جنگ‌های داخلی نظام آموزشی سومالی را به نابودی کشانده و در حال حاضر تنها 13 درصد از پسران و 7 درصد از دختران در مدارس ابتدایی این کشور مشغول به تحصیل هستند.
نتایج تحقیقات انجام شده از سوی بخش علوم و فرهنگ سازمان یونسکو نشان می‌دهد در سال 1975 آموزش ابتدایی برای تمام شهروندان اجباری شد. اما با این وجود آمار بی‌سوادی در میان مردم در حد بالایی بود و دولت مجبور شد اقداماتی برای مبارزه با بی‌سوادی انجام دهد که این امر موجب شد در سال 1999 میزان بی‌سوادی در مردان 1/36 درصد و در میان زنان 14 درصد کاهش پیدا کند.
همچنین دولت سومالی به‌منظور بازسازی تأسیسات آموزشی کشور 2 درصد از درآمد ملی کشور را به این بخش اختصاص داد و این امر تأثیرات مثبتی در بخش آموش نهاد به‌طوری‌که آمارها نشان می‌دهد: در سال 1985، 196 هزار و 496 دانش‌آموز تحت نظر 10 هزار و 338 معلم در مدارس ابتدایی مشغول به تحصیل بودند.
همچنین 45 هزار و 686 دانش‌آموز تحت نظر و 2 هزار و 786 معلم در دبیرستان‌ها تحصیل می‌کردند. اما از سال 1992 به‌دلیل افزایش درگیری‌های داخلی، حکومت مرکزی با بحران اقتدار مواجه شده که این امر باعث ویرانی پایه‌های اقتصادی و آموزشی کشور شد و مدارس زیادی تعطیل شدند. تأثیر جنگ‌های داخلی بر بخش آموزشی کشور به حدی زیاد بود که فقط بعضی از مدارس فوق در سال 1996 باز شدند.
سازمان یونیسف در توسعه و ارتقای خدمات آموزشی سطح به‌صورت رسمی و غیررسمی فعالیت زیادی در کشور سومالی انجام داده و با اجرای برنامه‌های آموزشی برای معلمان و مسئولان آموزشی، مساعدت‌هایی برای تأمین وسایل آموزشی و کتاب‌های درسی انجام داده است. سازمان یونیسف همگام با سازمان یونسکو و فعالان بخش‌های آموزشی کشور سومالی گام‌های بزرگی برای ارتقای فعالیت‌های این بخش برداشته است.
اجرای برنامه‌های آموزشی
سازمان یونیسف 2 طرح برای سازماندهی امور آموزش کشور سومالی به اجرا درمی‌آورد. در طرح اول بر بازسازی و توسعه آموزش ابتدایی داخل کشور سومالی تأکید می‌شود و برنامه‌هایی برای افزایش میانگین تعداد دانش‌آموزان دختر و پسر و بازگشت آنان به مدرسه به اجرا درمی‌آورد.
در طرح دوم برنامه‌ها و خدمات آموزشی به کودکان و نوجوانانی که به‌دلیل بروز جنگ‌های داخلی جلای وطن کردند ارائه می‌شود. این طرح فرصت آموزش را برای جوانان فراهم می‌کند.
آموزش مسائل دینی
نتایج تحقیقاتی که سازمان یونیسف در سال 1990 انجام داده نشان می‌دهد: 59 درصد از کودکان ساکن مناطق شمال غربی سومالی و 39 درصد از کودکان ساکن مناطق شمال شرقی به مدارس ویژه حفظ قرآن کریم پیوستند.
این دانش‌آموزان در گروه‌های سنی 4 تا 10 سال بودند و هر روز یا هر دو روز یک بار به مدت 5/1 الی 2 ساعت بر سر کلاس‌ها حاضر می‌شدند. البته آمارهای مناطق شهری نسبت به مناطق بدوی بهتر است و 14 درصد از کودکان 4 تا 5 سال و 54 درصد از کودکان بالای 9 سال نیز در زمان یاد شده به مدارس ویژه حفظ قرآن کریم پیوستند که این رقم با میانگین دانش‌آموزان مدارس ابتدایی برابر است. همچنین در سال 1997، 37 هزار و 500 دانش‌آموز به مدارس ویژه آموزش قرآن کریم پیوستند.
تأثیر جنگ‌ها بر مدارس
در گزارش سازمان یونیسف آمده است: جنگ‌های داخلی لطمات زیادی به ساختمان‌ها و مراکز آموزشی وارد کرد و بیشتر این خرابی‌ها در طی سال‌های 1998 تا 1999 رخ‌داده است.
بر این اساس به 74 درصد از ساختمان‌های مدرسه خسارت‌های زیادی وارد شده که اغلب آنها دیگر قابل استفاده نیستند. ضمنا 2 درصد از مدارسی که مقر مشخصی نداشتند و با تجمع دانش‌آموزان زیر یک درخت یا مکان مشخص تشکیل می‌شد نیز نابود شدند. همچنین 49 درصد از مدارس فاقد سرویس‌های بهداشتی و 41 درصد دیگر نیز فاقد آب هستند.
امارات الیوم- 10 رمضان1428