به گزارش خبرنگار همشهري آنلاين، دكتر محمد النواوي در نشست بين‌المللي «سلامت و سبك زندگي: فرهنگ و فضاي مجازي» در دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران، با موضوع «فضاي مجازي اسلامي ميان هويت‌هاي جمعي و واگرنه: زمينه‌اي براي ديپلماسي ايمان»، سخنراني كرد.
محمد النواوي، يكي از اهداف ديپلماسي بر اساس ايمان را برقراري صلح و جلوگيري از تقابل مذاهب دانست و گفت: مسلمانان از طريق اينترنت مي‌توانند سوالات اساسي خود درباره مذهب را در يك فضاي دموكراتيك و آزاد مطرح كنند. همچنين اين بستر مي‌تواند باعث گفتگوي تمدن‌ها و حل اختلافات بين اسلام و غرب شود.
وي با بيان اينكه وب‌سايت‌هاي اسلامي موجب ايجاد «محيط سايبر اسلاميك» با توجه به ديپلماسي شده است، افزود: امت ديجيتال با حضور خود در فضاي وب مي‌توانند با فعاليت‌هايي نظير قرائت قرآن در وب، اثرگذار باشند.
محمد النواوي در بيان نتايج تحقيق خود بر روي سه وب‌سايت اسلامي Islamonline.net ، Islamway.com و amrkhaled.net ، به موارد زير اشاره كرد:
1) مبحث مشورت و رايزني در وب سايت‌هاي اسلامي: برخي مواقع گفتگوكنندگان در وب سايت‌هاي اسلامي از طريق مذاكرات عقلاني به اجماع مي‌رسند. بحث اجماع لزوماً به معناي رايزني و گفتگو نيست بلكه تاييد جمعي درباره مسائل موجود است و نه اجماع درباره اختلافات و مباحث مهم و حياتي.
2) بحث هويت واگرا : در برخي وب سايت‌ها يك محيط خشن و تهاجمي وجود دارد و در برخي محيط‌ها طرف مقابل را خطرناك و به مثابه تهديد خطاب مي‌كنند.
3) حضور نداشتن علما در محيط : علما بايد بخش لاينفك وب سايت‌هاي اسلامي و مباحث آن شوند. برخي علما عامدانه از اينترنت دوري مي‌كنند اما برخي علما نيز هستند كه علاقه ندارند در تلاش‌هاي ديپلماسي وابسته به ايمان وارد شوند. بايد روحانيون مذهبي بتوانند وارد اين مباحث شوند و نه تنها با مسلمانان بلكه با غيرمسلمانان نيز به صورت آنلاين صحبت كنند.
4) چالش تنوع و گوناگوني: تنوع و گوناگوني يك شيمشير دولبه است. بسياري بحث‌ها در سايت‌هاي مورد مطالعه، بين شيعيان و اهل سنت بود كه هر كدام دوست داشتند ادعاي خود را به كرسي بنشانند و هيچ حد وسطي در بحث‌ها پيدا نشد؛ يعني حاضران در بحث به طور كلي يا موافق بودند يا كاملا مخالفت مي‌كردند.
5) حضور افراد بي‌اطلاع از دين : تريبون‌ها در فضاي مجازي، راه را براي كساني كه در حوزه مذهب هيچ حرفي براي گفتن ندارند، باز مي‌كند و خيلي مواقع اين بحث‌ها به هرج و مرج كشيده مي‌شود.
بر طبق اين گزارش، دكتر سحر خميس، ديگر سخنران اين نشست بين‌المللي نيز در سخنراني با موضوع «رويكردهاي اسلامي در عصر ديجيتال : فرصت‌ها، چالش‌ها و چشم‌اندازهاي آينده»، با بيان اينكه اينترنت يك صداي جايگزين براي رسانه‌هاي ديگر است، در تشريح اين فرصت‌ها و چالش‌هاي موضوع مورد سخنراني خود به موارد زير اشاره كرد:
- چالش‌ها :
1) كاربران آموزش‌نديده: خيلي افراد هستند كه آموزش رسمي در زمينه مذهبي نديدند اما دائم در مباحث مسلمانان شركت مي‌كنند.
2) صاحب‌نظر مذهبي كيست؟: در فضاي مجازي بايد به صداي چه كسي گوش داد؟ برخي كاربران كه برخي آموزش‌ديده بوده و برخي آموزش‌ديده نيستند، فتوا مي‌دهند.
3) مطلق‌گرايي كاربران: كاربران درباره يك موضوع يا كاملا موافق و يا كاملا مخالف هستند؛ اين درحاليست كه رسيدن به اجماع درباره برخي مباحث لازم است.
4) برخوردهاي خشونت‌آميز: در جريان مباحثات، شاهد برخوردهاي خشونت‌آميز و انتقادهاي شديد و قطبي شدن هستيم.
5) فقدان حضور علما و روحانيون : بهتر است روحانيون در سايت‌ها حضور داشته باشند.
6) امكان بي‌نام و نشان بودن كاربران: برخي كاربران بخاطر ترس از دستگيري، اسم و ماهيت خود را ذكر نمي‌كنند كه اين يك شمشير دولبه است.
- فرصت‌ها:
1) اسلام از ساير اديان سريع‌تر در حال رشد و نمو است و مي‌توانيم از طريق اينترنت، ترويج ايمان و دين را داشته باشيم و پيام اسلام را به جمعيت‌هاي مختلف برسانيم.
2) اينترنت اجازه مي‌دهد امت ديجيتال، جهان‌شمول‌تر و پوياتر شود و با يكديگر تعامل وسيع‌تر داشته باشند و درها براي گوش دادن به صداهاي مخالف و صداهاي جايگزين باز شود.
3) فضاي مجازي باعث مي‌شود زنان مسلمان بتوانند خود را ابراز كنند و صداي‌شان شنيده شود.
4) فضاي مجازي اين امكان را بوجود مي‌آورد كه تفاسير جديد از ارزش‌ها مطرح و به اشتراك گذاشته شود و اين باعث درك متقابل بين اديان و مذاهب مختلف مي‌شود.
5) اينترنت ظرفيت دموكراتيزه شدن و فعاليت در حوزه آنلاين را ايجاد مي‌كند و خيلي جوانان هستند كه صحبت‌هاي خود را از طريق آنلاين مطرح مي‌كنند.
6) رسانه‌هاي آنلاين نقش زيادي در تغييرات سياسي و ايجاد اتحاد و همبستگي و نزديك كردن عقايد دارند هر چند كه گاهي اين رسانه‌ها گاهي باعث تعميق اختلافات نيز مي‌شود.