آنان گروهي فاسق بودند». معلوم مي‌شود يكي از روش‌هايي كه مي‌شود بر مردم مسلط شد تحقير آنهاست؛ يعني وقتي آنها را خفت‌دهي و كوچكشان كني، اعتماد به نفس و خودباوري را از آنان گرفته و آنان را مجبور به اطاعت از خود مي‌كني تا هميشه دنباله‌رو باشند.
اين روش منحصر به شخص فرعون نبوده و نخواهد بود. كافي است يك بررسي در حوزه‌هاي مختلف انجام دهيم تا ببينيم چگونه مستكبران عالم در نابود ساختن خودباوري ملل مختلف در تلاش هستند. مثلا سرچشمه علوم مختلف را از سرزمين‌هاي غربي و پدران علوم را منحصر به چند كشور معدود مي‌دانند، چنانكه گويي قبل از قرون ۱۹و ۱۸ميلادي انسان‌ها هيچ حركت علمي انجام نداده و در غار مشغول نقاشي روي سنگ بوده‌اند و اين تفكر را نه‌تنها نسل به نسل به فرزندانشان آموخته‌اند بلكه به خورد ديگر جوامع هم داده‌اند و هميشه مانع شده‌اند آثار نوابغ علمي ديگر جوامع چون ايرانيان و مسلمانان مطرح شود. نقل شده عمرو عاص وقتي مي‌خواست حماقت اهل شام را به معاويه اثبات كند، پس از نماز، بر منبر رفت و در پايان سخنراني گفت: از رسول خدا شنيدم كه هر كس نوك زبان خود را به نوك بيني‌اش برساند، خدا بهشت را بر او واجب مي‌كند و بلافاصله مشاهده‌كرد كه همه تلاش مي‌كنند نوك زبان‌ِشان را به نوك بيني‌ِشان برسانند تا ببينند بهشتي‌اند يا جهنمي؟ تبعيت محض و تعقل نكردن، صفت مشترك پيروان تحقير‌شده فرعون در هر زمان است.از لباس و شلوارهاي پاره «مُد» شده مي‌توان دريافت كه حيله فرعون با تحقير مردم به روش‌هاي مختلف در جريان است.و همچنان باقي مانده‌اند آنان كه «مُد»شان، انگشت اشاره فرعون است؛ كساني كه پشت فرعون را گرم نگه مي‌دارند تا خيالش آسوده باشد كه هنوز مي‌توان بر اين گُرده‌ها سوار بود. و البته يادمان نرود كه خداوند تابعين فرعون را با عبارت «قوم فاسق» ياد كرده است.