عضو شورای شهر تهران به همراه گروه تهرانگردی، جمعه 9 بهمن به بهانه سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر با تعدادی از بزرگان هنر نمایش کشور دیدار و گفت و گو کرد.
مسجد جامعی به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس تالار سنگلج، نخستین بازدید خود را که به همراهی خسرو خورشیدی پیشکسوت طراحی صحنه تئاتر، اسماعیل خلج بازیگر پیشکسوت، عابد ملکی شهردار منطقه، علی عابدی مدیر تماشاخانه سنگلج، اتابک نادری از مدیران نمایشی و چند تن دیگر از مدیران و هنرمندان، انجام شد، به این سالن تاریخی تئاتر اختصاص داد. به گفته مسجد جامعی زمین تالار سنگلج نخستین وقف برای تئاتر در تاریخ موقوفات است و سند آن با فضای مجاور که در اختیار بخش حقوقی شهرداری تهران است، یکی است. از این رو در سال‌های گذشته پیشنهاد تغییر کاربری آن بخش و تبدیل آن به فضای هنری داده شده است.
اتابک درباره این سالن گفت: تالار سنگلج از مصالح مازاد تالار وحدت ساخته شد، به عبارتی مصالح به کار برده در این ساختمان وقفی است.
خسرو خورشیدی نیز، در این بازدید عنوان کرد: ما در تهران دو تماشاخانه داشتیم، یکی از آنها روباز و تابستانی بود و دیگری سنگلج بود. این سالن توسط مهندس بابائیان ساخته و در سال 1345 افتتاح شد.
- اولین نمایشی که در سنگلج اجرا شد
خورشیدی اظهار کرد: سنگلج یکی از بهترین سالن‌های تئاتر ما است و با آنکه عمق صحنه ندارد، یکی از شاهکارهای تئاتر محسوب می‌شود.
او گفت: متاسفانه یکی از ایراد‌های سالن‌های تئاتر کشور این است که هیچ کدام از آنها حتی تالار وحدت و تئاتر شهر راه خروج ندارند. به عبارتی راه ورود و خروج آنها یکی است، در حالی‌که در کشورهای دیگر از ابتدای ورود به سالن تئاتر چراغ مربوط به راه خروج روشن است.
خلج در پاسخ به پرسش عضو شورای اسلامی شهر تهران که نخستین‌های این سالن چه بود، گفت: نخستین تئاتری که دراینجا به صحنه رفت، «امیر ارسلان نامدار» بود و شخصیت‌های بسیاری در این سالن بازی کرده یا تئاتر روی صحنه برده اند.
اتابک نادری نیز در این بازدید، اظهار کرد: استاد سیما کوبان تابلوی کاشی‌کاری سردر تئاتر سنگلج را طراحی می‌کند و با توجه به این‌که ذهنیت متولی فرهنگیان این بوده که سنگلج کانون نمایش‌های ملی باشد، این کار در اثر کاشی‌ها نیز نشان داده می‌شود، در واقع این تابلوی کاشی‌کاری اولین تابلوی شهری تهران بوده است.
خلج دربارۀ تاثیر سنگلج در تئاتر ایران گفت: موج نو نویسندگی ایرانی در سالن سنگلج شکل می‌گیرد. استاد سمندریان واژه‌ای به کار می‌بردند و می‌گفتند وقتی روی سن تالار سنگلج بایستم، فکر می‌کنم تماشاگر نوک بینی من است، زیرا محیط آن صمیمی است.
همچنین اتابک نادری و علی عابدی مدیر تماشاخانه نیز درباره مشخصه معماری این سالن توضیح دادند. براساس توضیحات این دو مدیر نمایشی کشور، آجرهای ساخته شده در این سالن معروف به آجر بهمنی است. رنگ ماهگون و رگه‌های سفید آن زیبایی بصری خاصی به این سالن داده بود که متاسفانه در دوره‌های قبل رنگ شده و ما از شهرداری می‌خواهیم کمک کند تا این رنگ‌ها پاک شود. ضمن این‌که برای این‌که آکوستیک سالن حل شود، از همان آجرها به شکل پستی و بلندی برای ساخت آن استفاده شده تا تماشاگر هر قسمت از سالن که می‌نشیند صدا را بشنود.
به گفته مدیران سنگلج، این سالن سه‌بار دستخوش تحولات شده است، اما فرم اصلی خودش را حفظ کرده است. در قسمت بالکن اتاق نور و صدا وجود نداشت و این اتاق 30 سال پیش به آن اضافه شد. همچنین در وسط صحنه سن‌گردان به شکل دستی و هندلی وجود داشته و زمانی که می‌خواستند تاسیسات شوفاژ را به آن اضافه کنند، آن را تخریب می‌کنند و منبع شوفاژ را به جایش قرار می‌دهند.
- نیم‌تنه سعدی افشار ساخته شود
در ادامه اسماعیل خلج، بازیگر پیشکسوت نیز درباره این سالن توضیح داد: تالار سنگلج در ذهن من نوستالژی ایجاد می‌کند، زیرا از ابتدای شکل‌گیری آن تمام تئاترهایی که در آن اجرا شده است را دیده‌ام، جز ایامی که در ایران نبوده‌ام.
سپس احمد مسجد جامعی ضمن بازدید از بخش‌های مختلف نمای پشتی سالن سنگلج، از مسئولان شهرداری خواست تا آن را مرمت و بازسازی کنند. او گفت فعلا مهمترین نمادی که یاد سنگلج را زنده نگه داشته همین تئاتر است که آوازۀ آن ملی است و برخی از نمایش‌های آن در سطح فراملی اجرا شده است. درباره‌ی بندکشی و استفاده از پنجره‌های چوبی در نمای پشت سالن سنگلج تاکید کرد و گفت: ما مجبوریم پنجاه و یکمین سالگرد تاسیس این تماشاخانه را هم از این سالن بازدید کنیم.
او در بازدید از طبقه فوقانی سنگلج، به سراغ لباس اجرای سعدی افشار که در محفظه‌ای شیشه‌ای نگهداری می‌شود رفت و ضمن ادای دین به این هنرمند فقید، تاکید کرد: برخی از اساتید هنر آثارشان موجود است اما از سعدی افشار کمتر چیزی باقی مانده است. بهتر است نیم‌تنۀ این هنرمند سیاه‌بازی را بسازیم و در کنار لباسش بگذاریم.
مسجدجامعی پس از مذاکره با شهردار منطقه و علیرضا دبیر، رییس کمیسیون برنامه و بودجۀ شورای شهر اظهار امیدواری کرد که در سال آینده ردیفی در اعتبارات شهری برای این تالار پیش بینی شود.
در پایان این بازدید پوستری که توسط محمدعلی کشاورز و عزت‌الله انتظامی برای سی وچهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، امضا شده بود، به امضای مسجدجامعی، خلج و خورشیدی رسید.
- بازدید از تئاتر نصر، گراند هتل و تئاتر پارس
تئاتر تهران یا تئاتر نصر، در خیابان لاله‌زار و در کنار ساختمان گراند هتل سابق، مقصد بعدی گروه تهرانگردی بود.
مسجد جامعی که اواخر سال 92 نیز در بازدید از خیابان لاله زار به این تئاتر آمده بود، درباره گراند هتل گفت: سال‌های قبل، روی نمای ساختمان گراند هتل را سیمان کردند اما در حال حاضر بخشی از سیمان‌های آن تراشیده.
سقف تئاتر که چکه می‌کرد با پیگیری سازمان زیباسازی، تعمیر و مرمت و اقدامات اولیه برای احیای این سالن انجام شده است. تا مراحل بعدی آن در آینده انجام شود.
عضو شورای اسلامی شهر تهران اضافه کرد: سه اقدام برای این بنا در نظر گرفتیم. یکی از اقدامات ساخت‌وساز پوشش این بنا تا بیشتر از این خراب نشود؛ دیگر آنکه سه دستگاه جهاد دانشگاهی، وزارت ارشاد و زیباسازی شهرداری تهران برای بازسازی تئاتر نصر یا همان تئاتر تهران همکاری کنند.
مسجد جامعی تصریح کرد: تا به مناسبت سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در سال آینده، این سالن تئاتر نیز افتتاح شود.
او درباره بررسی ساختمان گراند هتل نیز گفت: اگر موزه تئاتر در اینجا راه اندازی شود، شرایطی به وجود می‌آید که به گراند هتل هم رسیدگی شود.
مقصد بعدی تهرانگردان در خیابان لاله زار، تئاتر فرهنگ یا پارس بود. این سالن در دوران ناصرالدین‌شاه یک طبقه بوده و به عنوان آشپزخانه صدراعظم از آن استفاده می‌شده است. نخستین نمایشنامه‌ای که در این تئاتر اجرا شده «ولپن» بوده که دکوراتوری آن را ناپلئون سروری به عهده داشت. این بنا در سال 82 ثبت ملی شد و در حال حاضر وضعیت نامناسبی دارد.
- چاپخانه‌ای با سالن نمایش
تیم تهرانگردی در مسیر تئاترگردی خود به شرکت چاپ مصور (سیروس) رسید. در این جا حمید امجد و ژیلا اسماعیلی از نویسندگان و هنرمندان جوان حوزۀ تئاتر گروه را همراهی کردند. مسجد جامعی در این بازدید بیان کرد: شرکت چاپ سیروس و فاروس از نخستین چاپخانه‌های ایران بوده‌اند که در حال حاضر به مغازه‌های الکتریکی در خیابان لاله‌زار تبدیل شده است.
او افزود: چاپخانه فاروس در طبقل بالای خود سالن تئاتر داشته و نشریه‌ای می‌داده است. قرار شد ساختمان چاپ مصور، نیز به یک سالن تئاتر تبدیل شود و کنار آن انتشارات تئاتر در همین لاله‌زار ایجاد شود.
- سینما همای احیا می‌شود؟
تهرانگردان از خیابان لاله زار به سمت سینما همای حرکت کردند. ساختمانی که روبروی سفارت ترکیه قرار دارد و کاملا تخریب شده است.
مالک سینما همای که در این بازدید حضور داشت، گفت: ما سینمای دیگری به جای این سینما، در کرج ساخته‌ایم و قصد داریم اگر شهرداری اجازه دهد، کاربری سینما همای را تجاری کنیم. این سینما 30 سرقفلی دارد که واگذار شده‌اند.
مسجدجامعی خطاب به مالک این سینما گفت: بهتر است که کاربری این بنا در همین حوزۀ نمایش و سینما حفظ شود، او گفت: اولویت مدیریت شهری بازسازی تهران قدیم است و استقبال از آن به حدی است که حتی جشنواره بین‌المللی فیلم فجر اردیبهشت‌ماه برگزار می شود با محوریت همین در محدوده خیابان 30 تیر و خیابان جمهوری انجام شود. پس بهتر است اینجا نیز کاربری خودش را حفظ کند. در پایان قرار شد که مالک در مذاکره با شهرداری منطقه که در بازدید حضور داشت، راهی برای این کار بیابد.
- کارگاهی از نمایش تا پوشاک
هیچکس فکرش را نمی کرد که دریکی از بن‌بست‌های خلوت خیابان جمهوری، روزی کارگاه نمایشی وجود داشت که امروز به کارگاه خیاطی تبدیل شده است. اسماعیل خلج هنگام درجریان از این کارگاه گفت: بعد از 37 سال دوباره وارد این کارگاه شدم. این کارگاه سال 1348 افتتاح شد و این ملک برای خانم جانبازیان بوده است. ما در این کارگاه گروه‌های تئاتری زیادی داشتیم که با آنها تمرین می‌کردیم. بهترین نوشته‌های من در اینجا نوشته و انجام شده است.
مسجد جامعی گفت: «باغ آلبالو» چخوف هم در این کارگاه اجرا شد و بعدها با این نمایش، تئاترشهر افتتاح شد. دیروز سالگرد راه‌اندازی آن‌جا بود. این ساختمان همچنان کارگاه است اما با این تفاوت که در آن لباس تولید می‌کنند. گویا ستاره بخت این ساختمان را با کارگاه بسته‌اند.
سپس تیم تهرانگردی از دبیرخانه سی‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، بازدید کرد و شفیعی مدیر کل هنرهای نمایشی و سعید اسدی دبیر این جشنواره، مسجد جامعی و تهرانگردان را در جریان روند این جشنواره قرار دادند.
- تالار محراب با موسیقی سازگارتر است
تالار محراب مقصد بعدی تیم تهرانگردی بود. عضو شورای اسلامی شهر تهران، ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این تالار، در سالن کوچکی که در کنار تالار محراب قرار داشت، خاطرنشان کرد: در چند سال اخیر، حیاط این مجموعه را سن درست کرده اند اما کامل نشده است. پیشنهاد من این است که یا این سن کامل شود یا آن را برداشته و به حیاط تبدیل شود. چون حالت بلاتکلیفی دارد.
او ادامه داد: تالار اصلی اینجا با اجرای موسیقی سازگارتر است و عمق ندارد. اما این سالنی که به تازگی ساخته‌اید سالن خوبی است.
مسجد جامعی ادامه داد: اگر بتوانیم ساختمان کناری تالار را که نبش چهارراه قرار دارد بگیریم و سالن را گسترش دهیم، خوب است.
- بازدید از اولین سالن تئاتر غیر دولتی ایران
احمد مسجد جامعی و همراهانش، در ادامه به تئاتر باران، اولین سالن غیر دولتی ایران رفت. مدیر این سالن ضمن ارائه گزارشی به تیم تهرانگردی، گفت: ما در اینجا ماهانه 25 میلیون تومان اجاره می‌دهیم که در برابر حدود 80 روزی که تعطیل هستیم و در طول سال، جز روزهایی که تعطیلات معمولی است، برنامه داریم ولی نمی‌توانیم این هزینه را پرداخت کنیم. ظرفیت این سالن 125 صندلی است.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، ضمن تقدیر از تاسیس این سالن تئاتر، تاکید کرد: این سالن در کارش بسیار موفق بود زیرا سبب شد تا در طول یک سال بیش از 30 سالن خصوصی دیگر افتتاح شود و تعدادی هم در نوبت هستند.
او درباره تعطیلی‌های سالن تئاتر، افزود: نمایش تعطیلی ندارد و برای هر مناسبتی می‌توان درب تماشاخانه را باز نگه داشت.
مسجد جامعی سپس با تیم تهرانگردی به هتل باباطاهر، محل استقرار هنرمندان بخش شهرستان تئاتر فجر رفت و با آنان دیدار و گفتگو کرد. او همچنین به تماشاخانه سرو در خیابان سپهبد قرنی رفت و با گروهی از هنرمندان زنجان و اصفهان که در حال تمرین برای اجرای نمایش بودند، دیدار و گفت‌وگو کرد.
- ادای احترام به حمید سمندریان، هما روستا و استاد محمد
در حالی که خورشید غروب کرده بود اما تهرانگردان به مسیر خود ادامه دادند و به آموزشگاه استاد حمید سمندریان رسیدند. عضو شورای اسلامی شهر تهران، درجریان بازدید از اتاق کار استاد سمندریان و هما روستا، پای حرف‌های دست‌اندرکاران این آموزشگاه نشست. حمید لبخنده و رسول صادقی، در این بازدید ضمن ابراز خرسندی از حضور تهرانگردان در آموزشگاه، گزارشی از وضعیت آموزش‌های تئاتری ارائه دادند و مشکلات راه را برشمردند.
مسجد جامعی اظهار کرد: طرح های بلند مدت خوب است. ما در طرح‌های اجرایی حداقل‌هایی را در نظر می‌گیریم که اگر رعایت نشود، از بین می‌رود. حداقل برای این آموزشگاه این باشد که این مکان حفظ شود و در صورت عملی شدن برخی قول‌ها، روی آنها حساب کنید. و دیگر آن که نام‌های هما روستا و حمید سمندریان با کیفیت شناخته می‌شوند که حفظ این روال مهم است
تهرانگردان سپس به منزل مرحوم محمود استاد محمد از دیگر هنرمندان سرشناس حوزه تئاتر رفتند و با آهو خردمند، دیدار و گفت‌وگو و دربارۀ جایزۀ استاد محمد صحبت کردند.
- گلایه‌های خانواده اکبر رادی
خانواده اکبر رادی یکی دیگر از میزبانان، مسجد جامعی و تهرانگردان بودند. همسر این هنرمند تئاتر در صحبت‌های خود گفت: پس از هشت سال در نهایت 2 ماه پیش مجوز این بنیاد صادر شد اما از لحاظ مکان و بودجه با مشکل روبرو هستیم.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، درباره شخصیت اکبر رادی توضیح داد: رادی جزو معدود چهره‌های ماندگار تئاتر است و من نیز از کسانی بودم که عقیده دارم باید جایی به نام استاد در خانۀ هنرمندان داشته باشیم.
- دیدار با داوود رشیدی
در پایان تئاترگردی روز جمعه که تا پاسی از شب به طول انجامید، تهرانگردان به منزل داوود رشیدی از هنرمندان پیشکسوت عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون رفتند. در این دیدار که علی دهکردی، مرضیه برومند، احترام برومند، امیر حسین صدیق، لیلی رشیدی، علیرضا تابش و فریبا کوثری حضور داشتند، مسجد جامعی گزارشی از برنامه تئاترگردی به داوود رشیدی، ارائه کرد. همچنین در بخش دیگری از این بازدید، داوود رشیدی، به شعرخوانی در جمع حاضر پرداخت.
- براي تماشاي تصاوير تهرانگردي اينجا را كليك كنيد.