مراجعات به مراكز معاينه فني تهران پيش از اين روزانه 800تا هزار دستگاه بود كه هم‌اكنون به 3تا 4هزار خودرو در روز رسيده است.
پس از آغاز طرح تشديد برخورد پليس با خودروهاي دودزا و فاقد معاينه فني، شهروندان شهرهاي بزرگ به فكر گرفتن معاينه فني افتاده‌اند تا علاوه بر اثرگذاري براي پاك شدن هوا، از جريمه پليس نيز در امان بمانند اما معاينه فني چه اثري بر آسمان كلانشهرهاي كشور دارد؟
آنگونه كه وحيد حسيني، مديرعامل شركت كنترل كيفيت هوا و استادان دانشگاه نظير دكتر حجت در دانشگاه صنعتي شريف بر اثرگذاري معاينه فني بر آلودگي هوا تا 10درصد صحه گذاشتند، پليس و سازمان محيط‌زيست تشكيك‌هايي در اين زمينه پديد آوردند. مسعود زندي، معاون مركز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط‌زيست در اين‌باره از نقش يك درصدي معاينه فني كشور در كاهش آلودگي هوا خبر داد و تيمور حسيني رئيس پليس راهور تهران آن را كاغذي بي‌اثر دانست.
اين درحالي است كه سازمان محيط‌زيست و پليس خود در حال اجراي طرح‌هاي اساسي براي گسترش معاينه فني هستند و اثرگذاري اين اقدام محيط‌زيستي به آنان بستگي دارد. سامانه ملي يكپارچه معاينه فني(سيمفا) ازجمله محورهاي اجرايي سازمان محيط‌زيست است و قرار است مانند وعده سال گذشته توسط سعيدمتصدي معاون اين سازمان، امسال هم تا آخر دي‌ماه راه‌اندازي و رونمايي شود.
پليس نيز طرح تشديد برخورد با خودروهاي فاقد معاينه فني را دنبال مي‌كند اما گويا اين دونهاد هنوز دلبستگي چنداني به معاينه فني ندارند. ذكر اين نكته نيز جالب است كه طبق قانون مسئوليت برخورد با هرگونه سوءاستفاده و تخلف درخصوص معاينه فني با اين دو نهاد است.
- معاينه فني 89هم محرمانه بود؟
يكي از محورهاي پربحث روزهاي اخير درخصوص ارتباط پليس راهور و معاينه فني، عمل خود اين نهاد به معاينه فني است. آنگونه كه دوربين رسانه‌ها ثبت كرده، در سال 89پليس راهور تهران در اقدامي هماهنگ كليه خودروهاي خود را به مراكز معاينه فني آورد تا ضمن فرهنگ‌سازي از معاينه فني و سلامت وسايل نقليه خود مطمئن شود. اما با گذشت 5سال، گويا اين اقدام محيط‌زيستي به اقدامي محرمانه تبديل شده است.
سردار تقي مهري، رئيس پليس راهنمايي و رانندگي در متني كه مركز اطلاع‌رساني پليس راهور ناجا در اختيار رسانه‌ها قرار داده، اعلام كرد:«علت عدم‌مراجعه ما به مراكز معاينه فني عادي، طبقه‌بندي‌هايي است كه ستاد كل براي خودروهاي نظامي مشخص كرده است.» به گفته وي «براساس ابلاغيه ستاد كل نيروهاي مسلح سال‌هاست كه خودروهاي پليس به‌صورت هفتگي و ماهانه در تعميرگاه‌هايي كه براي سلامت خودروهاي نظامي درنظر گرفته شده است،
بازديد و سلامت خودرو از نظر ظاهري و فني بررسي مي‌شود. ما به مراكز معاينه فني عادي كه زير مجموعه شهرداري است، مراجعه نمي‌كنيم و علت عدم‌مراجعه ما به اين مراكز نيز همانطور كه گفتم طبقه‌بندي‌هايي است كه ستاد كل براي خودروهاي نظامي مشخص كرده است.» مهري با بيان اينكه «براي خودروهاي پليس دفترچه‌هاي تعميرات، جايگزين برچسب معاينه فني است»، افزود:« با توجه به اينكه سلامت خودروهاي پليس براي ستاد كل نيروهاي مسلح حساسيت دارد از دفترچه تعميرات به‌صورت روزانه بازديد مي‌شود.» رئيس پليس راهور ناجا ميانگين عمر مفيد خودروهاي وارداتي پليس را 7سال و نيم و ميانگين عمر خودروهاي توليد داخل پليس را 5سال دانست و گفت: « عمر مفيد 90درصد خودروهاي پليس، زير 8سال است.»
- اگزوزهاي طبقه‌بندي شده
در يك تست معاينه فني چرخ‌ها، ترمز، لغزندگي خودرو و اگزوز تست مي‌شود و ساير تست‌ها نيز بر سلامت ظاهري وسيله نقليه متمركز است. پس از محرمانه دانستن اطلاعات خودروهاي پليس، اين پرسش در افكار عمومي ايجاد مي‌شود كه آيا ميزان آلايندگي خودروهاي پليس نيز محرمانه و طبقه بندي شده است و عددهاي تخصصي تست‌هاي مكانيزه و به روز شهرداري روي چرخ‌ها، ترمزها و اگزوز خودروهاي پليس مي‌تواند در ذيل اطلاعات طبقه‌بندي شده به حساب آيد يا نه؟