به گزارش ايرنا، تالاب انزلي چند سالي است كه براي ادامه حيات نيازمند كمك است، مهد لاله مردابي براي نفس كشيدن دست و پا مي‌زند كه بر اين اساس با تالاب كوشيرو در ژاپن كه تا چند سال گذشته وضعيت مناسبي نداشت طرح دوستي ريخت و اكنون Friendship (دوستي) هم هستند تا شايد تجربه كوشيرو، انزلي را نجات دهد.
رسوب مشكل اصلي تالاب كوشيرو بود كه با ايجاد تله رسوبي اين مشكل برطرف شد. از آنجا كه يكي از مشكلات اصلي تالاب انزلي هم رسوب است بر اين اساس تلاش شد تا با برقراري دوستي ميان دو تالاب از تجربيات آن براي كاهش حجم ورودي رسوب به انزلي استفاده شود.
ايجاد تله‌هاي رسوب‌گير يكي از اقداماتي بود كه در تالاب كوشيرو انجام شد كه بر اين اساس دو تله رسوب‌گير در مسير رودخانه‌هاي منتهي به تالاب انزلي نيز ايجاد شد.
البته به گفته مسعود باقرزاده كريمي معاون امور تالاب‌ها و پارك‌هاي ملي دفتر زيستگاه‌ها و امور مناطق محيط زيست، رسوب‌گيرها كارايي چنداني براي تالاب انزلي نداشتند.
وي گفت: دو تله رسوب‌گير در مبادي ورودي تالاب انزلي نصب شده اما آن طور كه انتظار مي‌رفت نتيجه نداد و اكنون نيز رسوب‌گيرها در انبوهي از رسوب گرفتار شده‌اند.
وي تاكيد كرد: مشكل اصلي به گل نشستن تالاب انزلي ورود رسوبات زيادي است كه از بالادست وارد آن ميشود، 11 رودخانه به تالاب سرازير ميشود كه بستر تالاب مانند مخزن عمل مي‌كند به طوري كه آب وارد آن و بعد به دريا مي‌ريزد.
باقرزاده كريمي افزود: تالاب انزلي مانند يك مخزن عمل مي‌كند و مانع بروز سيلاب‌هاي خسارت‌بار به بندر انزلي ميشود، در واقع فلسفه شكل‌گيري بندر انزلي به علت وجود تالاب انزلي است در غير اينصورت اين مكان جايگاه مناسبي براي توسعه شهري نيست زيرا 11 رودخانه به سمت بندر سرازير ميشود.
وي گفت: تالاب نقش يك محيط اسفنجي را ايفا مي‌كند به اين صورت كه سيلاب‌هاي بهاري را در خود ذخيره و به تدريج وارد دريا مي‌كند حتي در بالا آمدن آب دريا هم نقش دارد يعني آب دريا را به سمت خودش مي‌كشد، آن را مستهلك مي‌كند و مانع خسارت بيش‌تر بالا آمدن آب دريا در اين منطقه ميشود، در واقع مانند يك ضربه‌گير عمل مي‌كند.
باقرزاده كريمي افزود: اكنون به علت ورودي زياد رسوبات حجم اين مخزن كاهش يافته است زيرا 11 رودخانه به طور مداوم با خود رسوب به همراه دارند و آن را وارد تالاب مي‌كنند زيرا در بالادست اين حوضه در ارتفاعات البرز و دامنه‌هاي شمالي، جنگل‌ها و مراتع به علت چراي بي‌رويه دام و عدم نظارت بر آن تخريب شده‌اند و گياهان به عنوان تثبيت‌كننده خاك از بين رفته‌اند.
وي ادامه داد: خاكي كه در بالادست به عنوان يك منبع توليد گياه بود و آب را در خود ذخيره مي‌كرد، به علت تخريب و خشكي جابجا شده و مانند رسوب وارد تالاب ميشود كه مصيبتي را براي انزلي به وجود آورده و بلاي جان آن شده است.
معاون امور تالاب‌ها و پارك هاي ملي دفتر زيستگاه‌ها و امور مناطق محيط زيست گفت: اين روند اثر خود را به تدريج به جا مي‌گذارد كه اكنون مي‌بينيم عمق 6 متري تالاب به كم‌تر از يك متر رسيده است.
- سايه شوم كنارگذر بر سر تالاب
وي افزود: البته عوامل ديگري هم در وضعيت كنوني تالاب انزلي دخيل هستند مانند ساخت ميان‌گذر كه موجب قطع شدن ارتباط بخشي از تالاب با بخش ديگر آن شده است و در بروز سيلاب‌هايي كه مي‌توانست بخشي از رسوبات را تخليه كند مانعي ايجاد كرده است.
صحبت احداث ميان گذر تالاب انزلي از اواخر دهه هفتاد يعني سال 77 با هدف كاهش بار ترافيكي شهر انزلي به ميان آمد اما گويا در كريدروي كه مصوب دولت و مورد تاييد سازمان حفاظت محيط زيست بود بنا نهاده نشد و كنارگذر به ميان‌گذر تبديل شده است و تالاب را به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌كند.
وي با بيان اين كه البته هنوز اين ميان‌گذر به طور كامل ساخته نشده است گفت: سازمان محيط زيست براي ساخت اين ميان‌گذر شروطي تعيين كرده است كه اگر رعايت نشود وسعتي حدود 500 هكتار از تالاب جدا و خشك ميشود.
معاون امور تالاب‌ها و پارك‌هاي ملي دفتر زيستگاه‌ها و امور مناطق محيط زيست اظهار كرد: اين ميان‌گذر گزارش زيست محيطي دارد اما به نظر علمي نيست.
وي به برخي شروط سازمان محيط زيست براي احداث اين ميان‌گذر اشاره كرد و گفت: يكي اين كه دهانه پل‌ها بايد بزرگ‌تر از آن چيزي باشد كه اكنون در نظر گرفته‌اند تا مانع جريان و گردش آب در تالاب نشود، همچنين يك سري خاكريزي‌ها در طول جاده ايجاد شده كه بايد از بين بروند و به صورت پل درآيند.
وي در پاسخ به اين سوال كه ممكن است با احداث ميان‌گذر سرنوشت اروميه در انتظار تالاب انزلي باشد گفت: اگر ملاحظاتي كه سازمان محيط زيست بر آنها تاكيد دارد در اين تالاب اجرا نشود حدود 500 هكتار از تالاب جدا و خشك ميشود و بر اين اساس بخشي از تالاب را از دست خواهيم داد، بايد مانع بروز چنين وضعيتي شويم.
وي تاكيد كرد: اگر شروط سازمان محيط زيست لحاظ شود تالاب خشك نمي‌شود البته به شرطي كه جلوي توسعه شهري گرفته شود، در حال حاضر خانه‌هاي اهالي منطقه درست كنار تالاب است و مردم مرتب به سمت تالاب پيشروي مي‌كنند كه بايد از آن جلوگيري شود و اجازه دهند كه آب در محل خودش قرار گيرد در اين صورت تالاب خشك نمي‌شود.
وي با بيان اين كه اكنون احداث ميان‌گذر متوقف است گفت: متاسفانه ميان‌گذر در كريدوري كه دولت مصوب كرده بود و سازمان محيط زيست هم تاكيد كرد ساخته نشده است، در اين كريدور ميان‌گذر اصلا وارد تالاب نمي‌شد بلكه از حاشيه آن عبور مي‌كرد و حتي يك مانع مصنوعي ميان تالاب و شهر ايجاد مي‌كرد و مانع توسعه شهرنشيني در آن قسمت مي‌شد.
باقرزاده كريمي افزود: اما حالا ميان‌گذر بخشي از تالاب را گرفته بنابر اين بايد حتما دهانه پل‌ها به گونه‌اي باشد كه وجود جاده احساس نشود، يعني بايد به طور كامل ميان‌گذر به صورت پل با دهانه‌هاي بزرگ احداث شود تا چرخش طبيعي آب دچار اختلال نشود.
وي تاكيد كرد: البته بايد در نظر داشته باشيم كه جاده‌ها به صورت ذاتي مانع كاركردهاي طبيعي هستند چون سر و صدا، تصادفات، آلودگي صوتي و نوري موجب پراكنده شدن و سردرگمي پرندگان ميشود.
- لايروبي دهانه رودخانه‌ها
باقرزاده كريمي درباره لايروبي تالاب گفت: اكنون دهانه رودخانه‌هايي كه وارد تالاب مي‌شوند را رسوب گرفته كه اگر بتوانيم آن قسمت‌ها را به عنوان مجراي جريان آب با لايروبي باز كنيم تا آب بيشتري وارد تالاب شود بسيار مفيد خواهد بود.
وي افزود: اما لايروبي داخل تالاب نياز به مطالعه دارد چون نمي‌دانيم رسوباتي كه در بستر هستند چه ميزان مواد آلاينده را در خود تثبيت كرده‌اند و اگر آنها را برداريم چه ميزان مواد آلاينده در آب حل ميشود، از اين رو انجام چنين كاري بدون مطالعه ممكن است مشكلات بعدي را به وجود آورد.
باقرزاده كريمي با تاكيد بر اين كه لايروبي بستر تالاب كار پيچيده‌اي است گفت: لايروبي داخل تالاب را توصيه نمي‌كنيم اما خوب است دهانه‌هاي ورودي رودخانه‌ها به تالاب باز شود، زيرا رسوب موجب بروز شيب معكوس در مبادي ورودي رودخانه ها به تالاب شده و آب قدرت عبور از اين شيب را ندارد تا وارد تالاب شود بنابر اين در صورت تعديل اين شيب، آب بيشتري وارد تالاب ميشود كه با لايروبي ميسر خواهد شد.
- تورهاي زباله‌گير دامگاه زباله
وي به همكاري سازمان حفاظت محيط زيست با جايكا براي حفاظت از تالاب انزلي اشاره كرد و گفت: تاكنون اقداماتي با همكاري دو نهاد انجام شده كه نصب تورهاي زباله‌گير يكي از آنها است.
وي افزود: ورود حجم زيادي زباله به تالاب انزلي يكي ديگر از مشكلات اين حوضه آبي است كه با همكاري جايكا يك سري تور در عرض برخي رودخانه‌هاي ورودي به تالاب نصب شد كه مانع ورود زباله ميشود كه بعد از مدتي زباله‌ها جمع‌آوري مي‌شوند.
- تالاب انزلي
تالاب انزلي يا مرداب انزلي با مساحتي حدود 20 هزار هكتار در شمال ايران و در استان گيلان قرار دارد. مرداب انزلي از جالب‌ترين و بزرگ‌ترين زيستگاه‌هاي طبيعي جانوران ايران محسوب ميشود و هر ساله پذيراي تعداد زيادي از پرندگاني است كه از سوي كشورهاي همسايه شمالي به ايران مي‌‌آيند.
تالاب انزلي به دليل موقعيت جغرافيايي از نظر ميزان بالاي رطوبت و آب با هيچ يك از تالاب‌هاي ايران قابل مقايسه نيست.
تالاب انزلي از نوع تالاب‌هاي ساحلي "Coastal Wetland" است كه سال 1354 در كنوانسيون رامسر به ثبت رسيده است، اين كنوانسيون در سال 1971 به امضاي كشورهاي متعهد از جمله ايران رسيد كه هدف آن حفاظت و استفاده خردمندانه از تالاب‌ها از طريق اقدامات ملي و همكاري‌هاي بين‌المللي به منظور دستيابي به توسعه پايدار است.
حوضه آبريز تالاب انزلي، مساحتي برابر 374 هزار هكتار دارد كه از جمله زيباترين مناظر آبي منطقه است، اين تالاب با بيش از 100 گونه پرنده 50 گونه ماهي صدها گونه موجودات گياهي اكوسيستم كم نظيري دارد.
اين تالاب به واسطه گياهان، جانوران و مورفولوژي و شكل بستر ارتباط با دريا و رژيم رودها داراي محيط زيستي ويژه است. معروف‌ترين گياه تالاب انزلي كه شهرت جهاني دارد "لاله تالابي" است كه تالاب را به اين دليل تالاب لاله مردابي مي‌‌خوانند.