اگر تا ديروز براي پيدا كردن همديگر بايد به خانه هم تلفن مي‌زديم يا از دوستان و آشنايان سراغ يكديگر را مي‌گرفتيم امروز خيلي راحت مي‌توانيم به تلفن همراه شخص مورد نظر زنگ بزنيم و او را پيدا كنيم. اما بحث به همين راحتي‌ها هم نيست؛ يعني اين مسئله خيلي پيچيده‌تر شده است. تماس گرفتن دم‌دستي‌ترين راهي است كه شما مي‌توانيد دوست‌تان را بيابيد. اين روزها كافي است هر‌دوي شما نرم‌افزاري داشته باشيد كه موقعيت شما را نشان دهد، خيلي سريع مي‌توانيد او را در هر نقطه از كره زمين كه هست بيابيد و حتي راه‌هايي را كه به آن نقطه ختم مي‌شود هم پيدا كنيد. اين دسترسي به موقعيت توسط موقعيت‌ياب يا همان Location Service تلفن همراه صورت مي‌گيرد كه در ساده‌ترين تلفن‌هاي هوشمند هم وجود دارد. خيلي‌ها اين سرويس را مخرب مي‌دانند و آن را ابزاري براي جاسوسي مي‌شمارند و برخي هم آن را موهبتي بزرگ مي‌خوانند كه بسياري از مشكلات را حل كرده است. هر دو نگاه تقريبا درست است. «موقعيت‌يابي» در موبايل مثل خيلي از تكنولوژي‌هاي ديگر، هم نكات مثبت دارد و هم منفي اما اين بستگي به نوع‌استفاده ما از اين تكنولوژي دارد. در اينجا سعي كرده‌ايم مزايا و معايب LocationService را بگوييم و كمي اين سرويس نه‌چندان غريبه را بررسي كنيم.
- آمدنش بهر چه بود؟
گوگل در اواخر سال ۲۰۰۷ با معرفي My Location براي Google Maps سعي در ساده‌سازي مسيريابي براي موبايل‌ها كرد. اين قابليت نقشه گوگل، با استفاده از مكان‌يابي دكل‌هاي مخابراتي موبايل، مكان نسبتا دقيق موبايل را پيدا مي‌كند و آن را روي نقشه به شما نشان مي‌دهد. تمامي كاربراني كه از نرم‌افزار اندرويد روي تلفن همراه خود استفاده مي‌كنند، مي‌دانند كه در اين نرم‌افزار سرويسي به نام Android Location Service وجود دارد. اين سرويس روي تلفن همراه بسياري از كاربران فعال است. هنگام فعالسازي اين سرويس شما مي‌بايست توافقنامه‌اي را امضا كنيد كه با امضاي آن به گوگل اجازه مي‌دهيد حتي اگر سيستم شما فعال هم نباشد به‌طور منظم موقعيت شما براي گوگل ارسال شود.
با اين كار شما به بسياري از نرم‌افزارهاي موبايل‌تان هم اجازه مي‌دهيد كه موقعيت شما را داشته باشند و بدانند كه كجا هستيد. اگر خاطرتان باشد زماني كه نرم‌افزار وايبر فراگير شده بود، امكاني در آن وجود داشت كه شما موقعيت خودتان را به مخاطبانتان نشان مي‌داديد و آنها هر لحظه مي‌دانستند شما كجا حضور داريد. اگرچه اين مسئله به‌عنوان «باگ» وايبر خود را نشان داده بود اما به هر حال يكي از كاربردهاي موقعيت‌يابي تلفن همراه را نشان مي‌دهد. اين روزها در نرم‌افزار اينستاگرام هم چيزي مشابه اين برنامه را شاهديم كه شما با نشان دادن موقعيت عكسي كه مي‌گيريد در عمل به هزاران نفر موقعيت دقيق خودتان را گزارش مي‌كنيد و اين يعني خداحافظي با حريم شخصي! به هر حال اگر احساس مي‌كنيد كه نيازي به اعلام موقعيت فيزيكي خود نداريد در بخش settings موبايل به قسمت location and security برويد و موقعيت‌يابتان را خاموش كنيد، اگرچه تضميني نيست كه حتي با اين‌كار هم حداقل خود گوگل موقعيت شما را نداند.
- جاسوسي در لباس جديد
نمي‌شود انكار كرد كه سيستم موقعيت‌يابي يكي از ابزارهاي نظامي بود كه از سال 1980به بعد مورد استفاده عموم قرار گرفت و ماهواره‌هاي نظامي تبديل به ماهواره‌هاي GPS شدند. پس دور از ذهن نيست كه اين سرويس براي جاسوسي هم مورد استفاده قرار بگيرد. اصلا تا الان با خودتان فكر كرده‌ايد كه شايد گوشي‌تان را از طريق همين نرم‌افزارهايي كه روزي هزاربار با آن سرو كله مي‌زنيد هك كرده باشند؟ براي فهميدن اين موضوع بد نيست اين نكات را درنظر بگيريد:
نصب كردن برنامه‌ها و نرم‌افزارهاي جاسوسي در ساده‌ترين شكل خود نيازمند دسترسي فيزيكي به تلفن شماست، بنابراين آسان‌ترين راه براي جلوگيري از آن، امن نگاه داشتن تلفن‌تان است. زماني كه نمي‌توانيد تلفن‌تان را همراه خود داشته باشيد مطمئن باشيد كه روي تلفن‌تان پسورد گذاشته‌ايد و آن را پيچيده و سخت انتخاب كنيد تا قابل حدس زدن نباشد. رمز شما نبايد تاريخ تولدتان، سالگرد ازدواجتان، آدرس يا موارد مشابه باشد.
اگر روي تلفن شما برنامه رديابي نصب باشد، مبلغ قبض‌هاي شما زياد مي‌شود. اين برنامه‌ها معمولا از GPS تلفن همراه‌تان استفاده مي‌كنند تا مكان تلفن شما را از طريق داده‌هاي رومينگ به كساني كه آنها را كنترل مي‌كنند ارسال كنند. اگر در خارج از كشور نبوده‌ايد و ناگهان متوجه افزايش ناگهاني قبض‌هاي خود شده‌ايد، بلافاصله اين موضوع را بررسي كنيد.
باتري نظير وسايل ديگر عمر مفيد مشخصي دارد كه به وسيله عوامل مختلفي كاهش مي‌يابد. اما اگر باتري شما به‌صورت نامعمول و بعد از دوره كوتاهي غيرقابل استفاده شود، احتمال هك‌شدن دستگاه شما وجود دارد.
در گوشي‌هاي هوشمند مي‌توان مصرف اينترنت را تحت عنوان phone's network usage بررسي كرد. نرم‌افزارهاي جاسوسي فعاليت خود را به واسطه ارسال و دريافت ديتا انجام مي‌دهند كه در واقع همان مصرف اينترنت است. درصورتي كه تغييرات چشمگيري در مصرف اينترنت گوشي خود مشاهده مي‌كنيد، احتمال هك و يا شنود‌دستگاه شما و جاسوسي اطلاعات آن نيز وجود دارد.
اگر علاقه‌مند به عكاسي با تلفن شخصي خودتان هستيد و نمي‌خواهيد اطلاعات موقعيتي و برخي ديگر از اطلاعــات شخصي شما توسط عكس گرفته شده منتشر شود، كافي است گزينه‌هاي مربوط به GPS Camera را غيرفعال كنيد. دليل اين كار اين است كه وقتي شما در حال عكاسي با موبايل خود هستيد، دوربين اطلاعات موقعيتي شما را توسط GPS دريافت كرده و ضميمه تصوير مي‌كند و همچنين برخي اطلاعات مثل نام تلفن و نوع دوربيني كه با آن تصوير ثبت شده همراه تصوير گرفته شده ذخيره مي‌شود. اين اطلاعات به راحتي قابل مشاهده است و هنگامي كه شما تصاوير خود را در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر مي‌كنيد، افراد مختلفي مي‌توانند اين اطلاعات را مشاهده و از آنها سوءاستفاده كنند.
- هنرش نيز بگو!
در كنار معايبي كه براي Location Service وجود دارد مزايايي هم مي‌شود براي آن درنظر گرفت؛ مثلا درصورتي كه اهل سفر باشيد مي‌دانيد كه يافتن نزديك‌ترين امكانات به محل اقامت و نحوه مسيريابي تا مقصد چه ميزان مي‌تواند در رفت‌وآمدهاي داخل شهري مؤثر باشد و زمان را كوتاه يا در هزينه‌ها صرفه‌جويي كند. اين روزها اكثر شهرهاي توريستي نقشه مترو، موزه‌ها، رستوران‌ها، ايستگاه‌هاي اتوبوس و بي‌آرتي و... را به‌صورت نرم‌افزارهاي رايگان قابل نصب روي موبايل يا تبلت در اختيار گردشگران قرار مي‌دهند. درصورتي كه از موقعيت‌ياب استفاده كنيد مسيريابي و كشف محل‌هاي ناشناخته بسيار آسان خواهد شد. از طرف ديگر با افزايش بزهكاري‌هاي اجتماعي بعضي خانواده‌ها نگران رفت‌وآمدهاي فرزندانشان هستند و اينكه مبادا سر از مكان‌هاي نامربوط در بياورند. براي آنها هم نرم‌افزارهايي هست كه بتوانند موقعيت فرزندشان را از طريق تلفن‌همراه شناسايي كنند كه پايه اصلي آنها هم همين موقعيت‌ياب است.
- خدمات مكان‌محور در بازار
تا به حال براي شما پيش آمده كه از نزديكي يك فروشگاه يا رستوران رد شويد و در همين موقع يكدفعه پيامي به موبايل شما ارسال شود و به شما ليست منو با قيمت‌ها را نشان دهد و آخر سر هم شما را به داخل رستوران دعوت كند؟ خيلي تعجب نكنيد چون خوب يا بد بايد به زودي منتظر اينگونه تبليغات باشيد. اين نوع تبليغات، تبليغات مكان‌محور نام دارند كه بازاريابي سيار براي كاربرهايش فراهم كرده است و در صورت روشن‌بودن سرويس موقعيت‌ياب موبايل، پيامش را به مخاطب ارسال مي‌كند. به نظرتان بامزه است يا اعصاب خردكن؟