معمولا نخستين راهي كه به ذهن هر فردي مي‌رسد جستوجو كردن در فضاي اينترنت و لابه لاي سايت‌ها و رسانه‌هاي مختلف است. اما با نخستين جست‌وجوي اينترنتي، سايت‌هايي ليست مي‌شوند كه پر از تبليغات رنگ به رنگ هستند با تيترهاي وسوسه‌آميز همراه با اسم آن بازيگر كه مخاطب را ترغيب مي‌كنند به ديدن «عكس‌هاي خصوصي» و «عكس‌هاي لو رفته» و... درباره فرد مورد نظربرود. حالا خواننده‌اي كه فقط مي‌خواست بداند آن فوتباليست كيست و از كجا شروع كرده است، به عكس‌هاي خصوصي و تصاوير مهماني‌هاي بازيگراني رسيده است كه معلوم نيست چرا و به چه دليلي در فضاي مجازي منتشر شده‌اند. بعد از چندين ساعت جستوجو لابه لاي عكس‌هاي خصوصي زندگي افراد مشهور، مخاطب بدون اينكه بفهمد، در سراب سايت‌هاي اينچنيني غرق مي‌شود. تا قبل از اين، دسترسي به عكس‌ها و جزئيات زندگي بازيگران، معمولا فقط در مجلات به‌اصطلاح زرد ممكن بود اما حالا با وجود انواع كانال‌هاي تلگرامي و اكانت‌هاي ايسنتاگرامي و سايت‌هايي كه تشنه بازديدهاي بالا و جذب مخاطبان بيشترهستند، منتشر شدن بخش خصوصي زندگي افراد، سرعت نجومي به‌خود گرفته است. اما آيا واقعا ما به‌عنوان مخاطب اين عكس‌ها كه خواسته يا ناخواسته در دام اين سودجوها مي‌افتيم مي‌دانيم بايد چه واكنشي نشان بدهيم تا مطمئن باشيم كه از حدود شرعي و اخلاقي و انساني خارج نشده‌ايم؟
- حريم خصوصي كجاست؟
آيا محدوده حريم خصوصي را مي‌شناسيد؟ براي هر شخصي محدوده‌اي تعريف شده است اما در كل يك مرز كلي مي‌توان براي آن تعريف كرد. ازدواج، طلاق، حضور در مهماني، سفر و... همه اتفاقاتي هستند كه مي‌توانند درون مرز حريم خصوصي يك فرد جاي بگيرند. پس تمام رفتارهايي كه در اين حدود قرار مي‌گيرند اين حق را به صاحب‌شان مي‌دهند كه او نخواهد ديگران درباره آن چيزي بدانند. اينكه رفتارهاي آن فرد در حريم خصوصي‌اش درست است يا نه، چيزي است كه خودش بايد در پيشگاه پروردگار پاسخگو باشد و نتيجه درست يا غلط بودن آن رفتارها را حتما مي‌بيند اما آنچه به ما مربوط مي‌شود حفظ حرمت اين حريم از طرف ماست. قبل از كپي كردن و منتشر كردن اينگونه پيام‌ها و عكس‌ها و فيلم‌ها بهتر است ابتدا براي لحظه‌اي خودتان را جاي آن فرد قرار بدهيد. چقدر راضي هستيد از منتشر شدن بخشي از زندگي خصوصي‌تان در فضاي مجازي؟ واكنش اوليه‌تان نسبت به اين اتفاق چيست يا چه مي‌تواند باشد؟
- تأييد و تكذيب؛ تنها راه‌حل باقيمانده
گاهي آنقدر اخبار پخش شده پر‌حاشيه و نگران‌كننده مي‌شود كه شخص مورد نظر مجبور مي‌شود به‌طور رسمي تأييديه يا تكذيبه‌اي مرتبط با آن خبر را منتشر كند. قبل از هرگونه دست به‌دست چرخاندن اين اخبار سعي كنيد به اين تأييديه‌هاي رسمي در سايت‌ها و منابع اطلاع‌رساني شناخته شده توجه كنيد تا بلكه با آگاهي از واقعيت، از دامن زدن به اين شايعات بكاهيد. اگر خبري از جنس كنكاش در زندگي خصوصي افراد سرشناس را در كانال يا گروه و يا هر رسانه‌اي ديديد سعي كنيد آن اخبار را باور نكنيد. چون شما و بقيه به صحت آن خبر يقين نداريد و وظيفه شرعي شما در چنين شرايطي حفظ آبروي فرد موردنظر است.
- بيشتر دقت كنيد
خيلي از اخباري كه درباره زندگي خصوصي افراد مشهور پخش مي‌شود با عناويني از قبيل يك منبع آگاه، يكي از نزديكان، خبرهاي رسيده حاكي است و... در صفحات مختلف سايت‌ها و انواع رسانه‌ها منتشر مي‌شوند. اين به ظاهر اخبار، دست به‌دست در شبكه‌هاي اجتماعي هم مي‌چرخد. ضرب‌المثل يك كلاغ چهل كلاغ درست در همين وضعيت مصداق پيدا مي‌كند. پس بهترين راه اين است كه شما به‌عنوان مخاطب هر خبر با هر منبعي را باور نكنيد و به آن دامن نزنيد.
- موج سواري نكنيد
زماني كه اخبار يا فيلم و عكسي درباره يك نفر داغ مي‌شود، تب پخش و كپي كردن آن هم بالا مي‌گيرد. خيلي‌ها صرفا جهت تفريح و خوشي، عكس‌ها و شايعه را مي‌چرخانند و دست به‌دست مي‌كنند. عده‌اي هم در اين بين بدون هيچ توجيهي با آنها همراه مي‌شوند و قارچ گونه اطلاعات شخصي افراد معروف دست به‌دست مي‌شود. در اين زمان‌ها سعي كنيد با تكيه بر عقل‌تان تصميم بگيريد نه اينكه همراه با جريان ساخته شده، به پخش كردن تصاوير بپردازيد. با خودتان بگوييد چه نتيجه‌اي از انتشار اين عكس‌ها مي‌گيريد؟
- اگر براي‌تان خيلي مهم است
اگر هنوز هم براي‌تان خيلي مهم است كه درباره زندگي خصوصي افراد مشهور بدانيد، دست‌كم صفحات رسمي اين افراد را كه مشخصا اعلام كرده‌اند توسط خودشان و نه هواداران‌شان اداره مي‌شود، در شبكه‌هاي اجتماعي دنبال كنيد. با اين كار حداقل با ميزان كمتري از شايعات مواجه مي‌شويد و تا هر جايي كه شخص مورد علاقه شما بخواهد، از زندگي او مطلع خواهيد شد و نه بيشتر.
- براي من يا شما
اين روزها كمپيني راه افتاده است كه در آن از افراد مي‌خواهد تحت هيچ عنواني از زندگي خصوصي ديگران عكس، خبر يا فيلمي را منتشر نكنند. تلنگر اين ماجرا جمله‌اي است كه در انتها آمده است: «فردا شايد من و تو! چقدر دلمان مي‌خواهد شخصي‌ترين ابعاد زندگي مان دست به‌دست بچرخد و همراه با آن آبروي مان قطره قطره روي زمين بريزد؟»
- ما گناه نكنيم
ممكن است كه شما هم اين توجيه را شنيده باشيد كه «اگه مي‌خواست عكسش منتشر نشه چرا اصلا اين عكس‌رو گرفته؟ چرا اين عكس رو به افراد ديگه داده؟» اما مهم‌ترين نكته‌اي كه درباره كپي كردن و انتشار اينگونه تصاوير يا فيلم‌ها بايد به آن توجه كنيم، ريختن قبح يك كار يا عمل خلاف شرع و اخلاق است كه توسط ما انجام مي‌شود! وقتي تصويري به‌دست ما مي‌رسد كه شخص در آن مرتكب عملي خلاف شرع، عرف و قانون شده است و ما هم آن تصوير را منتشر مي‌كنيم ناخواسته قبح و زشتي يك رفتار را از بين مي‌بريم و ممكن است در ذهن همه مخاطبيني كه به واسطه ما آن تصوير را ديده‌اند عامل از بين رفتن قبح زشتي‌ها شده باشيم. گناه اين كار هرگز كمتر از گناه انجام همان رفتار خلاف نيست.
- فرهنگسازي كنيم
در اين متن به هيچ عنوان قصد دفاع از كارهايي را كه بازيگران و افراد مشهور به‌خاطر آن بر سر زبان‌ها مي‌افتند نداريم. در اينجا فقط خواستيم قبل از هر اتفاقي با خودمان صادق باشيم. يك‌بار آرام و بي‌طرف اين موضوع را واكاوي كنيم. در جريان اين اتفاقات و آبروريزي‌هايي از اين جنس، گمشده‌اي وجود دارد به نام فرهنگ غني اسلامي؛ فرهنگي كه در آن بايد هر كسي در هر جايگاهي كه هست آن را درست اجرا كند و به آن پايبند باشد؛ يعني افراد مشهور در زندگي خود پايبندي به اصول شرعي و اخلاقي را رعايت كنند، رسانه‌ها حدود اطلاع‌رساني صحيح را بدانند و مردم در اين درياي بزرگ اطلاعات بتوانند صحيح را از غلط تشخيص دهند. به اين ترتيب ديگر شاهد اخبار خصوصي نشت كرده از زندگي افراد نخواهيم بود و قبح اعمال زشت نيز در جامعه شكسته نخواهد شد.
- اينجا جامعه اسلامي است!
درباره آبرو و حفظ آبرو چه چيزهايي مي‌دانيد؟ در يك جست‌وجوي ساده مي‌توانيد با جملاتي از اين جنس روبه‌رو شويد: «از نظر اسلام، حفظ جان، مال و آبروي مردم و حتي انديشه آنان محترم است و ريختن آبروي مؤمن بسيار خطرناك و گناه بزرگي به شمار مي‌رود. به همين دليل است كه امام صادق(ع) در حديثي، حرمت مؤمن را از حرمت كعبه بالاتر دانستند». اما متأسفانه گاهي ديده مي‌شود در جامعه اسلامي حرمت و آبروي اشخاص حفظ نمي‌شود و به سادگي آبروي مسلماني را مي‌برند و هيچ توجهي به عقاب دنيوي و اخروي آن ندارند. اينها مختصات يك جامعه اسلامي است كه براي حقوق افرادي كه در آن زندگي مي‌كنند بالاترين ارزش‌ها را تعيين كرده است. به حفظ آبروي افراد آنچنان بهايي مي‌دهد كه چيزي را با آن نمي‌توان قياس كرد. اين حجم وسيع از تأكيد، نشانه ارزشمندي موضوع آبرو است. پخش شدن عكس‌ها و فيلم‌ها و حتي اخبار از زندگي خصوصي افراد همه در مقابل همين دسته مراقبت از آبرو قرار مي‌گيرد كه بر حفظ آن تأكيد بسياري شده است.
- از روي الگو‌ها برش نزنيد!
بايد باور كنيم كسي كه در يك نقش تأثير‌گذار خوش مي‌درخشد يا فوتباليست خوبي است و در ذهن ما جايي باز مي‌كند، انساني است با تمام ويژگي‌هاي خودش. افراد معروف به‌خاطر محيط كار خاصي كه دارند و يا به هر علت ديگري، سبك زندگي‌شان متفاوت است كه متاسفانه خيلي‌وقت‌ها هم صحيح نيست؛ از خريد كردن‌ها و لباس پوشيدن‌ها گرفته تا ازدواج و طلاق‌شان.قرار نيست تمام رفتار اين افراد زير ذره‌بين ما قرار بگيرد و تحت‌تأثير آن قرار بگيريم. قطعا آنها نمي‌توانند الگوي ما باشند. همين كه ما و اطرافيان مان به‌عنوان تعدادي از افراد جامعه تصميم بگيريم از اين افراد الگو نگيريم و اين سبك زندگي را به اطرافيان‌مان هم منتقل نكنيم، مي‌توانيم تا حد بسياري از اين شايعات و پيگيري‌هاي وسواسي اخبار خصوصي كم كنيم.