عادت كرده‌ايم قارچ را در بسته‌بندي‌هاي متنوع يا به شكل باز بخريم اما احتمالا كمتر به اين فكر افتاده‌ايم كه به شكل يك منبع درآمد مستمر به توليد قارچ فكر كنيم؛ محصولي كه روند توليد پيچيده‌اي ندارد و به گفته روح‌الله ممبيني‌كاظمي، توليدكننده خوزستاني قارچ، مي‌تواند به‌راحتي در كنار شغل اصلي قرار بگيرد؛ شغل دومي كه البته آنقدر پردرآمد است كه در طول 3سال توانسته اين كارآفرين موفق 38ساله را به فكر راه‌اندازي كارگاه پرورش بلدرچين هم بيندازد.
- فقط يك وام گرفتم
با اينكه كارگر كارخانه لوله‌كشي هستم هميشه به پرورش قارچ علاقه زيادي داشتم و به آن فكر مي‌كردم. حتي با وجود اينكه روستاي محل زندگي من، يعني باغ‌ملك و در كل استان خوزستان از لحاظ شرايط آب و هوايي چندان مناسب پرورش قارچ نيست، باز هم دوست داشتم در اين زمينه فعاليت كنم. 3 سال قبل كه مقام‌معظم رهبري درخصوص اقتصاد مقاومتي صحبت كردند، تصميم گرفتم در راستاي تحقق بيانات ايشان، در كنار شغل اصلي‌ام ايده توليد قارچ را هم عملي كنم. درخصوص لوازم مورد نياز كار، تحقيق كردم و متوجه شدم علاوه بر زمين، بايد براي دستگاه‌هاي تهويه و مه‌پاش هم هزينه‌اي را اختصاص بدهم. در روستا زمين دست نخورده داشتم اما براي احداث كارگاه و تجهيزات آن نياز به پول بود. براي شروع كار يك وام به مبلغ 15ميليون تومان دريافت كردم. سرمايه شخصي خودم هم 6ميليون تومان بود. حدود 8-7ميليون‌تومان صرف خريد دستگاه‌هايي شد كه دما و رطوبت سالن را تنظيم مي‌كنند. قفسه‌بندي‌هاي سالن را هم خودم انجام دادم و بالاخره با خريد كمپوست قارچ، استارت كار را زدم.
- وقت زيادي لازم نيست
خوشبختانه كار خيلي زود به نتيجه رسيد و بعد از 35روز كه نخستين برداشت را داشتم، تمام خستگي‌ام از بين رفت. شرايط طوري پيش رفت كه سرمايه اوليه من به سرعت و تقريبا در طول 3ماه بازگشت و الان به‌طور متوسط ماهانه 2ميليون و 500هزار تومان سود خالص من از توليد قارچ است. ميادين تره‌بار و مغازه‌هاي محلي، مشتري ثابت من هستند و خودم براي فروش محصول به سراغ‌شان مي‌روم. از مزاياي كار اين است كه تمام فصول سال هم مي‌توانيد به پرورش قارچ بپردازيد و از جهت زماني محدوديتي وجود ندارد. علاوه بر اين، با توجه به اينكه صبح تا عصر در كارخانه مشغول هستم لازم نيست زمان زيادي را در روز به قارچ‌ها اختصاص بدهم، 2تا 3ساعت رسيدگي روزانه كافي است. حتي گاهي‌اوقات كه خسته هستم، همسرم به بعضي كارها مي‌رسد چون شرايط طوري نيست كه كار سخت و سنگين باشد، بنابراين همه از عهده آن برمي‌آيند. در حال حاضر علاوه بر 3 نفر اعضاي خانواده‌ام، 10نفر از اهالي روستا هم به شكل فصلي در برداشت قارچ كمك‌حال من هستند و براي آنها هم شغلي ايجاد شده است. سالني كه در ابتدا كار را از آنجا شروع كرديم، حالا تبديل به 7سالن شده و پيشرفت خوبي داشته‌ايم. با ادامه اين روند اميدوارم در آينده بتوانم براي افراد بيشتري كارآفريني كنم.
- سود، دو برابر هزينه
ميانگين توليد سالانه قارچ در جهان 7ميليون و 700هزار تن است و ميانگين سرانه مصرف 4كيلوگرم. ايران در اين بين با توليد103هزار تن قارچ در سال، رتبه هشتم را دارد و با ميانگين مصرف 1/2كيلوگرم قارچ، يك‌چهارم سرانه جهاني را به‌خود اختصاص مي‌دهد. با اين اوصاف فكر مي‌كنم شرايط براي توليد بيشتر قارچ فراهم است و ما بازار خوبي داريم. آرزوي شخصي من اين است كه جوان‌هاي تحصيل‌كرده، خصوصا فارغ‌التحصيلان كشاورزي به‌دنبال كار پشت ميزي نباشند و به رونق اقتصاد و توليد هم اهميت بدهند. با اطمينان مي‌گويم كه سرعت پيشرفت در چنين مشاغلي از كارهاي اداري مرسوم اگر بيشتر نباشد، كمتر نيست چرا كه قاعده كلي در پرورش قارچ به اين صورت است كه هر چقدر هزينه جاري براي خريد مواد اوليه كنيد، معادل يك سوم آن در هر دوره سود خواهيد داشت. هزينه‌هاي جاري پرورش قارچ هم عبارتند از: تهيه كمپوست براي توليد قارچ، حمل‌ونقل، حقوق كارگر و هزينه خريد خاك پوششي. پس به‌عنوان مثال اگر پس از انجام هزينه‌هاي اوليه، 2ميليون تومان براي اين مخارج مواد اوليه كنار بگذاريد، سود شما پس از پايان يك دوره 60روزه معادل 5ميليون تومان خواهد بود. طبعا وقتي كار توليد افزايش پيدا مي‌كند، بعضي هزينه‌ها هم سرشكن مي‌شود و به همان نسبت درآمد بالا مي‌رود. در ضمن پرورش قارچ خوراكي در مقايسه با ديگر فعاليت‌هاي كشاورزي، در ابعاد و اندازه‌هاي مختلف قابل اجراست و همين ريسك كار را كاهش مي‌دهد.
- پروژه بعدي: بلدرچين
سود حاصل از پرورش قارچ به قدري خوب بوده كه من اين روزها به فكر توسعه هستم. البته كار بعدي پرورش بلدرچين است؛ پرنده‌اي كه نسبت به بقيه همنوعان خود نگهداري راحت‌تري دارد و از همه مهم‌تر اينكه مثل مرغ و بيشتر پرندگان بيمار نمي‌شود. در كل باتوجه به پرس‌وجوهايي كه كردم، پرورش بلدرچين بين پرندگان كم زحمت‌تر است و متناسب با آن بازده خوبي دارد. مي‌توانم براي مدتي پرورش قارچ را كنار بگذارم و در يكي از سالن‌هايي كه دارم، كار را شروع كنم اما تصميم گرفتم كارگاه مجزايي را به بلدرچين اختصاص بدهم. پرورش بلدرچين و قارچ شباهت‌هايي با هم دارد؛ مثلا اينكه طول مدت تخم‌گذاري بلدرچين هم حدود 40 روز است و با كمك اعضاي خانواده حتي مي‌توان به‌عنوان شغل دوم روي آن حساب كرد.