مایعى شفاف و صاف به نام "زلالیه" مرتباً در چشم در گردش است، اگر خروجی مایع زلالیه به طریقى مسدود شود، فشار مایع درون چشم بالا رفته و این امر باعث مى شود به عصب بینایى صدمه وارد شود.
انسداد این مجارى به چهار حالت ممکن است:
1- شایع ترین حالت هاى انسداد یکى تنگ شدن مجارى تخلیه به دلیل افزایش سن و دیگرى انسداد مجارى تخلیه در اثر تجمع رسوبات زائد در محل است. این بسته شدن تدریجى باعث افزایش آرام فشار داخلى چشم مى شود.
به این حالت به دلیل ایجاد تدریجى آن "گلوکوم مزمن با زاویه باز" مى گویند و اکثر بیماران بزرگسال مبتلا به این نوع گلوکوم هستند. گلوکوم مزمن با زاویه باز چنان آرام بینایى را تحلیل می‌برد که بیمار تا زمانى که صدمه اساسى به عصب بینایى اش نخورده باشد، از وجود آن باخبر نمى شود.
2- حالت دوم نقص مجراى تخلیه چشم است. این نوع نقص در گلوکوم مادرزادى دیده مى شود که در آن دهانه مجراى تخلیه از بدو تولد غیرطبیعى است.
از آنجا که چشم یک کودک نسبت به چشم بزرگسال از انعطاف بیشترى برخوردار است، لذا زمانى که فشار داخلى چشم زیاد شود، چشم به آسانى متسع شده و بزرگ مى شود. در این حالت تاری دید به وجود می‌آید،ممکن است کودک نسبت به نور حساسیت نشان داده و اشک ریزش شدید داشته باشد.
3- عنبیه چشم می‌تواند با فشار آرودن به محدوده مجرای خروجی آن را مسدود کند. در این صورت جلوى خروج زلالیه گرفته شده و فشار داخلى چشم را به سرعت زیاد مى کند.
این انسداد کامل و ناگهانى مجراى خروج و در نتیجه جلوگیرى از ادامه جریان به گلوکوم حاد با زاویه بسته معروف است. دید محو، درد شدید، به وجود آمدن هاله اطراف منبع نور، تهوع و استفراغ عواملى هستند که بیمار را به چشم پزشک مى کشانند.
در صورتى که این عوامل به سرعت از بین نروند، کورى در یکى دو روز بعد حاصل مى شود.
4- شرایط دیگرى چون جراحات، برخى داروها، خونریزى ها، تومورها و التهاب‌ها در بعضى مواقع مى توانند باعث بسته شدن مجرا و جلوگیرى از جریان در چشم شوند، این امر باعث افزایش فشار داخلى چشم شده و منجر به گلوکوم ثانویه مى شود.
تشخیص سریع با مراجعه متناوب به چشم و معاینه چشم امکان پذیر است.
چشم‌پزشک در هنکام مراجعه بیمار فشار داخلى چشم را اندازه می‌گیرد و استفاده از دستگاهى به نام افتالموسکوپ پشت چشم (ته چشم) را مى بیند و بدین وسیله مى تواند تشخیص دهد که آیا عصب بینایى سالم است و آسیبى به آن نرسیده است.
گاهى دید جانبى آن و یا وجود نقاط کور مورد آزمایش قرار مى گیرد و در صورت لزوم آزمایش هاى دیگرى هم انجام مى پذیرد.
براى اثربخش بودن درمان، این شیوه باید به طور دائمى ادامه یابد. بیماران با هر نوع گلوکوم باید تحت معاینه دوره‌اى قرار دارد.
قطره هاى چشم، قرص و جراحى به عنوان وسیله اى براى پیشگیرى صدمات آتى و حفظ دید فعلى مورد استفاده قرار مى گیرند.
اگر درمان دارویى توسط بیمار عملى نشد و یا در کنترل گلوکوم موثر نبود آنگاه جراحى ضرورى مى شود. بر روى برخى از بیماران جراحى تقریباً بى درد و بدون شکافتن مى تواند به وسیله اشعه لیزر انجام پذیرد. در دیگر موارد ایجاد شکافى در چشم براى باز کردن راه جدید تخلیه الزامى است.
پیشگیرى
اگر شما بیش از ۳۵سال دارید، چشمان شما باید هر دو یا سه سال براى تشخیص گلوکوم معاینه شوند و چشم پزشک شما باید در ارتباط با هرگونه کاهش دید، درد مکرر و یا هر نوع علائمى که در بالا ذکر شد، مورد مشورت قرار گیرد.
زمانى که تشخیص سریع انجام شود، فشار داخلى چشم مى تواند تحت کنترل قرار گیرد و از حملات بعدی گلوکوم جلوگیرى شود.