بعد هم احتمالا يادآوري درد ناشي از مدتها فشار دادن شاسي شير و انتظار براي پر شدن يك ليوان آب يا شربت در وانفساي گرماي تابستان. «كلمن» اين رفيق هميشه ما ايرانيها در هر سفر و گردشي خيلي وقت است كه ديگر به همان استوانه آبي محدود نيست. كلمنها هم مانند بسياري از محصولات ديگر اسمشان استعاره از شركت سازنده آنهاست و در عرف، به نوع خاصي از خنكنگهدارندهها اطلاق ميشود وتنوع به جز فرم و رنگ و ظاهر، در عملكرد و ابعاد و روند توليد اين يخدانها هم بهوجود آمده. هر خنكنگهدارنده بسته به انتظاري كه از آن داريد، گزينههاي مختلفي را روي ميز مذاكره شما و فروشنده ميگذارد. خنكنگهدارندهها به جز خانواده كلمن، فلاسكها و قمقمهها را هم شامل ميشوند.
- كلمنهاي يونوليتي
كلمنهاي صندوقي و البته همان نوع نوستالژيك كلمن به يونوليتي معروفند. جنس اين كلمنها از پلاستيك پلياتيلن است و قالب دولايهاي كه دارد سبب ايجاد فضاي خالي بين محفظه نگهدارنده يخ و مايعات و محفظهبيروني ميشود. اين دو جداره بودن از تبادل دما جلوگيري ميكند. يونوليتيها در ابعاد و اندازههاي استاندارد و متفاوتي به فروش ميرسند.
- كلمنهاي صندوقي
همانطور كه از اسمشان مشخص است، بيشتر براي سرد نگهداشتن ساير مواد غذايي و نگهداري يخ استفاده ميشوند چرا كه هم فضاي كافي براي اين كار دارند و هم غالبا شير ندارند و خروج مايعات از آنها به دشواري صورت ميگيرد. با استفاده از اين وسيله، درصورتي كه قطعات يخ را در كنار ساير مواد غذايي كه براي جلوگيري از نفوذ آب خوب بستهبندي شدهاند بگذاريد، ميتوانيد حداقل براي 24ساعت از فاسد نشدن موادغذايي در صندوقهاي سردنگهدار خيالتان جمع باشد. صندوقيها بهصورت پكهايي دركنار ساير كلمنهاي يونوليتي هم به فروش ميرسند كه اگر در صندوق عقب اتومبيلتان جاي كافي براي حملونقلشان داريد اين پكها بهترين انتخاب هستند؛ هم به لحاظ قيمت به صرفهترند و هم هرگونه نگراني را مبني بر گرمازدگي از چهره خانواده ميزدايند و همه نيازهاي سرمايشي سفرتان را تأمين ميكنند.
- كلمنهاي استوانهاي
اساس كارشان خنك نگه داشتن مايعات است و اين منظور در طراحي فرم و ساير ويژگيهايشان رعايت شده است. گرچه معروفترين استوانهايها هم يونوليتي هستند اما انواع استيل و شيشهاي آنها هم در بازار موجود است.
- فلاسكها
مهمترين تفاوت فلاسكها با ساير نمونههاي خنك نگهدارنده، خلأ موجود در ديواره آنهاست. به فلاسك، فلاسك دوئر هم گفته ميشود. دوئر نه يك برند توليدكننده كه نام دانشمندي اسكاتلندي است كه براي نخستين بار با بهرهگيري از قوانين علم شيمي، 130سال پيش اين ظرف را اختراع كرد. فلاسك از يك بطري شيشهاي دوجداره ساخته شده است. هوايي كه در فضاي ميان 2ديواره شيشهاي وجود دارد، با پمپ بيرون كشيده ميشود تا خلأ بهوجود بيايد. سطح رو به خلأ ديوارهها هم مانند آينه با نقره پوشش داده ميشود. شيشه، خلأ و جيوه هر كدام يكي از روشهاي تبادل گرما را خنثي ميكنند و به همين دليل مايعات درون فلاسك تا مدتي بدون تغيير دما ميمانند؛ فلاسكها ابعاد كوچكتر و به تبع آن گنجايش كمتري نسبت به كلمنها دارند. اما انواع دوقولوي آنها تا حدي اين نقص را برطرف ميكند. بين فلاسكها، فلاسكهاي كوهنوردي با قابليت حفظ دما بهمدت 24ساعت از بيشترين ميزان حفظ دما برخوردارند.
- فلاسكهاي خودرو
فلاسكهاي فندكي كوچك، ابعادي به اندازه يك ماگ يا ليوان بزرگ دارند و علاوه بر اينكه در مدت مشخص دما را حفظ ميكنند با اتصال به فندك اتومبيل ميتوانيد مايعات درون آن را گرم كنيد. يخچالهاي فندكي هم با حجم حدود 12ليتر براي سفرها هستند و علاوه بر يخچال، در صورت نياز تا 60درجه سانتيگراد غذا را گرم نگه ميدارند. نوع ديگري از اين فلاسكهاي خنكساز و گرمكن كه قابليت اتصال به فندك ماشين را دارند حجمي كمتر از 8 ليتر را شامل ميشوند كه حملونقل آنها را آسانتر ميكند.
- فلاسكهاي جيبي
قطع مكعب مستطيل شكل و ابعاد كوچك اين فلاسكها آنها را متمايز از ساير اين محصولات ميكند و در هر فروشگاه ظروفي آنها را پيدا نميكنيد. فلاسكهاي جيبي كه مانند باقي فلاسكها قابليت حفظ دما را دارند معمولا 140سيسي گنجايش دارند، لوكس بهحساب ميآيند و قيمتشان به نسبت فلاسكهاي معمولي بالاتر است.
اگر از نمونههاي چيني بگذريم، توليدكنندههاي ايراني، ژاپني، آلماني و آمريكايي رقابت خوبي در بازار ايراني كلمنها دارند؛ رقابتي كه به صرف ميزان خنكنگهدارندگي محدود نيست و ويژگيهايي مثل عدمتغيير بو و مزه مواد داخل آن، قابليت حمل آسان و دستهكشويي، چرخدار بودن، محفظه جداگانه ليوان، وزن كمتر و... را شامل ميشود.
در مورد جنس كلمنها بايد گفت كه بهطور كلي شيشه، پلاستيك و استيل بهترتيب كمترين ميزان تبادل دمايي را با محيط دارند اما صرف مدت خنكنگهدارندگي در انتخاب كلمن نميتواند بهترين انتخاب را پيش روي شما بگذارد. براي مثال، نوع تمامشيشهاي كلمنها فقط در منزل به كار ميآيند.
انواع استيل در برابر نشت و آسيبديدگي و خوردگي و... از پلياتيلنها مقاومترند. همچنين وزن، ويژگي مهمي در انتخاب و خريد كلمن است چراكه اگر كلمنتان بهخودي خود آنقدر سنگين باشد كه نتوانيد به راحتي آن را از اتومبيل تا اطراقگاهتان حمل كنيد عملا استفاده چنداني از آن نخواهد شد.
داشتن ليوان، 3 پايه تاشو، شير پيچي يا ضامني يا فشاري، دسته چرخان و راحتي شستوشو و.... از آپشنهايي هستند كه در قيمت نهايي نقش دارند.
شيشه عايقترين نوع براي حرارت است، خصوصا براي گرم نگه داشتن، بهترين انتخاب است. اما مزيتي كه انواع استيل دارند، آسيبپذير نبودن آنهاست. اگر فلاسك را فقط براي سفر ميخواهيد و از طرفي در نگهداري وسايل آنچنان منضبط نيستيد، هرچند يكبار مجبور به تعويض شيشه فلاسك خواهيد شد. حتي بهترين برندها هم تضمين نشكنبودن شيشه را نميدهند. عيب فلاسكهاي استيل هم در اين است كه بو و رنگ و طعم را بيشتر بهخودشان جذب ميكنند و بايد در استفاده از آنها نهايت سليقه و بهداشت را بهكار ببنديد.