وقتی می‌روی موزه، فکر می‌کنی به سفر رفته‌ای. سفر به قرن‌های گذشته. موزه‌ی «رضا عباسی» هم این احساس را در تو تقویت می‌کند.

رضاعباسي، فرزند علي‌اصغر از نگارگران بزرگ ايران در عهد شاه عباس، حدود سال 974 هجري قمري در تبريز متولد شد. او از هنرمندان بزرگ عصر صفوي بوده و سبك هنري خاصي را در نقاشي ايراني ابداع كرده است.

اين موزه سه طبقه دارد. از طبقه‌ي سوم شروع مي‌كنيم. تالار پيش از اسلام؛ اشياي محفوظ در اين تالار از هزاره‌ي ششم پيش از ميلاد تا پايان دوره‌ي‌ساساني است.

 

تكوك (جام)  متعلق به قرن ششم قبل از ميلاد

 

سفالينه‌ها و فلزهايي كه با شكل‌ها و طرح‌هاي ساده و دلپذير و بيش‌تر الهام گرفته از طبيعت، هر يك نام و نشان منطقه‌اي چون آذربايجان، شوش و لرستان را به همراه دارند. ديديد اين‌هم يك جور سفر است. سفر به گذشته‌هاي دور را ببينيد.

تكوك‌هاي سفالين و زرين متعلق به 502 سال قبل از ميلاد. گردن‌بندهاي فيروزه و طلا متعلق به دوره‌ي اشكانيان. مي‌تواني شاهزاده‌خانم را تصور كني كه با اين گردن‌بند در يك قصر بزرگ درحال قدم‌زدن است.

سنجاق‌هاي طلا كه با سنگ‌هاي عقيق سرخ آراسته شدند. كلاهخود يك سرباز متعلق به هزار سال قبل از ميلاد.

 

كتاب طالع بيني منسوب به تنگلوشاي بابلي

 

به طبقه‌ي ديگر مي‌رويم گويي به دوره‌اي ديگر سفر مي‌كنيم. اين‌جا آثار دوره‌ي پس از اسلام به ‌نمايش درآمده است و بناهاي مذهبي با كاشي‌هاي لاجوردي زيبا به چشم مي‌آيند و ظرف‌هاي فلزي و سفالي زيبا هم.

به گزارش روابط‌عمومي موزه‌ي رضا عباسي در تالار هنرهاي اسلامي آثاري از قرن هفتم تا پايان سده‌ي سيزدهم هجري قمري جاي دارند.

با يورش مغول‌ها، گرايش‌ها، سليقه‌ها و نوع ساخته‌ها دگرگون شد و مراكز هنري، بازمانده‌هاي فلزات دوره‌ي تيموري را از اين دوره‌ي پرآشوب به‌نمايش مي‌گذارند.

 

سرديس اشرافي دوره‌ي ساساني

 

در اين بخش ظروف رنگارنگ قهوه‌اي تيره، زرد و اخرايي، صراحي‌‌هاي سفالين،  كاسه‌هاي سفالين و سفالينه‌هاي لاجوردي را مي‌توان ديد. ساخت سفال و لعاب‌هاي آن  و گسترش اين هنر در دوره‌ي سلجوقي اتفاق افتاده است.

مغول‌ها كه به ايران حمله كردند دوره‌ي ركود هنر در ايران بوده است، اما بعد با روي كار آمدن سلجوقيان اين هنر دوباره شكوفا شد. فلزكاري هم يكي از هنرهايي است كه ايرانيان از دوره‌ي ساسانيان به آن مسلط بودند.

در ادامه‌ي اين مجموعه، آذين‌ها و رنگ‌هاي متفاوت بر فلزها، سفالينه‌ها و بافته‌هاي پر نقش و نگار متعلق به دوره‌ي صفويه، روزگار ديگري را مجسم مي‌كند.

منسوجات، فلزات و لاكي‌هاي رنگارنگ و آذين يافته با طرح‌هاي گل و مرغ، نمونه‌ي آثاري از دوره‌ي قاجارند كه عصر ديگري را در تاريخ فرهنگ و هنر ما نمايان مي‌كند.

 

كاسه‌ي سفالين با كتيبه‌ي خط كوفي

 

 به طبقه‌ي اول  مي‌رسيم. از سده‌هاي اوليه‌ي دوره‌ي اسلامي (قبل از قرن ششم هجري قمري) آثار معدودي از نگاره‌ها به جاي مانده و شايد به‌خاطر همين، آغازگر تالار نگارگري موزه نيز برگ‌هايي از شاهنامه متعلق به سده‌ي هشتم و نمونه‌هايي از مكاتب شيراز و تبريز هستند.

نگاره‌هايي از ديگر كتاب‌ها هم ديده مي‌شود؛ كتاب‌هايي كه در ادبيات كهن ما جا و مقامي والا دارند. آثاري از رضاعباسي، هنرمند نام‌آوري كه شيوه  و سبك او، جايگاه وي را به گونه‌اي ديگر رقم زده است و نام پرافتخارش را بر اين موزه نيز ثبت كرده است، همراه با نگاره‌هاي تني چند از شاگردانش مجموعه‌ي دوره‌ي صفويه را به انتها مي‌رسانند.

 

سياه مشق اثر محمدعلي، 1275 هجري قمري

 

گل‌هاي اصيل و سنتي  با  رنگ‌هاي  چشم‌نواز  و  پرنده‌هاي  نشسته برشاخسارها و سرمست از عطر دلنواز گل‌ها، جلوه‌هايي از نقش و نگاره‌هاي دوره‌ي قاجار هستند، كه مجموعه‌ي آثار  اين تالار را به پايان مي‌برند.

در طبقه‌ي‌ اول يك تالار خوش‌نويسي هم هست.خوش‌نويسي و كتابت در ايران، با نام و كلام خدا آغاز می‌شود. دست‌نوشته‌هايي به خطوط كوفي، نسخ و ثلث بر صفحاتي مذهب از قرآن كريم و ساير كتاب‌ها، نمونه‌هايي را از شيوه‌هاي نخستين نگارش در دوره‌ي اسلامي در اين تالار به نمايش مي‌گذارند.

 

گردن‌بند زرين/ عكس‌ها‌ي نمايشگاه : محمود اعتمادي

 

اين مجموعه با آثاري نگاشته شده به خط نستعليق و شكسته با قلم و رقم بزرگاني چون ميرعماد، ميرزا غلامرضا و عبدالمجيد درويش ادامه پيدا مي‌كند.

در اين‌جا مشاهده‌ي سير تحول ساختن و پرداختن كتاب نيز، با نمايش نمونه‌هايي از نسخه‌هاي خطي متعلق به قرن نهم تا پايان سده‌ي سيزدهم هجري قمري فراهم مي‌شود.

(نشاني موزه‌ي رضا عباسي: خيابان شريعتي، نرسيده به پل سيدخندان/تلفن:88513002)