همشهری دو - محمد سرابی: می‌گویند در شهر‌ها دیگر نمی‌شود نمای «لانگ‌شات» داشت.

در فن سينما، لانگ‌شات همان نماي باز و وسيع است كه در منظره‌هاي بزرگ طبيعت بيشتر ديده مي‌شود و زمين و آسمان در آن پيداست. طبيعي است كه در شهر‌هاي جديد اين زاويه ديد كمياب و محدود باشد. در شهر‌هاي قديمي با ساختمان‌هايي كه از3-2 طبقه بيشتر نمي‌شد امكان داشت اين نظرگاه را داشته باشيد اما از وقتي طبقات ساختمان‌ها بيشتر شدند و در اطراف خيابان‌ها بالا رفتند ديد هم محدود شد. نكته اين است كه در شهر‌ها زاويه ديد ما به‌علت سبك تحرك و تماشاي اطراف شكل خاصي گرفته است كه باعث مي‌شود تنها قسمتي از اطراف خود را ببينيم.

يك قسمت مهم مغازه‌داري داشتن دكور و ويترين زيباست تا مشتريان را جذب كند. امروزه كه مغازه‌ها دائم تغيير شغل مي‌دهند تغيير دادن ويترين هم زياد رخ مي‌دهد و نماي مغازه‌هايي پرمشتري هميشه تميز و براق است. راسته‌هاي تجاري در شهر‌هاي بزرگ نمونه‌هاي خوبي از اين مثال هستند و پياده‌روسازي‌ها هم به نو شدن آنها كمك كرده است اما بافت قسمت زيادي از بخش‌هاي تجاري شهر‌هاي ما همچنان قديمي است. در پايتخت خيابان‌هايي كه به‌صورت «بورس‌كالا» درآمده‌اند گاهي عمري طولاني دارند و اگر از بازار‌هاي قديمي نباشند حداقل در سال‌هاي 30و 40كه تهران شروع به رشد سريع كرد ساخته شده‌اند.

اگرچه شهر‌داري با برنامه‌هايي در حال نوسازي اين قسمت‌هاست، اين كار بسيار زمان‌بر خواهد بود. ساختمان‌هاي مسكوني به اين نوسازي‌ها بيشتر پاسخ مي‌دهند زيرا ساكنان آنها مي‌توانند يك سال در خانه‌اي ديگر اقامت كنند اما مغازه‌ها حتي به ازاي يك روز تعطيل بودن دچار ضرر و زيان مي‌شوند پس ترجيح مي‌دهند با ساختن يك نماي كامپوزيت كه برق آلومينيومي جديد دارد مشكل قديمي بودن ساختمان را پنهان كنند. اگر تاريخچه مغازه‌ها به «سرقفلي»‌هاي قديمي و مالكيت ساختمان به اختلافات مالي صاحبانش برسد كه تقريبا هيچ كاري نمي‌شود كرد و ساختمان تا زماني كه از شدت كهنگي ريزش كند به همان شكل باقي خواهد ماند.

خيابان‌هاي اصلي كه با مغازه‌ها و واحد‌هاي تجاري پرشده‌اند عصر‌ها و گاهي تمام روز پر از عابران پياده هستند كه قدم مي‌زنند و ويترين‌ها را تماشا مي‌كنند. اگر اين بار در مسيري كه دائم از آن عبور مي‌كنيد به طبقه‌هاي دوم دقت كنيد مي‌توانيد كهنگي ساختمان‌ها را حدس بزنيد.

اصلا لازم نيست به سراغ كوچه‌ها و فرعي‌ها برويد تا ساختمان‌هاي فرسوده را پيدا كنيد. كافي است چند قدم عقب برويد و در مرز پياده‌رو و سواره‌رو به طبقه بالاي مغازه نگاه كنيد. احتمال دارد كه بدنه فرسوده اصلي ساختمان را ببينيد. خيلي از اين ساختمان‌ها به شكل انباري درآمده‌اند و تعدادي هم كاملا رها شده‌اند. شيشه‌هاي شكسته و كثيف، پنجره‌هايي كه ازجا درآمده‌اند و ديوار‌هاي ترك‌خورده و خراب، تصويري است كه در بالاي بعضي از زيباترين ويترين‌ها مي‌بينيد. خيلي از اين ساختمان‌ها متروكه و بدتر از همه اينكه برخي از آنها مخروبه و نيمه‌مخروبه هستند آن‌هم درحالي‌كه يك بوتيك يا فروشگاه تلفن همراه با چراغ‌هاي درخشان در طبقه پايين مشغول كار است. تناقض واضحي كه در يك نماي لانگ‌شات از راسته‌هاي تجاري شهر‌هاي بزرگ ديده مي‌شود.