چشم خود را بشوييد و كمپرس آب گرم را به‌مدت 10دقيقه روي چشمتان نگه داريد. اگر مدت زيادي در فضاي باز هستيد، از عينك آفتابي استاندارد استفاده كنيد.
- يك رژيم مناسب براي يك روز آلوده:
صبحانه: شير، كره و پنير، چاي سبز.
ميان وعده: سيب، يك ليوان آب پرتقال.
ناهار: استيك گوشت با پوره سيب زميني و سبزيجات تازه، يا كتلت با دورچين سبزيجات، يا چلو كباب با گوجه فرنگي و سماق.
ميان وعده: يك مشت آجيل، 2 عدد ميوه، دمنوش.
شام: سبزيجات پخته شده با نان سبوس دار، سوپ سبزيجات، آش جو يا ترخينه.
قبل از خواب: يك ليوان شير گرم.
- توصيه‌هاي عمومي در هنگام آلودگي هوا
علائم مسموميت در هواي آلوده عبارتند از: سوزش چشم، تنگي نفس يا سنگيني قفسه سينه، حالت تهوع، برونشيت، گوش درد و سردرد. درصورت بروز اين علايم، خود را از هواي آلوده دور كرده و در خانه بمانيد. چون غلظت آلودگي هوا در منزل به‌مراتب از هواي بيرون كمتر است.
در روزهاي آلوده از ورزش، پياده روي و فعاليت در هواي آلوده اجتناب كنيد.
اگر قبلا از داروهاي ضد‌آسم و تنگي نفس استفاده مي‌كرديد، در هواي آلوده مصرف آنها را فراموش نكنيد.
اگر مبتلا به بيماري‌هاي مزمن قلبي يا ريوي هستيد حتما از پزشكتان مشاوره بگيريد. چون گاهي مشكلات آلودگي هوا، بدون بروز علائم تنفسي اتفاق مي افتد.