چه تصاوير زيبايي در فيلم‌هاي مستند از ورود اين عزيزان به ايران ثبت شده است؛ لحظاتي كه آزادگان با گذر از مرز و ورود به ايران از اتوبوس‌ها پياده مي‌شدند و خاك وطن را مي‌بوسيدند و توتياي چشمانشان مي‌كردند. آزادگاني كه اسطوره غيرت و صبر بودند و عاشق سرزمينشان.
اين عشق را به‌خوبي مي‌شد در تصاوير مستند آن دوران مشاهده كرد. متأسفانه جاي اين تصاوير در سينماي ايران خالي است. پس از گذشت سال‌هاي طولاني از بازگشت آزادگان هنوز نتوانسته‌ايم در سينما و تلويزيون اثري دقيق، درست و مستند درباره نحوه حضور آزادگان در ايام اسارت، بازگشت‌شان به وطن و به‌خصوص مسائل و مشكلات‌شان در ايام بازگشت داشته باشيم. اين مسئله در حوزه‌هاي ديگر نيز مشهود است.
چه در ادبيات داستاني و چه در ادبيات نمايشي، گرچه آثاري پيرامون اين موضوع خلق شده است، ولي هنوز چنان‌كه بايد به آزادگان پرداخته نشده است. البته در اين ميان يك استثنا وجود دارد. فيلم «بوي پيراهن يوسف» تنها اثري است كه نگاهي ماندگار به وضعيت آزادگان دارد و به بررسي حضور و غيبت‌شان پرداخته و تصويري هنرمندانه از اين عزيزان ثبت كرده است.
متأسفانه جز اين فيلم حاتمي‌كيا، بقيه تلاش‌هاي صورت گرفته چه در حوزه فيلم سينمايي و چه در حوزه سريال، دچار لكنت‌هاي بياني متعدد بوده است. مثلا تلويزيون چند سريال درباره آزادگان ساخته كه آنقدر ضعيف بوده‌اند كه در خاطر كسي نمانده‌اند.
حالا شما نگاه كنيد به مثلا جنگ جهاني دوم يا هولوكاست و ببينيد چقدر فيلم درباره اين موضوعات ساخته شده و همچنان هم ساخته مي‌شود. با گذشت بيش از 70سال از پايان جنگ جهاني دوم، هاليوود همچنان در اين‌باره فيلم مي‌سازد و جالب اينكه هنوز هم كوشيده مي‌شود از زوايايي تازه به اين رخداد نگريسته شود. درحالي‌كه متأسفانه ما درمورد دفاع مقدس يا غفلت كرده‌ايم يا در اغلب موارد در قالب كليشه‌ها محصور شده‌ايم.
اينكه رسانه‌ها در سالروز وجود آزادگان به وطن به اين عزيزان مي‌پردازند مغتنم است، ولي چرا فقط در اين روز همه به ياد آزادگان مي‌افتيم؟ چرا در طول سال برنامه‌اي براي جوانمرداني كه غيرتمندانه جان و جواني‌شان را در اسارت دشمن سپري كردند، نداريم؟
كساني كه سال‌هايي از زندگي‌شان را به دشواري در اسارت و به اميد آزادي و بازگشت به وطن سپري كردند. عزيزاني كه در اسارت خبر ارتحال امام(ره) را شنيدند. از پذيرش قطعنامه از سوي ايران مطلع شدند.
يا هنگامي كه به وطن بازگشتند با شرايطي دشوار و پيچيده مواجه شدند و در مواردي احساس غريبگي كردند. كساني كه به‌خاطر آرمان‌ها و ارزش‌هايي به جبهه رفته و اسير شده بودند كه در بازگشت از اسارت برخي از آن آرمان‌ها را كمرنگ ديدند. همه اينها مي‌تواند دستمايه خلق آثاري تأثيرگذار و عميق قرار گيرد. شايد كه بتوانيم بخشي از دين بر گردن‌مان را در مورد آزادگان ادا كنيم.
- نويسنده و كارگردان سينما