در واقع مهندس معدن شخصي است كه مسئوليت سرپرستي، هماهنگي و انجام دادن كارهاي فني، مطالعات و برنامه‌ريزي، حفاري و باقي كارها را براي اكتشاف و استخراج معدن برعهده دارد. اين رشته ازجمله مشاغل سخت به‌شمار مي‌رود. براي مثال ممكن است مجبور شويد دور از خانه و خانواده‌تان مشغول به‌كار شويد يا در طول كار در شهرك‌هاي خاص با كمترين امكانات ساكن شويد پس بايد انعطاف‌پذير بوده و بتوانيد اين شرايط را تحمل كنيد. همچنين لازم است مهندس معدن شجاع و ماجراجو باشد چراكه موظف است در معادني كار كند كه در دل كوه‌ها يا بيابان‌ها قرار دارند و گاه امكان دارد با خطر روبه‌رو شوند. ضمن اينكه علاوه بر خصوصيات فردي، بايد بر نرم‌افزارهاي تخصصي حوزه مهندسي معدن مسلط شويد. اگر نگاهي به آگهي‌هاي استخدامي مهندس معدن بيندازيد، متوجه خواهيد شد اكثر كارفرماها، شركت‌ها و سازمان‌ها يكي از شرايط جذب مهندس معدن را تسلط بر نرم‌افزارهاي مربوط به حوزه مهندسي معدن قرار داده‌اند. درنظر داشته باشيد كه تنها از راه تحصيلات دانشگاهي ورود به اين شغل امكان‌پذير است كه از مقطع كارشناسي تا دكتري در دانشگاه‌هاي دولتي و آزاد سراسر كشور موجود است.
نكته ديگري كه براي ورود به اين رشته حتما بايد آن را مدنظر قرار داد ويژگي‌هاي جسماني است؛ بايد از سلامت كامل ريه و قلب براي تحمل فشار هوا در ارتفاعات بسيار پايين و سلامت بينايي و شنوايي كه به تأييد طب صنعتي رسيده‌باشد برخوردار باشيد. همچنين داشتن توانايي‌هايي مثل مهارت تحليلي قوي و رويكرد خلاقانه در حل مسائل، دانش عالي درخصوص سنگ‌ها و مواد معدني، توانايي اولويت‌بندي و برنامه‌ريزي مؤثر، به روز بودن و آگاهي از آخرين پيشرفت‌ها در اين زمينه و آگاهي از مسائل مربوط به سلامت و ايمني بسيار كارآمد است. با تسلط بر تمام آنچه گفته شد مي‌توانيد در اين رشته پيشرفت كرده و با كسب تجربه در پروژه‌هاي مختلف استخراجي و اكتشافي حق نظارت بر چندين معدن مختلف را به‌عهده بگيريد. يك مهندس معدن مي‌تواند در سازمان‌هاي دولتي مانند وزارت صنايع، وزارت نفت، وزارت نيرو، وزارت راه، راه‌آهن و مترو، انرژي اتمي، آزمايشگاه‌هاي مواد معدني، شركت‌هاي توليد موادمعدني، تأمين تجهيزات، تحقيق و توسعه و مشاوره‌اي و ساير شركت‌هاي فعال در حوزه معدن و زمين‌شناسي فعاليت كند.