تا وقتي كه به اين فكر جامه عمل نپوشانده‌ايم ممكن است آنقدر در سرمان بزرگ شود و حتي شكست بخورد كه جرأت شروع آن را پيدا نكنيم. بسياري از كارآفرينان دل به دريا زده و با غلبه بر اين ترس‌ها و تكيه بر ايده و تخصص، كسب و كارشان را راه‌اندازي كرده و موفق هم شده‌اند. پس اگر در آستانه شروع يك كار جديد هستيد پس از بررسي جوانب دست به‌كار شويد و نگذاريد كه ترس، شما را از كار باز دارد. درمورد شروع يك كسب و كارهنري با فرزانه ثابت و زهره كمساري كه با هم در كارگاهشان كه نامش«در كارگاه» است، مشغول به‌كار هستند هم‌صحبت شده‌ايم. آنها از شروع كارشان، نقش شبكه‌هاي اجتماعي در كسب و كارهاي اينچنيني، شراكت دونفره و نياز به تخصص و تمركز در كار مي‌گويند.
- از كجا شروع شد؟
زهره كمساري مي‌گويد در هنرستان گرافيك خوانده و دلش مي‌خواسته اين رشته را در دانشگاه نيز ادامه بدهد اما رشته صنايع‌دستي قبول مي‌شود و به دانشگاه كاشان مي رود. او اوايل از اين رشته دل خوشي نداشته اما كم‌كم حوزه سراميك را شناخته و به آن علاقه‌مند شده‌است تا جايي كه وقتي استاد مي‌خواسته كوره سراميك را ساعت 8صبح روشن كند او 5/7 صبح در دانشگاه حاضر مي‌شده تا بتواند مراحل روشن‌كردن كوره را ياد بگيرد. او كمي بعد با فرزانه ثابت آشنا مي‌شود. ثابت كه تصويرسازي مي‌كند پيش‌تر پرستاري خوانده و حتي 6ماه هم در بيمارستان كار كرده و بعد انصراف داده‌است. او و همسرش در كنار هم كار توليد اسباب‌بازي‌هاي قديمي را انجام مي‌دادند و فرزانه نقاشي روي آنها را به‌عهده داشت. وقتي اين دو از سليقه‌هاي هم آگاه شده و احساس نزديكي مي‌كنند تصميم مي‌گيرند به‌طور امتحاني كار را شروع كنند. يك روز با هم به دانشگاه رفته و ثابت روي سراميك‌‌هايي كه زهره كمساري ساخته نقاشي مي‌كند و نتيجه كار خيلي خوب از آب درمي‌آيد. آنها موفق مي‌شوند كارهاي آن روز را حتي به فروش هم برسانند و پس از آن ماجرا برايشان جدي‌تر شده و با هم اين كسب و كار را شروع مي‌كنند. اوايل كه خودشان يك كارگاه و كوره نداشتند مجبور مي‌شدند كارها را به كوره‌هاي ديگر ببرند و اين باعث مي‌شد كه كارهايشان گاهي در مسير بشكنند. اين دو هر روز تلاش مي‌كردند كه چيزهاي بيشتري در حوزه سراميك ياد بگيرند تا اينكه رفته‌رفته اشتباه در كارهايشان كم و كمتر مي‌شود و كارشان رو به پيشرفت مي‌گذارد.
- سرمايه فقط پول نيست
نظر هر دو اين است كه براي شروع يك كار مشابه، نياز به سرمايه زيادي نيست و مي‌توان از جمع‌كردن درآمدهاي اوليه براي خريد برخي وسايل نيز استفاده كرد. آنها پس از اينكه كمي كارشان روي غلتك مي‌افتد تصميم مي‌گيرند با درآمد حاصل از فروش كارهاي گذشته يك كوره براي خودشان بخرند كه مي‌گويند خريد آن خيلي بهشان چسبيده. در همين اثنا رؤياي داشتن يك كارگاه، دست از سرشان برنمي‌دارد، همين مي‌شود كه كوچه پسكوچه‌هاي كاشان را براي پيداكردن يك خانه قديمي زير و رو كرده و دست آخر يك خانه حياط‌دار با سقف‌هاي بلند و بالاخانه‌اي رو به مسجد آقا بزرگ كاشان چشم‌شان را مي‌گيرد و مي‌شود همان كارگاهي كه برايش رويابافي كرده‌بودند. اگر مي‌خواستند چنين جايي را در تهران يا يك شهر بزرگ ديگر دست و پا كنند مجبور بودند هزينه بسيار زيادي بپردازند اما حالا در كاشان با مبلغ مناسبي توانسته‌اند يك كارگاه مناسب كارشان داشته‌باشند. علاوه بر اينها زهره كمساري و فرزانه ثابت هر دو معتقدند كه سرمايه اين كار تنها پول نيست بلكه بايد اندوخته‌اي چون علم و آگاهي كافي براي اين كار داشته باشيد، به‌خصوص در حوزه‌اي مثل سراميك كه بسيار گسترده و پيچيده است و شما پس از كسب علم و آگاهي، تازه مي‌توانيد تصميم بگيريد كه در كدام شاخه آن فعاليت كنيد.
- نياز به تجربه و ديدن بسيار
ثابت در مورد علت و تجربه شكست در اين كار مي‌گويد: «آدم‌هاي زيادي را ديده‌ام كه وقت زيادي براي توليد يك كار گذاشته‌اند اما چون قبلا نمونه‌كار نديده‌اند و بازار و سليقه مشتري‌ها را نمي‌شناسند، محصول نهايي آنها يك كار شلخته از آب در‌آمده كه در نهايت براي فروش با شكست رو‌به‌رو شده است». زهره كمساري هم مي‌گويد: « علاوه بر ديدن نمونه كار، خوب نگاه كردن به محيط اطرافمان نيز به ايده گرفتن كمك مي‌كند». آنها هر دو معتقدند مي‌شود در عين حال هم به سليقه ديگران احترام گذاشت و هم آنها را به ديدن كارهاي دستي و هنري بهتر دعوت كرد. شايد ديدن اين كارها روي آدم‌ها تأثير بگذارد و رفته‌رفته سليقه آنها به سمت يك زيبايي‌شناسي ظريف و صيقلي هدايت شود.
- اول دوستي، بعد شراكت
مي‌گويند كه دوستي به شراكت آنها كمك زيادي كرده. ثابت كه كار تصويرسازي روي سراميك‌ها را انجام مي‌دهد مي‌گويد: از اينكه زهره تمام كارهاي ساخت سراميك را انجام مي‌داده و او فقط نقاشي مي‌كشيده احساس عذاب وجدان مي‌كرده، به همين دليل از زهره مي‌خواهد تا بخشي از كار سراميك را به او ياد بدهد كه كمكي براي او باشد. علاوه بر اين آنها براي آنكه شراكت، رابطه دوستي‌شان را خراب نكند كوچك‌ترين ناراحتي‌هاي پيش آمده را به هم انتقال مي‌دهند و آن را حل مي‌كنند. نكته ديگري كه در امر شراكت بسيار مؤثر است شفاف‌سازي مالي و هزينه‌هاست. آنها كوچك‌ترين هزينه‌ها مثل هزينه آژانس يا مواد غذايي استفاده‌شده در كارگاه را با هم تقسيم مي‌كنند. علاوه بر اين روي تمام وسيله‌هاي كارگاه به يك اندازه تعصب دارند و هيچ‌كس تنها به فكر وسيله‌هايي كه خودش خريده يا از خانه آورده نيست. آنها مي‌گويند اختلاف‌نظر‌هايي هم در طراحي كارها با يكديگر دارند اما آنها را جدي نمي‌گيرند چرا كه دوستي برايشان حرف اول را مي‌زند.
- پشت ويترين شبكه‌هاي اجتماعي
فرزانه ثابت و زهره كمساري فروش خوبي از طريق شبكه‌هاي اجتماعي داشته‌اند. آنها حتي از اين طريق توانسته‌اند ارتباط خوبي با برخي از فروشگاه‌ها و نمايشگاه‌هاي آثار هنري و دستي پيدا كنند. خودشان مي‌گويند كه نوع عكاسي آنها از توليداتشان در جذب مشتري‌ها بسيار مؤثر بوده. نكته ديگري كه به‌نظرشان باعث‌شده تا بتوانند آدم‌هاي زيادي را به كارشان علاقه‌مند كنند اين بوده كه داستان تولد يا توليد هر بشقاب، كاسه يا قاشق سراميكي را با عكس آنها همراه كرده‌اند. علاوه بر اين، آنها هميشه سعي كرده‌اند تا جايي كه مقدور بوده پاسخ تمام سؤال‌هاي مطرح شده را بدهند. موضوع ديگري كه صفحه شبكه اجتماعي آنها را ساده و صميمي جلوه مي‌دهد اين است كه بدون تعارف قيمت كارها را زير هر عكس ذكر كرده‌اند. وقتي از آنها مي‌پرسيم كه چرا برخي از صفحه‌هاي ديگر از نوشتن قيمت توليدات خود اجتناب مي‌كنند مي‌گويند فكر مي‌كنيم به‌دليل ترس از قضاوت آدم‌ها است؛ چرا كه كاربران زيادي از نقاط مختلف كشور ممكن است به شبكه‌هاي اجتماعي دسترسي پيدا كرده و قيمت كارها برايشان عجيب باشد و بدون آنكه به نوع و كيفيت كار فكر كنند نظرشان را مي‌نويسند و ممكن است اين موضوع براي برخي از توليدكنندگان آزار‌دهنده باشد. هر چند آدم‌ها بايد بدانند كه كارهاي ظريف اينچنيني توليد انبوه نمي‌شوند و همين شايد يكي از دلايلي باشد كه قيمت كار را كمي بالا مي‌برد. آنها مي‌گويند همانطور كه بازاريابي در دنياي واقعي روحيه خاصي را مي‌طلبد در دنياي مجازي نيز همينطور است؛ بايد حوصله به خرج دهيد. آنها معمولا پاسخ مشتريان را زماني مي‌دهند كه خسته نيستند؛ مثلا شب‌ها موقع استراحت پس از كار يا صبح‌ها كه بيدار مي‌شوند.
- براي راه‌اندازي اين كارگاه
اگر تصمیم دارید سرامیک‌سازی را به عنوان یک کسب‌و‌کار شروع کنید، بدانید که نمی‌توان آن را در محیط منزل انجام داد. پس به دنبال یک فضای مناسب باشید. توجه کنید که این حرفه حداقل به 2اتاق مجزا نیاز دارد؛ اتاقی برای کوره، لعاب‌کاری و نقاشی و اتاقی برای ساختن ظرف‌ها. هزینه اجاره مکان مورد نظر شما به شهری که در آن می‌خواهید کار کنید بستگی دارد. اگر کارگاه در شهرهای کوچک برپا کنید، این هزینه کاهش پیدا خواهد کرد. تجهیزات اصلی این حرفه یکی کوره و دیگری چرخ سفالگری است. هزینه کوره بسته به اندازه آن است و با حدود ۶ میلیون تومان می‌توانید یک کوره با اندازه مناسب خریداری کنید. البته قیمت کوره‌های بزرگ‌تر حتی به ۱۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد. چرخ سفالگری را هم می‌توان با حدود ۳ میلیون تومان تهیه کرد. خرید مواد اولیه هزینه دیگری است که باید به عنوان سرمایه شروع کار در نظر بگیرید. مواد اولیه مورد نیاز این کار شامل لعاب، گل خاک رس، گل سفید (سرامیک) و دوغاب است. لعاب که معمولا به صورت گرمی خریداری می‌شود، از کیلویی ۱۳ تا ۳۰۰ هزار تومان خرج برمی‌دارد. اما گل خاک رس ارزان است و می‌توانید ۱۰ کیلوگرم آن را تنها با حدود ۲۰ هزار تومان بخرید. در نظر داشته باشید که دوغاب، کمتر به صورت آماده در بازار پیدا می‌شود و در صورت موجود بودن هم نسبتا گران است. پیشنهاد کارشناسان این حرفه این است که خاک مخصوص آن را از کارخانه‌هایی که واقع در شهرهایی مثل مشهد، سمنان و ... است تهیه و آن را خودتان آماده کنید. دقت کنید که هزینه سفارش این خاک از کارخانه‌ها تنها برای کارگاه‌های تولیدکننده به صرفه است نه کسانی که به طور تفننی و در مقیاس کوچک‌تر کار سرامیک‌سازی انجام می‌دهند چون هزینه باربری آن زیاد است.با این کسب وکار در صورت رعایت تمام اصول کاری پس از چند ماه کار مداوم می‌توانيد درآمد خوبی داشته باشيد؛ به میزانی که می‌توان برای دخل و خرج یک خانواده روی آن حساب کرد.
- تخصص را جدي بگيريد
كار با سراميك نيازمند آن است كه شما حدود يك تا 2سال با خاك رس كار كنيد، مجسمه بسازيد، با چرخ كار كنيد و بعد كم‌كم وارد دنياي سراميك شويد. خانم ثابت مي‌گويد: حتي اگر كسي بخواهد كار تصويرسازي روي سراميك‌ها را انجام دهد لازم است حتما يك دوره آموزش ببيند. علاوه بر اينها براي آنكه بتوانيد يك كار تميز انجام دهيد كه تنها يك كاردستي نبوده و ارزش هنري داشته باشد بايد اطلاعات خود را هر روز افزايش؛ چه از طريق خواندن و چه از راه ديدن. بهتر است روي يك حوزه آن مثلا يك نوع لعاب خاص تمركز كرده و در مورد آن مطالعه و سپس كار خود را شروع كنيد.