در بخشهايي از اين گفتوگو كه خبرگزاري مهر ترجمه آن را منتشر كرده، آمده است: حسين آخاني، استاد زيستشناسي دانشگاه تهران، ميگويد: مصرف بالاي آب و ميزان تقاضاي بالاي انرژي و كشاورزي در ايران به اين درياچه فشار آورده است. عكسهاي ناراحتكننده امروز درياچه در مقايسه با 2 دهه پيش وضعيت بحراني اين درياچه را نشان ميدهد. اكنون نيمه جنوبي درياچه در تابستان بهطور كامل تبخير ميشود. گياهان و پرندههاي مهاجر و گونهاي از ميگوي آب شور(آرتميا) و گونههاي ديگر از حيات وحش رفتهرفته در حال نابودياند.
آخاني، كه مدتهاست در حوزه حفاظت از محيطزيست فعاليت ميكند، معتقد است براي جلوگيري از پسروي بيشتر اين درياچه بايد اقدامات فوري انجام شود. به گفته او فقط به اين شكل ميتوان آب درياچه را از سدها، رودخانهها و فاضلاب تصفيهشده به آن بازگرداند تا درياچه دوباره پُرآب و زنده شود و به وضعيت طبيعي خودش بازگردد. به باور اين استاد دانشگاه با رفع تحريمها فرصت همكاري ميان دانشمندان و حافظان منابع طبيعي و سازمانهاي بينالمللي بيشتر خواهد شد.
اين استاد دانشگاه درباره پسروي درياچه تصريح ميكند: دليل اصلي پسروي، استفاده بيش از حد آب حوضه است كه در پي ساخت ۵۴ سد در منطقه رخ داده است. فقط 8 رودخانه دائمي داريم، بنابراين احتمال جاري شدن آب رودخانه به درياچه وجود ندارد. دليل ديگر وجود چاههاي فراواني است كه آبهاي موجود در آبخوانها را ميكشد. اين دو عامل مانع از جمعشدن آب در حوضه ميشود. آنطور كه آخاني ميگويد:اگر استفاده از زمين و مصرف آب به همين منوال پيش برود، طولي نميكشد كه درياچه از بين خواهد رفت. تنها راه كمك به نجات درياچه انجام اقداماتي فوري براي جلوگيري از پسروي بيشتر است، بعد از آن بايد تلاش كنيم در زمان مناسب آن را به حالت اولش برگردانيم و با برنامهاي حسابشده مصرف آب را كاهش دهيم.
وي يادآور ميشود:در حال حاضر كشاورزي در اين منطقه مناسب نيست. ميتوان با بهكارگيري فناوريهاي جديد از سيستم آبيارياي استفاده كرد كه آب كمتري مصرف شود. كاشت محصولاتي مانند چغندرقند و سيب را كه آب زيادي ميخواهند بايد كاهش داد. پيش از اين باغهاي انگور اين منطقه معروف بود. كاشت انگور نسبت به سيب يكپنجم آب مصرف ميكند. بايد كشاورزان را پشتيباني كنيم تا نوع محصولشان را تغيير دهند و دولت بايد خسارتي را كه از اين تغيير متحمل ميشوند جبران كند. سدهاي زيادي وجود دارد كه آب را به مناطق شهري ميرساند و جمعيت اين شهرها در سالهاي اخير رشد بسياري كرده است. اكنون طرحهاي احيا در حال انجام است، خوشبختانه ساخت سد جديد ممنوع شده است.