مشاهدات خبرنگار همشهري نشان مي‌دهد كه پس از كاهش نرخ سود بانكي، برخي از بانك‌ها با استفاده از ابزار گواهي سپرده و پيشنهاد آن به برخي مشتريان داراي سپرده‌هاي چند ميليوني، سودي بين 20 و حتي 24درصد به آنها پرداخت مي‌كنند. اين اقدام بانك‌ها كه نوعي دورزدن مصوبه شوراي پول و اعتبار و بخشنامه بانك مركزي است، باعث شده تا زمينه جابه‌جايي سپرده‌هاي بانكي به سمت اوراق گواهي سپرده براي جلوگيري از خروج سپرده‌ها افزايش يابد.
به گزارش خبرنگار ما، افزون بر اين برخي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري داراي مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار تهران هم با جمع‌كردن نقدينگي و سپرده‌گذاري نزد شبكه بانكي، سودي بالاتر از نرخ سود مصوب شوراي پول و اعتبار گرفته و بين مشتريان خود توزيع كنند. هرچند اين احتمال وجود دارد با تشديد احتمالي نظارت بانك مركزي بر تعامل و تباني برخي بانك‌ها با صندوق‌هاي يادشده، نرخ سود توافق شده بين مشتريان و اين صندوق‌ها كاهش يابد اما هنوز اقدامي براي جلوگيري از اين اقدام بانك‌ها صورت نگرفته است.
- خطر مخدوش شدن اعتبار بانك‌ها
بانك مركزي مصوبه كاهش سود بانكي را دوم اسفندماه به بانك‌ها ابلاغ كرد، مصوبه‌اي كه شائبه كاهش شبه دستوري نرخ سود بانكي را به همراه داشت. شوراي پول و اعتبار در 27بهمن‌ماه مصوب كرد تا نرخ سود علي‌الحساب سپرده‌هاي يكساله بانكي از 20 به 18درصد و نرخ سود سپرده‌هاي كوتاه‌مدت كمتر از 3ماه به 10درصد كاهش يابد. اين شورا همچنين حداكثر نرخ سود تسهيلات عقود غيرمشاركتي را معادل 20درصد و سود مورد انتظار عقود مشاركتي را معادل 22درصد تعيين و تاكيد كرد: اعطاي تسهيلات در چارچوب عقود مشاركتي با نرخ سود بالاتر از سقف تعيين شده، منوط به ارائه طرح توجيهي لازم توسط بانك‌ها و مؤسسات اعتباري و تأييد آن از سوي بانك مركزي خواهد بود.
نرخ‌شكني پنهاني برخي بانك‌ها و مؤسسات اعتباري در حالي كم‌كم گسترش مي‌يابد كه ولي‌الله سيف، رئيس‌كل بانك مركزي قبل از ابلاغ مصوبه كاهش سود بانكي از مديران‌عامل بانك‌هاي دولتي، خصوصي و مؤسسات اعتباري خواست از روز اول اسفند به نرخ سود سپرده‌ها و تسهيلات توافق شده، پايبند و متعهد باشند و از افتتاح حساب‌هاي سپرده يك ساله بالاتر از ۱۸درصد و حساب‌هاي كوتاه‌مدت بالاتر از ۱۰درصد خودداري كنند.
او از بانكداران خواسته بود تا روي قول‌شان بايستند و همه بانك‌ها بايد با عمل به توافق خود از خدشه‌دار شدن اعتبار نظام بانكي جلوگيري كنند. البته بانك‌ها روش‌هاي غيررقابتي براي راضي نگه‌داشتن مشتريان خاص و ويژه خود به‌كار مي‌گيرند، ازجمله اينكه پيشنهاد وام، دادن اعتبارات ويژه به افراد معرفي شده از سوي سپرده‌گذاران دانه درشت، خدمات رايگان بانكي و نگرفتن كارمزد‌هاي واقعي و خدمات بيمه‌اي و... را در سبد پيشنهادهاي خود جاي داده‌اند.
- ترفندي تكراري براي گرفتن سود بيشتر
به گزارش همشهري، افزون بر نرخ‌شكني برخي بانك‌ها و مؤسسات اعتباري كه عمدتا داراي بدهي به بانك مركزي هستند، برخي از بانك‌ها در كاهش دادن نرخ سود تسهيلات هم ترفند‌هايي را براي رعايت نكردن مصوبه بانك مركزي و شوراي پول و اعتبار به‌كار بسته‌اند، ازجمله اينكه بخشي از تسهيلات اعطايي به مشتريان را نزد خود بدون پرداخت سود، نگه مي‌دارند تا به اين ترتيب نرخ سود مؤثر تسهيلات بانكي دست‌كم 2درصد بيشتر از نرخ مصوب باشد.
- مردم در انتظار واكنش جدي بانك مركزي
نظارت نه چندان جدي و عملي بانك مركزي بر رفتار برخي بانك‌ها خطر پيوستن همه بانك‌ها به عرصه نرخ‌شكني را تشديد مي‌كند، خطري كه پس از مصوبه ارديبهشت‌ماه امسال بانك مركزي مبني بر كاهش سود بانكي جدي گرفته نشد و در عمل ثابت شد كه همه بانك‌ها خواسته يا ناخواسته اقدام به پرداخت سود بيشتر به سپرده‌گذاران و يا گرفتن سود بيشتر از وام‌گيرندگان مي‌كنند. سكاندار بانك مركزي پيش‌تر ابراز اميدواري كرده بود تا مصوبه كاهش نرخ سود بدون نياز به گزارش تخلف از سوي بانك‌ها، عملياتي شود، زيرا اگر بانكي نرخ‌ها را رعايت نكند، در هيأت انتظامي بانك‌ها مورد رسيدگي قرار خواهد گرفت و درصورت تكرار تخلف، برخورد شايسته با آن بانك انجام خواهد شد. آيا بانك مركزي اين بار در برابر نرخ‌شكني بانك‌ها مي‌ايستد و ترفند‌هاي آنها را روخواهد كرد؟