نگهداري از اين گياهان در فضاي آپارتمان علاوه بر زيبايي ظاهري خانه شما، آرامش خاصي به شما مي‌دهد. اكثر افراد فكر مي‌كنند كه نگهداري از گياهان آپارتماني كار بسيار دشواري است و مشكلات فراواني به‌وجود مي‌آورد، اما اينطور نيست و تنها نيازمند صبر، حوصله و البته علاقه است. در فصل سرما معمولا افراد گياهان خود را از فضاي بيروني به داخل خانه مي‌آورند كه البته اكثرا با مشكلاتي از قبيل خشك يا پلاسيده شدن گياه روبه‌رو مي‌شوند. يكي از كارهايي كه براي جلوگيري از اين مشكلات بايد انجام دهيد تعويض گلدان گياه است. گلدان، خانه گياه محسوب ميشود و اهميت فراواني در رشد و طراوت گياه دارد. اين صفحه به شما تمامي اطلاعات لازم براي تعويض گلدان گياهان آپارتماني را مي‌دهد.
- دلايل تعويض گلدان
گلدان گياهان آپارتماني به 3دليل بايد عوض شود. نخستين دليل تعويض گلدان اين گياهان كمبود مواد غذايي در خاك گلدان است كه در اين صورت نشانه‌هاي اين كمبود در شكل ظاهري گياه نمايان ميشود. دومين دليل، رشد بيش از حد ريشه است كه در اين صورت ريشه يا از سوراخ زهكش ته گلدان خارج ميشود يا به‌صورت مارپيچ، ته گلدان تجمع مي‌كند. متورم‌شدن ريشه در سطح خاك گلدان هم يكي ديگر از دلايل تعويض گلدان گياهان است. البته اين را هم بد نيست بدانيد كه براي گياهان كند رشد يا گياهاني كه گلدان بزرگي دارند مي‌توان به‌جاي تعويض گلدان، چند سانتي متري از خاك سطح گلدان را با خاك جديد عوض كرد.
- بهترين زمان براي تعويض گلدان
افرادي كه از گياهان آپارتماني داخل خانه نگهداري مي‌كنند بايد بدانند كه بهترين زمان براي تعويض گلدان نيمه دوم اسفندماه است چرا كه در اين زمان هوا گرم‌تر ميشود و گياهان مي‌توانند پس از تعويض گلدان به شرايط عادي خود بازگردند. اما اگر از گياهان آپارتماني در بالكن خانه نگهداري مي‌كنيد بهترين زمان براي تعويض گلدان اوايل ارديبهشت‌ماه خواهد بود. شرايط دمايي ارديبهشت به گياه اجازه مي‌دهد فعاليت خود را از نو آغاز كند. اما به هر حال هر وقت ديديد ريشه گياه از زير گلدان بيرون زده، وقت آن است كه گلدان بزرگ‌تري برايش فراهم كنيد. بي‌خودي هم سراغ تعويض گلدان نرويد، يادتان باشد كه حداقل ۶ماه از زمان تعويض قبلي گلدان گذشته باشد.
- گلدان مناسب، چه گلداني است؟
گلدان‌ها در طرح‌ها و رنگ‌هاي مختلفي در بازار عرضه مي‌شوند. طرح و رنگ گلدان شايد براي شما مهم باشد اما براي گياه اهميتي ندارد. چيزي كه براي گياه مهم است وجود سوراخ مناسب زير گلدان براي زهكشي است. حجم گلدان هم از مواردي است كه بايد به آن توجه كنيد. حجم گلدان بايد به‌گونه‌اي باشد كه اجازه رشد كافي را به گياه بدهد. سعي كنيد از گلدان‌هاي نو براي اين كار استفاده كنيد، اما اگر مي‌خواهيد از گلدان‌هاي سفالي قديمي استفاده كنيد حتما آنها را مدتي داخل آب قرار دهيد تا نمك‌ها و مواد شيميايي اضافي زدوده شود. گلداني كه براي تعويض انتخاب كرده‌ايد لازم نيست خيلي بزرگ‌تر باشد، يك يا 2سايز بزرگ‌تر از گلدان قبلي كفايت مي‌كند. اندازه گلدان و نامگذاري آن، براساس دهانه قطر بالايي آن است كه به‌ترتيب با شماره‌هاي 7، 9، 12، 20، 25و 37در بازار موجود است. بنابراين براي جابه‌جايي گياه خود از گلداني به گلدان ديگر، گلداني با شماره بعد از گلدان قبلي را انتخاب كنيد. اين را هم بدانيد كه گلدان‌هاي سفالي بدون لعاب و با لعاب، پلاستيك، چوب و فايبرگلاس هر يك داراي ويژگي‌هايي هستند كه شما مي‌توانيد با درنظر گرفتن محل قرارگيري گلدان، حساسيت گياه و هماهنگي با محيط، بهترين انتخاب را داشته باشيد.
- خاك مناسب را چطور تهيه كنيم؟
بهترين تركيب براي خاك گياهان آپارتماني شامل يك قسمت ماسه و 2قسمت خاك برگ يا پيت‌موس است. البته يادتان باشد كه براي تكثير يا قلمه زدن بايد از 2قسمت ماسه و يك قسمت خاك‌برگ استفاده كنيد. هنگامي كه از خاك‌برگ براي گياه استفاده مي‌كنيد نبايد خاك را خيلي فشرده كنيد چرا كه فشردگي باعث ميشود خاك‌برگ‌ها به هم بچسبند و اجازه رسيدن هوا به ريشه كه امري ضروري و لازم است را ندهند. يكي از مشكلاتي كه گياهان آپارتماني ممكن است ايجاد كنند وجود كرم در داخل خاك اين گياهان است. امروزه خاك‌هايي در بازار عرضه مي‌شوند كه فاقد اين كرم‌ها و حشرات ديگر هستند و هرگز اين موجودات داخل اين خاك رشد نمي‌كنند. به هر حال يادتان باشد كه خاك خوب، خاكي است كه مواد غذايي گياه را از نظر شيميايي تأمين كند و از نظر فيزيكي بافت ريشه بتواند بهترين توسعه را داشته و آب اضافي خود را خارج كند. به‌هيچ‌وجه از خاك‌هاي معمولي و خاك باغچه به تنهايي به‌عنوان خاك گلدان استفاده نكنيد.
- روش اصولي تعويض گلدان چگونه است؟
3-2روز قبل از تعويض گلدان به گياه آب ندهيد تا خاك كاملا خشك شود و هنگام جابه‌جايي، اين خاك از دور و اطراف ريشه به‌راحتي جدا نشود. در انتهاي گلدان جديد يك لايه شن بادامي بريزيد ولي مواظب باشد سوراخ ته گلدان كاملا بسته نشود تا گياه بتواند زهكشي كند. اكثر گياهان دوست ندارند كه به‌مدت طولاني در محلي خيس باشند. به‌خاطر همين يك سوراخ ته گلدان وجود دارد كه آب اضافي از آن خارج ميشود. براي جلوگيري از مسدود‌شدن سوراخ انتهايي گلدان، مقداري سنگريزه يا تكه‌هاي گلدان شكسته را با مقداري پوشال يا شلتوك برنج بپوشانيد تا راه خروج آب باز بماند. سپس توپ ريشه (ريشه و خاك اطراف آن) را از گلدان قديمي درآورده و داخل گلدان جديد قرار دهيد. هنگام تعويض، دست چپ خود را در پايين گلدان قرار داده و با وارونه كردن و وارد كردن ضربه به گلدان، گياه را خارج كنيد. خاك‌هاي كهنه را بدون آنكه به ريشه‌ها صدمه‌اي وارد شود با يك ميله يا مداد حذف كنيد و به پايين بريزيد و سپس آن را درون گلدان جديد قرار دهيد. سپس با خاك مناسب فضاي خالي بين توپ ريشه و گلدان جديد را پر كنيد. همانطور كه گفته شد حواستان باشد خيلي خاك را فشرده نكنيد تا هوا در خاك جريان داشته باشد.
- يك نكته براي آسيب نزدن به ساقه و ريشه
بيشترين آسيب به گياه براي تعويض گلدان، هنگام جدا كردن گياه از گلدان قديمي رخ مي‌دهد. براي جلوگيري از اين مشكل مي‌توانيد با چاقو فاصله‌اي بين خاك و گلدان ايجاد كنيد تا گياه راحت‌تر از گلدان خارج شود.
براي آنكه به ساقه و برگ‌ها آسيبي نرسد اگر ساقه اصلي قطر كافي را داشت از آنجا گياه را بگيريد اما اگر نداشت گياه را از توپ ريشه بگيريد و حمل كنيد.
- پس از تعويض گلدان چه كنيم؟
پس از تعويض گلدان بايد آن را به‌گونه‌اي آب دهيم كه تمام خاك گلدان را آب در بربگيرد و مقداري از آن از سوراخ انتهاي گلدان خارج شود. فقط حواستان باشد اين مقدار آب آنقدر زياد نباشد تا ظرف زير گلدان هم پر شود و سرريز كند. پس از تعويض گلدان تا مدتي آن را مقابل نور مستقيم خورشيد، باد و باران قرار ندهيد تا گياه به شرايط عادي برگردد و ريشه‌اش بتواند داخل خاك جديد محكم شود.