اين رقم اگرچه مطابق با ميانگين جهاني است، اما مشاهده موارد زيادي از ابتلا به اين سرطان در دور و اطراف ما، باعث مي‌شود فكر كنيم اين نوع سرطان خيلي بيشتر از قبل در ايران رواج پيدا كرده است. سرطان سينه كه به سرطان صورتي معروف است، هر سال جان زنان زيادي را در دنيا مي‌گيرد؛ زناني كه اگر زود‌تر و بيشتر به سلامتي خود اهميت مي‌دادند، امكان زنده ماندن داشتند. درباره اين سرطان و روش‌هاي مواجه شدن با آن با دكتر آزاده جولايي، مدير موسسه مبارزه با سرطان پستان گفت‌وگو كرده‌ايم. توصيه‌هاي دكتر جولايي را درباره اين بيماري شايع بخوانيد.
- چرا سرطان صورتي زياد ديده مي‌شود؟
ايران كشور جواني است و بيشترين جمعيت را متولدين دهه ۶۰ تشكيل داده‌اند. اين جمعيت بالا باعث مي‌شود تا هر چيزي كه به اين سن ارتباط دارد با فراواني بيشتري ديده شود. مثلا اگر شيوع يك سرطان در جمعيت جوان زير ۴۰ سال 5درصد باشد، وقتي تعداد اين افراد ۱۰۰۰ نفر باشد ما ۵۰ مورد سرطان مي‌بينيم و زماني كه اين تعداد صد هزار نفر باشد، ۵۰۰۰ مورد را خواهيم داشت. علت اصلي مشاهده موارد زياد برخي سرطان‌هاي مختلف در كشور ما ازجمله سرطان پستان هم همين تعداد زياد جوانان است. به هر حال در هر سن و سالي كه هستيم نبايد از سرطان بترسيم. به جاي آن هوشيار باشيم كه چطور زندگي سالم تري داشته باشيم تا احتمال ابتلا به سرطان‌ها را كاهش دهيم.
- آيا سرطان صورتي درمان دارد؟
رفتار سرطان‌ها با هم متفاوت است. سرطان‌هايي هستند كه كاملا درمان پذيرند مانند سرطان خون و لنف در كودكان كه با درمان آن، فرد به زندگي عادي برمي‌گردد و طول عمر عادي و مشابه افراد ديگر جامعه دارد. سرطان‌هاي ديگري هم هستند كه حتي در پيشرفته‌ترين سيستم‌هاي درماني قابل كنترل و درمان نبوده و فرد مبتلا متأسفانه محكوم به مرگ خواهد بود. خوشبختانه سرطان پستان جزو سرطان‌هاي درمان‌پذير است اما به شرطي كه به موقع تشخيص داده شود. درصورتي كه به علائم هشدار‌دهنده بي‌توجهي كنيد، ممكن است سلول‌هاي سرطاني بافت‌هاي ديگر بدن را هم درگير كنند و در آن صورت، كار واقعا دشوار مي‌شود. از معالجه نترسيد ولو اينكه اين معالجه منجر به قطع پستان باشد. چون هميشه امكان بازسازي همزمان يا تأخيري وجود دارد. نگوييد شيمي درماني را دوست نداريد. هيچ‌كس از ضعف و ناراحتي ناشي از شيمي‌درماني خوشش نمي‌آيد، اما حفظ زندگي شما، در گرو همين درمان است. يادتان باشد اين سرطان روي روابط زناشويي و فرزندآوري و شيردهي تأثير مي‌گذارد و آثار آن فرا‌تر از سرطان‌هاي ديگر است. خوشبختانه عوارض اين سرطان با جراحي‌هاي زيبايي بسيار راحت قابل درمان است و نياز نيست كه خانواده‌اي به‌خاطر اين بيماري از هم بپاشد.
- يك نكته مهم درباره همه سرطان‌ها
همه ياد گرفته‌ايم كه سرطان ريه با سيگار كشيدن، سرطان معده با خوردن غذاي دودي، سرطان پوست با مجاورت زياد با نور آفتاب و بسياري از سرطان‌ها با وزن بالا در ارتباط هستند. پس ياد مي‌گيريم به‌عنوان يك رفتار بهداشتي، وزن خود را كنترل كنيم، سيگار نكشيم و به جاي غذاهاي دودي و با مواد افزودني از غذاهاي تازه و ميوه و سبزي فراوان استفاده كنيم و ورزش را جزئي از زندگي روزانه خودمان قرار دهيم. اين رفتارهاي بهداشتي احتمال ابتلاي ما را به انواع سرطان‌ها كاهش مي‌دهد، اما ما را در مقابل ابتلا به سرطان واكسينه نمي‌كند. در واقع بايد گفت كه هيچ راه مطمئني براي جلوگيري صددرصد از اين سرطان‌ها وجود ندارد. در حقيقت ما چاره‌اي نداريم جز اينكه قبول كنيم مانند خيلي از مشكلات و بيماري‌هاي ديگر، سرطان‌هايي هم هستند كه هيچ‌گونه رابطه علت و معلولي براي آنها كشف نشده است. پس موظفيم علائم سرطان را بشناسيم و به محض مشاهده به پزشك مراجعه كنيم.
- علائم هشدار‌دهنده را جدي بگيريد
وجود توده، زخم، تو كشيدگي پوست يا نوك پستان، پوسته پوسته شدن يا زخم نوك پستان و تورم يك طرفه پستان و ترشح خودبه‌خود يك طرفه و از يك مجرا، همگي علائم سرطان پستان هستند. اين علائم را جدي بگيريد و به محض مواجهه با آن به پزشك مراجعه كنيد. خستگي زودرس و ضعف مي‌تواند علائم كم‌خوني باشد و از علل كم خوني مي‌تواند از دست دادن خون مثلا در سرطان دستگاه گوارش يا كاهش توليد گلبول‌هاي خوني در سرطان خون باشد. اگرچه دلايل ديگري هم مي‌تواند وجود داشته باشد. البته هركس كه اين علائم را داشت الزاما دچار سرطان نشده است. پس به جاي ترسيدن، عكس‌العمل منطقي داشته باشيد و در مواجهه با اين علامت‌ها آنها را جدي بگيريد و به پزشك مراجعه كنيد. بي‌توجهي به اين علائم، توان بدن شما و تيم پزشكي حامي شما را در شكست كامل سرطان كاهش مي‌دهد.
- براي پيشگيري چه مي‌توان كرد؟
متأسفانه بايد گفت كه عوامل تغييرناپذيري مانند ژنتيك و تاريخچه سلامت خانواده نقش بسيار مهمي در خطر ابتلا به سرطان سينه دارند. اما علاوه بر اينها شيوه زندگي نيز تأثير قابل‌توجهي در ايجاد سرطان سينه دارد. براي مثال مدت‌زماني كه هر زن به ورزش اختصاص مي‌دهد و نيز ميزان هورمون‌هايي كه در طول زندگي خود مصرف مي‌كند مي‌تواند در احتمال ابتلا به سرطان بسيار تأثيرگذار باشد. يادتان باشد چاقي و اضافه‌وزن احتمال ابتلا به سرطان سينه را در دوران يائسگي افزايش مي‌دهد. ميان سرطان سينه و ميزان استروژن موجود در بدن رابطه‌اي مستقيم وجود دارد. فعاليت‌هاي ورزشي و مصرف قرص‌هاي هورموني باعث تغيير ميزان استروژن در بدن مي‌شوند. درضمن به تعويق انداختن حاملگي و زايمان پيش از موعد خطر ابتلا به سرطان سينه را افزايش مي‌دهند. همچنين به جاي شيرخشك، خودتان به نوزادتان شير دهيد. تحقيقات نشان داده‌اند كه هر قدر زمان شيردهي مادر به نوزاد طولاني‌تر باشد، خطر ابتلا به سرطان سينه كمتر خواهد بود. بايد انجام سالانه ماموگرافي در زنان بالاي 40سال و در موارد داشتن سابقه فاميلي سرطان پستان از 25سالگي آغاز شود. معاينه ماهانه پستان‌ها توسط خودتان از 20سالگي به بعد و معاينه توسط پزشك هر 3سال يك‌بار هم فراموش نشود.
- به سرطان صورتي فرصت ندهيد
وجود توده در هر قسمت از بدن يك موضوع غيرعادي است و نياز به مشاوره پزشكي دارد. در خانم‌ها، مشاهده توده مي‌تواند علامت سرطان پستان باشد، به‌ويژه اگر سابقه ابتلا به سرطان در خانواده فرد هم وجود داشته باشد. در اين مواقع، به جاي در ميان گذاشتن موضوع با دوست، خانواده و همسايه، به محض مشاهده هر علامت غيرعادي به پزشك مراجعه كنيد. نتيجه تأخير يا مراجعه نكردن به پزشك، عقب افتادن تشخيص و فرصت دادن به سرطان براي جولان دادن است. هرچه سن ابتلا به سرطان پايين‌تر باشد اثر مخرب آن بر زندگي فرد بيشتر خواهد بود. ابتلاي يك خانم يائسه به سرطان پستان تأثيري بر قابليت باروري نخواهد داشت، اما ابتلاي يك دختر مجرد يا خانم متأهل جوان كه هنوز باروري نداشته است، باعث مي‌شود تا قابليت باروري فرد تحت‌تأثير دارو‌ها كاهش يابد و همين اصل مي‌تواند تأثير منفي عميقي بر زندگي خانوادگي اين فرد داشته باشد.
- سفيران صورتي پوش براي زنان
هدف از تاسيس مؤسسه مبارزه با سرطان پستان، آگاهي بخشي به جامعه و تسهيل درمان بيماران مبتلا به اين سرطان است. آنها در تلاشند تا بيمارستان‌هاي دولتي تخصصي زنان، تبديل به قطب غربالگري و تشخيص سرطان پستان شوند و درمان‌هاي رايگان را براي زنان مبتلا به اين بيماري فراهم آورند. از سوي ديگر، بايد آگاهي درباره اين بيماري آنقدر زياد شود كه خود معاينگي از سنين دبيرستان انجام بگيرد و افراد با مشاهده كوچك‌ترين علامتي به پزشك مراجعه كنند.