حالا در ايام شهادت اين امام بزرگوار خوب است نگاهي به مقوله شيعه بودن و ويژگي‌ها و صفات آن داشته باشيم تا بدانيم شيعه‌اي كه از ياران امام‌صادق(ع) است و موجب زينت و افتخار ايشان، در اين زمانه بايد چه اخلاق و رفتارهايي داشته باشد.
- شيعه بودن شناسنامه مي‌خواهد
شيعه به معني پيرو اهل‌بيت، از آن كلمه‌هايي است كه پيامبر(ص) براي صدازدن ياران اميرالمؤمنين(ع) از آن استفاده مي‌كردند. شيعه‌ها هميشه از صلح طلب‌ترين مردم دنيا بوده‌اند اما تلاش منافق‌ها و كفرطلب‌هاي امروز اين است كه جمعيت شيعه‌ها را با جنگ و تشويق به رفاه‌طلبي و عدم‌فرزندآوري و تمايل به تك‌فرزندي، به حداقل برسانند. كيفيت شيعه‌بودن هم مهم است. شيعه‌اي كه سبك زندگي‌اش شبيه غيرمومن‌ها شود كم‌كم روحيه انقلابي و مبارزه براي انواع جهادها را از دست مي‌دهد و اين همان پذيرش نرم‌نرم سلطه كافر‌هاست. براي همين است كه امام‌صادق(ع) شناسنامه صفت‌هاي شيعيان را در احاديث خود بيان كرده‌اند كه آن را با دقت مطالعه كنيد: اي گروه شيعه! زينت ما باشيد نه باعث ملامت و سرزنش ما، با مردم نيكو سخن بگوييد و زبانتان را حفظ كنيد و آن را از زياده‌روي و زشتگويي بازداريد.
امام صادق(ع) به يكي از يارانشان فرمود: سلام مرا به هركس كه پيرو ماست و به گفته‌هاي ما گوش مي‌كند، ابلاغ كن و از طرف من بگو: من شما را به تقواي الهي و پرهيزكاري در دين‌تان و تلاش و كوشش در راه خدا و راستگويي و امانتداري و سجده‌هاي طولاني و نيكو همسايه‌داري و... سفارش مي‌كنم زيرا هر گاه كسي از شما در دينش ورع داشته باشد و راست بگويد و امانت را رد كند و اخلاقش را با مردم نيكو گرداند، مردم مي‌گويند: اين «جعفري» است و اين مرا شادمان مي‌سازد و از بابت آن شادمان مي‌شوم و مي‌گويند: اين است روش ادب [و تربيت] امام صادق(ع) ولي اگر برخلاف اين باشد، گرفتاري آن به من مي‌رسد.
- تمرين‌هاي شيعه بودن
1- براي بنده‌هاي خوب چيزي بهتر و لذت‌بخش‌تر از انجام واجبات و دوستي با خدا نيست. اطرافتان را ديده‌ايد كه بعضي‌هايي كه مي‌خواهند آدم‌هاي خوبي باشند، اهل انجام كارهاي خوب براي ديگران مي‌شوند اما به همان‌راحتي نمي‌توانند اهل انجام دادن نماز، پرداخت خمس، كنترل نگاه حرام، حجاب و... باشند. اين اولويت دادن به انجام واجب و ترك حرام خواسته امام صادق(ع) است.
2- امام صادق(ع) مي‌فرمايند: شيعيان ما را در 3 (وقت) امتحان كنيد؛ در وقت نماز كه چگونه بر آن محافظت مي‌كنند، نزد اسرار آنها كه چگونه آن را از دشمنان ما حفظ مي‌كنند و نزد اموالشان كه چگونه با آن با برادران خويش همدردي مي‌كنند. اين 3محك و ميزان امام صادق(ع) را درباره خودتان به‌كار بگيريد تا براي پيشرفت معنوي‌تان كه موجب سعادت و رضايت و آرامش شما مي‌شود، راهكار درستي داشته باشيد.
3- بهترين عبادت عفت است. عفت يعني فرد نفس و دلخواهي‌هايش را رها نگذارد. عفت با قدرت خودكنترلي كه به صاحبش مي‌دهد مي‌تواند شهوت‌ها، ولخرجي‌هاي مالي و اسراف‌ها، شكم‌پرستي‌ها، هرزه‌گويي‌هاي زبان و بي‌بند‌و‌باري نگاه و گوش را سروسامان دهد. اين عفت مورد تاكيد امام صادق(ع) است.
رسول و پيامبر دين به معني لفظي آن يعني كساني كه پيغام خدا را به ديگران مي‌رسانند. بنابراين وسعت دايره معني رسول و پيامبر، راه را براي همه آنهايي كه مي‌خواهند در راه تبليغ دين و رساندن پيام خداوند قدمي بردارند هموار مي‌كند. شايد همسرتان، فرزندتان، همسايه‌تان، همكار و... شما كسي باشد كه شما بايد پيامبرش باشيد. اندازه و ميزان راهنمايي شما مهم نيست، آنچه اهميت بيشتري دارد داشتن دغدغه ديني و درد دين است. براي اينكه بتوانيد به تبعيت از امام‌صادق(ع) مبلغ خوبي براي دين باشيد ضمن اينكه بايد خودتان را به مهارت اثرگذاري روي ديگران و تبليغ مجهز كنيد، بايد نااميدي را نيز از ذهن و فكر خود بيرون كنيد زيرا مطمئن باشيد كه وسوسه‌هاي شيطاني مدام براي نااميدكردن شما از تغيير آدم‌ها تلاش مي‌كنند. اما به خدا اميدوار باشيد كه خودش در قرآن وعده نصرت پيامبرانش را داده است. دينداري خوشبختي دنيا و آخرت است؛ پس حتي اگر يك نفر را به خدا وصل كنيد كار بي‌نظيري انجام داده‌ايد.
در مورد آن بُعد از دينداري كه شما بايد براي آن تبليغ و تلاش كنيد، اطلاعات پيدا كنيد تا در دام افراط و تفريط نيفتيد.
مخاطب‌شناس باشيد و بدانيد راه نفوذ به هر آدمي چيست. اين حكايت را بخوانيد: پيرزني كم‌بينا به بنايي رسيد و گفت: ساختماني كه ساخته‌اي كج است. هرچه بنا توضيح داد و دليل آورد، خانم پير و كم‌بينا قانع نشد. بنا هم كارگران را صدا زد و گفت هرطور كه خانم مي‌گويد ديوار را هل دهيد تا صاف شود. كارگران متعجب از اين كار بيهوده كمي ديوار را به راست و چپ هل دادند تا پيرزن راضي شد و رفت. بنا به كارگران گفت اين مادر كم‌بينا بود و بايد به روش خودش فكرش را عوض مي‌كرديم. بحث با او نتيجه نداشت. اين قاعده مهم تبليغ است كه مي‌گويد بدان مخاطبت كيست و چه حال و توانايي‌اي دارد؟ اين مخاطب‌شناسي در انتخاب شيوه لازم است.
بايد بلد باشيد از هيجان و احساسات هم در كنار دغدغه ديني و كار علمي‌تان استفاده كنيد، ضمن اينكه بايد اطلاعات واقعي و درست به مخاطب خود بدهيد تا پذيرش حرف شما براي او راحت‌تر باشد. اما هميشه حرف‌هاي زيادي براي گفتن وجود دارد كه انتخاب تقدم و تأخر آنها رمز اثرگذاري و پيروزي شماست.
مسير شكل‌گيري تغيير در مخاطب شما از آنجا شروع مي‌شود كه فاصله زيادي با شما احساس نكند. توصيه مي‌شود كه حرفتان را از آنجا شروع كنيد كه او باور دارد و كم‌كم به هدفتان نزديك شويد.
هدف تبليغ شما اگر رضاي خدا باشد تنها نيستيد و مي‌توانيد براي اثرگذاري در فكر مخاطب‌تان براي او دعا كنيد. براي باز شدن گره‌هاي زبان خودتان هم به خدا متوسل شويد و ذكر استغفرالله را زياد تكرار كنيد.
به قول امام صادق(ع) كه مي‌فرمايند ما مأموريم كه با هركس به اندازه عقل خودشان صحبت كنيم، ببينيد كسي كه قرار است روي او اثر بگذاريد از نظر سطح فكري در چه سطحي است؟ پيچيده حرف‌زدن براي افراد كم‌سن يا كم‌تجربه نمي‌تواند مفيد باشد. هرچه مي‌توانيد ساده حرف بزنيد.
هرچه بتوانيد محيط حرف‌زدن‌تان را صميمي كنيد و از مثال‌ها و قصه‌هايي استفاده كنيد كه به زندگي واقعي مخاطب‌تان نزديك‌تر باشد، موفق‌تر خواهيد بود.
به شنونده‌ها توصيه مي‌شود حرف درست را از همه بشنوند اما شما در مقام مبلغ و اصلاح‌كننده فكر ديگري، هرچه حرف و عمل‌تان يكي باشد موفق‌تريد و خواسته‌هايتان بيشتر به دل مخاطب مي‌نشيند.
- روي خط زندگي امام صادق‌ع
آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر عزيزمان، براي نشان دادن خط زندگي‌اي كه برازنده شيعيان باشد به بيان 3اصل زندگي امام صادق(ع) اشاره كرده‌اند. آن را بخوانيد تا بتوانيد به شكل امروزي و متناسب با توان خودتان از آن در برنامه‌ريزي براي سبك زندگي‌تان استفاده كنيد: «امام صادق(ع) مرد مبارزه بود، مرد علم و دانش بود و مرد تشكيلات بود. مرد علم و دانش بودن ايشان را همه شنيده‌ايد. محفل درس امام صادق(ع) و ميدان آموزشي كه آن بزرگوار به‌وجود آورد، هم قبل از او و هم بعد از او در تاريخ زندگي امامان شيعه بي‌نظير بود. همه حرف‌هاي درست اسلام و مفاهيم اصيل قرآن كه در طول يك قرن و اندي به وسيله مغرضان و مفسدان يا جاهلان تحريف شده بود، همه آنها را امام صادق(ع) به شكل درست بيان كرد. اما مرد مبارزه بودنش را كمتر شنيده‌ايد. امام صادق(ع) مشغول يك مبارزه دامنه‌دار و پيگير بود. مبارزه براي قبضه كردن حكومت و قدرت و به‌وجود آوردن حكومت اسلامي و علوي. يعني امام صادق(ع) زمينه را آماده مي‌كرد تا بني‌اميه را از بين ببرد و به جاي آنها حكومت علوي را كه همان حكومت راستين اسلامي است بر سر كار بياورد. اما آن بعد سوم را كه اصلا نشنيده‌ايد، مرد تشكيلات بودن امام صادق(ع) است كه تشكيلات عظيمي از مؤمنان خود از طرفداران جريان حكومت علوي در سراسر عالم اسلام از اقصاي خراسان و ماوراءالنهر تا شمال آفريقا به‌وجود آورده بود. تشكيلات يعني چه؟ يعني اينكه وقتي امام صادق(ع) اراده مي‌كند آنچه را كه او مي‌خواهد بدانند، نمايندگان او در سراسر آفاق عالم اسلام به مردم مي‌گويند تا بدانند؛ يعني از همه‌جا، وجوهات و بودجه براي اداره مبارزه سياسي عظيم آل‌علي جمع كنند.»
- يادگاري از امام صادق‌ع
اگر براي انجام عبادت‌ها، حال خوش و لذت از مناجات را از دست داده‌ايد به تشخيص امام صادق(ع) ممكن است دچار ترجيح زياد نفس‌تان بر خواسته خدا شده باشيد. از توصيه‌هاي امام‌صادق(ع) مي‌توان برداشت كرد كه انس با خدا، به‌ويژه دوستي با قرآن و يادآوري مداوم فرصت كم زندگي و مرگ، از درمان‌هاي غفلت از خداست.