دکتر کیوان مستوفی*: مطالعات نشان داده است که اکثر افراد بالغ دست کم یک بار در زندگی‌ دچار کمر درد می‌شوند.

در کشور فرانسه داده‌ها ثابت کرده است که این کمردردها در پنج درصد موارد منجر به بستری شدن بیمار می‌شود یعنی ‌ ۳۰۰۰۰۰ بستری شدن در بیمارستان. تصور این مقدار بستری شدن و صرف وقت و هزینه در این یافته‌ها نشان می‌دهند که کمردرد یکی از آفات بهداشت و درمان است.

کمردرد به‌درستی بیماری قرن بیستم نام‌گذاری شده است. این بیماری تا حدی تاوان ایستا بودن انسان است. در جانوران بیماری‌های ستون فقرات نادر هستند. در اکثر موارد کمردرد ناشی از فرایند دژنرسانس -پیری- دیسک بین مهره‌ای است که در انسان به علت راه رفتن روی دو پا از پس از پایان یافتن دوره بلوغ آغاز می‌گردد و حدود ۳۰ سالگی شدت می‌یابد.

عوامل سرعت بخش به این فرایند عبارت‌اند از چاقی، سیگار کشیدن، برداشتن بارهای سنگین و ورزش‌های سخت.

 دیسک نقش گمک‌فنر ستون فقرات را ایفا می‌کند، یعنی جذب ضربه‌ها و نیز دادن نوعی نرمی به حرکات. وقتی‌که فرایند پیری آغاز می‌‌شود، دیسک آب خویش را از دست می‌دهد و به‌اصطلاح «دزیدراته» می‌شود.

درنتیجه فرایندهای التهابی ایجاد می‌شوند که بر بالین بیمار به شکل کمردرد بروز می‌کند و در آم‌ارآي به شکل تغییر شکل ترکیبی و
درنتیجه  تغییر رنگ خود دیسک و مهره‌های نزدیک به دیسک بیمار مشخص می‌‌شود که نشانه مدیک (Signe de Modic) نام دارد.



نشانه *مودیک* در ام‌آرآی کمردردهای مزمن دیده می‌شود. به تغییر شکل دیسک و مهره‌های اطراف (در طرف راست نسبت به چپ) دقت کنید

درمان کمردردها همیشه یکی از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین درمان‌ها در جراحی اعصاب بوده و هست. یک درمان مؤثر نیاز به شناخت کامل پزشک آر آناتومی ستون مهره‌ها  تجربه کافی و درک کامل زندگی هر بیمار دارد. تصمیم‌گیری برای یک درمان خوب باید چند جنبه‌ای و به‌صورت مشاوره‌ای بین متخصصان جراحی اعصاب، روماتولوژی، نورولوژی و حتی پزشکان بیهوشی باشد درهرحال جراحی همیشه آخرین درمان است و زمانی پیشنهاد می‌گردد که نمایش دیگر بی‌نتیجه بیافتند.

درمان جراحی کلاسیک کمردردهای مزمن استئوسنتز نام دارد، یعنی ثابت کردن دو یا چند مهره با پیچ و پلاک است.این جراحی هنوز حراحی سنگینی محسوب می‌گردد و دوره نقاهت نسبتاً طولانی‌ای را با نتایج درمانی به بیمار تحمیل می‌کند.

یکی از جدیدترین روش‌های درمان کمردردهای مزمن که از چند سال پیش نتایج بسیار خوبی را ارائه داده است استئوسنتز پویا یا دینامیک که شامل قرار دادن ابزاری محدب و کوچک به‌اندازه چند سانتیمتر  از جنس سیلیکون در بین بخش پشتی دو مهره مجاور است.

این ابزار کار دیسک طبیعی را تقلید می‌کند و جایگزین آن می‌گردد یعنی نقش کمک‌فنر بودن دیسک و جذب ضربات مستقیم و غیرمستقیم ستون فقرت را می‌گیرد.

این جراحی برخلاف جراحی‌های کلاسیک نیاز به برش کوچکی بیش ندارد. بیمار بلافاصله پس از عمل می‌تواند از جا بلند شود زمان بستری شدن به یک روز محدود می‌شود و دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تر از جراحی‌های معمول است.

 مطالعات انجام‌شده در بخش جراحی اعصاب نگارنده این سطور به‌خوبی برتری این روش را نسبت به جراحی‌های کلاسیک نشان می‌دهد.

تا به امروز 450 بیمار در بخش جراحی ما به این روش عمل شده‌اند. بیماران در ۹۲% موارد پس از ۳ ماه دیگر کمردرد نداشته یا دردشان به‌طور فراوانی کاهش یافته است. بیماران پس‌ازاین مدت در ۸۹ درصد موارد سر کار خود بازگشته‌اند. نویسنده امیدوارست به زودی این روش درمانی را در ایران نیز انجام دهد. 

*رییس بخش جراحی اعصاب ستون مهره‌ها بیمارستان سوایو فرانسه