- اگر درخت‌ها پا داشتند
1. بعضي‌وقت‌ها از خودم مي‌پرسم اگر درخت‌ها پا داشتند چه‌كار مي‌كردند؟
آيا باز هم در اين شهر دودزده مي‌ماندند و مثل گربه‌ها لابه‌لاي زباله‌ها دنبال غذا مي‌گشتند يا بار سفر مي‌بستند و به جايي مي‌رفتند كه هوايي كم‌دوده‌تر و طبيعتي كم‌زباله‌تر داشته باشند؟
اگر درخت‌ها پا داشتند هروقت تشنه بودند مي‌توانستند حداقل از جوي سيماني آب كه از نزديكي ريشه‌هايشان مي‌گذشت، كمي آب بنوشند. آه اگر درخت‌ها پا داشتند وقتي بي‌دليل برگ‌هايشان را مي‌چيدي، از دست تو فرار مي‌كردند و... فقط حيف كه پايشان در خاك گير كرده است و...
2. آمارهاي جديد مي‌گويند تعداد درخت‌هاي دنيا نصف شده است. اين خبر چندي پيش در رسانه‌ها منتشر شد. خبري كه بر اساس نتایج یک مطالعه‌ي دانشگاهی نشان مي‌دهد كه سالانه 15میلیارد درخت در جهان قطع می‌شوند و تنها 5ميليارد آن دوباره كاشته مي‌شوند و اگر اين روند ادامه پيدا كند تا 300 سال دیگر، همه‌ي درختان کره‌ي زمین از بین می‌روند.
3. شايد من و شما تابه‌حال درختي را قطع نكرده باشيم؛ اما مي‌توانيم درختي بكاريم تا تعداد درخت‌هاي دنيا بيش‌تر شود، يا در واقع سرعت روند كاهش شمار درخت‌ها را كم كنيم تا زمين بي‌درخت نشود.
- اين درخت‌هاي شيك!
بعضي از درخت‌ها، ساكن آپارتمان هستند! نه اين‌كه حياط دوست نداشته باشند؛ اما در تهران زندگي در يك خانه‌ي ويلايي مثل رؤيا شده است.
بعضي از اين درخت‌ها و درختچه‌ها، بر بلنداي برج‌ها زندگي مي‌كنند يا در بالكن‌ها به سر مي‌برند و از صبح تا شب رفت و آمد مردم را در شهر نگاه مي‌كنند.
مي‌دانيم كه به اين‌گونه از درخت‌ها و درختچه‌ها مي‌گويند گونه‌هاي آپارتماني! البته با اين حساب، بايد ديد قبل از اين كه آپارتمان‌ها ساخته شوند اجداد اين‌ها چه‌طور در طبيعت دوام مي‌آوردند؟
اين مدل گياهان، مراقبت‌هاي خاص خودشان را مي‌خواهند. مثلاً بايد پنجره‌ها را باز كرد تا هوای تازه و در نتيجه اکسیژن کافی به گیاه برسد و ساقه‌ي آن قوی‌تر شود.
اما در همين حال باید گیاه را از وزش مستقیم باد تند مثل باد کولر و کوران حفظ کرد. يا وقتي دمای بیرون اتاق از درون آن کم‌تر است نبايد پنجره را باز كرد؛ چون تغییر ناگهانی درجه‌ي حرارت محیط‌زیست گیاه، باعث ریزش برگ‌های زيرين آن می‌شود.
- كدام درخت شهري؟
حالا كه مي‌خواهيد درخت بكاريد حتماً مي‌دانيد كه هر درختی را نمی‌توان هر‌جایی کاشت!
مهندس مرتضي رستاقي، كارشناس محيط‌زيست در اين‌باره به هفته‌نامه‌ي دوچرخه مي‌گويد: «درخت‌ها یک‌سری نیازهای اکولوژیک دارند. اصولاً برخی گیاهان از نظر دمایی دامنهي خاصی از گرما و يا سرما را تحمل می‌کنند و اين حالت، «دامنهي بردباری اکولوژیکی گیاه» نامیده می‌شود.
بعضی گونه‌ها دامنهي بردباری اکولوژیکی گسترده‌ای دارند و درجاهاي مختلف به حیات خودادامه می‌دهند. اما بعضي گونه‌ها نيازهاي ديگري دارند.
مثلاً از نظر خاك، یک‌سری گیاه‌ها وابسته به خاک‌های آهکی هستند.
نیاز دمایی هم داريم. مثلاً خیلی از گونه‌های درختي را در بندرعباس می‌بینیم که زیبا هستند و در تهران نمی‌توانند زندگی کنند و یا همین‌طور بعضي گياهان نیاز رطوبتی بالایی دارند و نمي‌توانند در هواي خشك به حيات خود ادامه دهند.
برخی گیاهان در برابر آلودگی هوا مقاومت دارند. مثلاً گونه‌ي چنار می‌تواند ماده‌ي آلاینده‌ای مثل سرب را جذب كند و سرب محیط را کاهش دهد.
برخی گیاهان شور پسندند؛ يعني اگر خاک یا آبشان شور باشد كيف مي‌كنند! در خلیج فارس، کمی که از ساحل فاصله می‌گیرید گونه‌هاي درختاني را مي‌بينيد كه فقط در همان منطقه هستند و برعکس مثلاً گیاهی مثل نیشکر به شوری حساس است.»
درهرحال چون گياهان بومي هر منطقه، مقاومت بالايي نسبت به آفات و امراض همان‌جا دارند، بهتر است در منطقه‌ي خودشان كاشته شوند.
- «بنه»، درخت سفر‌كرده‌ي تهران
تهران را چنارستان مي‌ناميدند و معمولاً توت و چنار را درخت بومي تهران مي‌دانيم؛ اما مهندس مرتضي ابراهيمي رستاقي، عضو وابسته‌ي شوراي عالي سازمان جنگل‌ها و مراتع، براي ما از يك درخت بومي فراموش‌شده در تهران مي‌گويد:
«یک نوع پسته‌ي وحشی به نام «بنه»، گونه‌ي بومی منطقه‌ي خشك تهران است. اما با ساخت و سازهایی که در اين شهر شده انواع گونه‌های بومی از بین رفتند؛ گونه‌هایی که الآن در تهران هستند، غیربومی‌اند اما خواهش‌های اکولوژیکی‌شان با تهران هماهنگی دارد.»
اگر دوست داشتيد اين گونه‌ي بومي تهران را ببينيد هنوز در جاجرود، حدود 200 هکتار «بنه» داریم. در منطقه‌ي خجیر در شرق تهران هم بنه‌ها هنوز سرپا هستند.