هرچه باشد بني‌آدم، بني عادت هم هست. شايد اگر گاهي خانه‌هاي قديمي شهرمان لوكيشن بعضي از فيلم‌ها و سريال‌ها نشوند، اصلا يادمان برود كه بيروني با اندروني چه فرقي دارد، مطبخ چه شكلي است و حوضخانه بيشتر در چه فصلي كاربرد داشت. قديم‌ها خانه‌هاي اين شهر، بزرگ بود. خانه‌ها حياط بزرگ و درهاي كوچك داشت. پنجره‌ها رنگي بودند و نور را با طيفي دلپذير به درون خانه مي‌فرستادند. سقف‌هاي بلند براي صاحبان روح‌هاي بزرگ مردمان آن دوران تناسبي معنادار داشت. خانه‌ها جاي فراوان براي پذيرايي از مهمان‌هاي خوانده و ناخوانده يا نوعروس و داماد‌ها داشتند. حوض وسط حياط تمايل به برقراري وضوي دائم را براي ساكنان آن فراهم مي‌كرد. همان آب درون حوض خودش مظهر طهارت، پاكي و آرامش بود. آب و جارو و نظافت كردن اين خانه شيرين‌تر از آن چيزي مي‌شد كه بتوان تصور كرد.
روز‌ها رفتند و روزگاري ديگر آمد. خانه‌ها كوچك‌تر و تنگ‌تر شدند و ديگر نشانه‌اي از تركيب خشت و آيينه در آنها ديده نمي‌شد. در خانه‌هاي جديد ديگر نمي‌شد سفره‌هاي رنگين پدرسالاري انداخت، ديگر نمي‌شد مطمئن بود كه راه نگاهي به درون و اهل خانه نيست. اما اين نبود آنچه مردمان مؤمن اين شهر مي‌خواستند. زشتي قواره و شكل و شمايل خانه‌هاي جديد را ديگر هيچ‌كس نمي‌پسندد. شايد بايد برگرديم به قديم‌تر‌ها، خانه‌هايمان را با شيوه‌هاي جديد بسازيم اما گوشه نگاه‌مان به همان معماري گذشته باشد. هر چند نشانه‌هاي معماري ايراني- اسلامي در حال محو شدن است اما مي‌توان آنها را بهتر شناخت و پاس‌شان داشت.
معماري ايراني- اسلامي گمشده‌اي است كه بايد در پي زنده كردن آن در اين كلانشهر هزار رنگ بود. واقعا چه اتفاقي افتاده؟ سر ما چه بلايي آمده؟ نمي‌دانم ولي هر چه هست براي ما «معماري» همان شأن و منزلتي را ندارد كه براي قدما داشت. كتب قدما را هم اگر نگاه كنيد مي‌بينيد كه درباره «خانه‌ها و عمارت‌هايي» سخن گفته‌اند و از ويژگي‌هاي معماري خانه‌هايي دچار بهجت و سرور شده‌اند كه براي ما چندان مفهوم نيست. انگار معماري براي پيش از ما واجد معاني بلند بود و اعتباري بس رفيع داشت. حالا و در اين روزگار مدرن، براي من و شما، خانه‌ها و ساختمان‌هاي شهرمان چندان اهميت ويژه‌اي ندارد و بيشتر مترادف است با برج‌هاي سربه فلك كشيده، ساختمان‌هايي با نماي آلومينيومي، خانه‌هاي قوطي كبريتي و... . راستش را بخواهيد سال‌هاست به اين فكر مي‌كنم كه چرا زيبايي‌هاي معماري اصيل و سنتي‌مان را به معماري مدرن امروزي فروخته‌ايم. واقعا چرا؟