از مشاور GMP آلمان و شركت نقش‌جهان پارس گرفته تا شركت يادمان‌سازه و حتي چند شركت داخلي ديگر هر كدام بر لوح نمايشگاه نقشي زدند، اما كار نهايي براي طراحي نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب را 2 شركت يادمان‌ساز و نقش‌جهان پارس به پايان رساندند. از اين‌رو براي فهم معماري نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب به سراغ يكي از معماران اين مجموعه رفتيم.
نويد افشار قاسملو ازجمله كساني است كه در طراحي اين پروژه بسيار عظيم نقش داشته است. با او در مورد معماري نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب صحبت كرديم؛ از الگوهاي معماري ايراني -اسلامي تا استفاده از فضاهاي عظيم نمايشگاهي.
- روايت معمارانه از نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب
روايت معمارانه نمايشگاه بين‌المللي شهر آفتاب از 2 ورودي شرقي و غربي است. در واقع مي‌توان گفت كه دروازه ورودي نمايشگاه، محور چهارباغ است. چهارباغ جايي است كه ايستگاه مترو و ايستگاه اتوبوس در 2 سوي آن قرار دارد. محور چهارباغ به طول 5. 1كيلومتر و عرض 90متر اين دو ورودي را به يكديگر متصل مي‌كند. اين دروازه 2 جنبه دارد؛ در ابتدا جنبه عملكردي دارد كه متكي بر عملكرد كل مجموعه است. در اين محور 2 مسير سواره و پياده به‌صورت مجزا طراحي شده‌است. مسير سواره و پياده جمعيت زيادي را به داخل مجموعه هدايت مي‌كند. جنبه ديگر اين محور، رويكرد معمارانه است. از منظر معماري، وجود يك چهارباغ در طول يك مسير ورودي مي‌تواند بيانگر هويت معماري باشد. مفهوم كلي چهارباغ آن است كه يك محور عبوري است كه به‌صورت فضاي سبز و با درختان مختلف طراحي و ساخته شده است. محور چهارباغ عملكرد مدرن خود را كه انتقال سواره و پياده است با يك طرح ايراني تركيب كرده است. يعني مردم كه در اين مسير حركت مي‌كنند هم مي‌توانند توقف و استراحت كنند و هم عبور كنند. بنابراين يك كاربري و عملكرد بسيار مهم براي نمايشگاه كه مقياس بزرگي دارد تركيب شده با يك مفهوم معماري كه ريشه در معماري ايراني- اسلامي دارد. مقياس در طراحي اين مسير بسيار اهميت دارد. اين مسير يك محور عريض شهري است كه در 2 سطح مختلف سواره و پياده را به سمت مجموعه هدايت مي‌كند. ميدان مركزي مجموعه نيز داراي اهميت است چرا كه اين ميدان بزرگ‌ترين ميدان پياده كشور با قطر 200متر است. ميدان دروازه ورودي به سمت نمايشگاه است. اين ميدان آب‌نمايي به قطر 80متر دارد و به‌صورت موزيكال طراحي شده و مي‌توان گفت كه نقطه عطف نمايشگاه است. اين ميدان علاوه بر تمركز حركت بازديدكنندگان و هدايت به سمت نمايشگاه مي‌تواند براي برگزاري جشن‌ها و مراسم‌ها مورد استفاده قرار گيرد.
- تالار ملل
ايده طراحي ساختمان ملل از كاخ صدستون پرسپوليس گرفته شده است و 9هزار مترمربع مساحت دارد؛ مساحتي در حدود 100متر طول در 100متر عرض. در اين تالار ستون‌هايي با ارتفاع 16متر احداث شده است و سقف بسيار بلندي دارد. ساختمان ملل يك نماي كاملا شيشه‌اي دارد و به نوعي دروازه ورودي نمايشگاه است. پيش از آنكه بازديدكنندگان به سالن‌هاي نمايشگاهي وارد شوند ابتدا بايد وارد تالار ملل شوند و پس از آن از نمايشگاه بازديد كنند. اين بنا يك ساختمان فاخر است كه هر بازديد‌كننده در ابتداي ورودي نمايشگاه از آن مي‌گذرد. كسي كه داخل سالن ملل است تصويري از باغ ايراني و فضاي بيروني نمايشگاه خواهد داشت. كاربري اصلي اين سالن اطلاع‌رساني به مردم و خدمات‌رساني است. در طبقه زيرين نيز مسير عبور و مرور است. در واقع مسير دسترسي بازديدكنندگان از باغ ايراني به طبقه زيرين اين تالار منتهي مي‌شود.
- سالن‌هاي سه‌قلو
سالن‌هاي نمايشگاهي در همه جاي جهان در درجه اول بايد يك فضاي يكپارچه و بزرگ داشته باشد. ارتفاع سقف سالن در سالن‌هاي نمايشگاهي مي‌تواند بيانگر كيفيت خوب طراحي آن باشد. 2 سالن با دهانه 50متر در 2 سمت و يك سالن با دهانه 80متر در مركز، فضايي بزرگ و مختص برگزاري نمايشگاه را ايجاد كرده است. به لحاظ كاربري نمايشگاهي، داشتن چنين فضاي يكپارچه و يكدستي بسيار اهميت دارد كه اين سه سالن توانسته است چنين كاركردي را ايجاد كند. اين سالن در امتداد ورودي اصلي نمايشگاه قرار دارد و بعد از سالن ملل جاي گرفته است. سقف اين سالن به‌عنوان سازه برتر فولادي كشور در سال 92 انتخاب شده و فضايي كاملا بزرگ و با مقياس نمايشگاه‌هاي بين‌المللي است. سالن‌هاي سه‌قلو علاوه بر داشتن فضاي بزرگ و يكپارچه، نشانه‌هايي از معماري ايراني و عناصر آن را در خود جاي داده‌اند. يكي از نكات مهمي كه در ساخت سقف سالن‌هاي سه قلو مورد توجه بوده اين است كه كل سازه سقف، سازه اصلي است. از اين‌رو بازديدكنندگان مي‌توانند نمونه‌اي از كاربندي ايراني را در سازه سقف سالن‌هاي سه قلو ببينند. علاوه براين، سالن سه‌قلو نماي شيشه‌اي بزرگي دارد كه فضاي سبز در پشت و نماي تالار ملل در ورودي را در معرض ديد بازديدكنندگان قرار مي‌دهد.