صبح روز جمعه 19 شهريور و در حالی که قرار بود خانه سینما مبدا برنامه تهرانگردی این هفته باشد، احمد مسجدجامعی به مناسبت فرارسیدن سالروز درگذشت آیت‌الله طالقانی به منزل وی رفت و ضمن یادی از این روحانی مبارز، این روز را به خانواده او تسلیت گفت.
تیم تهرانگردی سپس برنامه خود را که به مناسبت فرارسیدن ۲۱ شهریور ماه روز ملی سینما، به با عنوان سینماگردی، برنامه ریزی کرده بود، به ساختمان شماره یک خانه سینما واقع در خیابان بهار کوچه سمنان رفت و در جمع سینماگران از این مکان بازدید کرد.
- ثبت ساختمان خانه سینما
در این بازدید که منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، ابراهیم مختاری، محمدرضا موئینی، عبدالله اسفندیاری، وحید نیکخواه آزاد، اکبر عالمی، جعفر صانعی مقدم، کامران ملکی و برخی دیگر از سینماگران حضور داشتند، منوچهر شاهسواری درباره تاریخچه ساختمان خانه سینما گفت: این ساختمان مربوط به دوره مهمی از تاریخ است و تقریبا از دوره‌ای که سینمای صامت به غیر صامت تبدیل شد و و موجی از دوبلاژ در ایران فعال شد.
او ادامه داد: لابراتوار استودیو «ایران‌فیلم» قدیم در این ساختمان دایر بود. این ساختمان از سال ۱۳۲۵ به عنوان استودیو «ایران‌فیلم» کار خود را آغاز کرد و بیشترین فعالیتش در زمینه دوبلاژ بود و تا سال ۱۳۶۱ نیز فعالیت‌های آن ادامه داست.
مدیر عامل خانه سینما تصریح کرد: از سال ۱۳۶۷ چند نفر این ساختمان را خریدند و خانه سینما به عنوان نخستین نهاد صنفی عرصه فرهنگ و هنر ایرانی تا امروز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
شاهسواری درباره خانه سینما افزود: خانه سینما تنها نهاد صنفی با سابقه نزدیک به 30 سال است که فعالیت خود را ادامه داده است و امروز متشکل از 32 صنف است.
مسجدجامعی نیز پس از بازدید از این مکان پیشنهاد ثبت این ساختمان به عنوان نخستین ساختمان خانه سینما و ساختمان شماره یک خانه سینما را داد و تاکید کرد: نشان‌ها، اسناد و برخی از تجهیزات به عنوان نمادهای استودیو ایران فیلم و اسناد تاریخی می‌تواند در یک مکان نمایش داده شود.
- استودیو «فیلمساز» کاربری کارگاهی موزه‌ای پیدا کند
در ادامه تهرانگردان به استودیو شرکت «فیلمساز» رفتند و از نزدیک محلی را که به گفته مسئولان آن حدود 60 درصد از تولیدات سینمای ایران در آنجا انجام شده است، بازدید کردند. عضو شورای اسلامی شهر تهران در این بازدید بیان کرد: این شرکت که در سال ۱۳۳۹ کار خود را در خیابان ترکان و در یک محل اداری آغاز کرد و چند سال بعد به خیابان «خاقانی» نقل مکان کرد تا دو سال پیش به کار خود ادامه می‌داد اما از آن به بعد فعالیت این شرکت متوقف شده است.
او ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این استودیو که در زمانی که فیلم‌های نگاتیو در سینمای ایران وجود داشت، جزو استودیوهای فعال بود، خاطرنشان کرد: اینجا برای تاریخ علم بسیار مهم است؛ بخصوص علم در سینما و دانشجویانی که در زمینه تکنولوژی سینما کار می‌کنند، سیر تحولات سینما و تکنولوژی آن می‌تواند برای آنها مفید باشد.
مسجد جامعی با بیان اینکه آخرین فیلمی که در این استودیو کار شده است، فیلم «جدایی نادر از سیمین» بوده، تاکید کرد: تکنولوژی سینما این مسیر را پشت سر گذاشته و ضروری است علاقه‌مندان به این حوزه، این سیر تحول را بدانند.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه اینجا می‌تواند جنبه کارگاهی، موزه‌ای داشته باشد، عنوان کرد: خیلی بد است که ما ظرفیت‌های فیلمبرداری را ندانیم و بخواهیم حرفی در سینما بزنیم. امیدواریم به این جایگاه توجه ویژه‌ای شود.
- دومین استودیو و باز هم تعطیلی
احمد مسجد جامعی در ادامه به استودیو بدیع رفت. این استودیو نیز مانند شرکت «فیلمساز» از دوسال پیش هیچ فعالیتی ندارد و حتی مسئولان آن درصدد فروش برخی از دستگاه‌های قدیمی آن هستند. کیهان خسروانی، مدیر این استودیو، آن را نخستین مکانی دانست که نخستین فیلم رنگی ایران در سال ۱۳۴۷ صداگذاری شده است.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، درباره این مکان افزود: به گفته مسئولان استودیو بدیع، در این مکان طرح دیجیتالی شدن دستگاه‌ها به دستور وزارت ارشاد راه‌اندازی شد اما پس از آن هیچ حمایتی از این استودیو انجام نشده است.
او اضافه کرد: همچنین فیلم «دوئل» ساخته احمدرضا درویش، به عنوان نخستین فیلمی که صدای آن با استفاده از دستگاه‌های دالبی صداگذاری شد، در این استودیو انجام شد.
مسجد جامعی اذعان کرد: به گفته مدیر این استودیو سال 91 بهترین استودیو دیجیتال را راه اندازی کردند؛ ولی به دلیل نبود برخی حمایت‌ها، از دو سال پیش این مرکز فعالیت خود را متوقف کرده و حتی دو دستگاه دیجیتالی آن برای فروش گذاشته شده‌اند.
- خاطره بازی با پوستر فیلم‌ها
در ادامه تیم تهرانگردی به ساختمان سازمان سینمایی واقع در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفت و از پوسترهای قدیمی این مرکز بازدید کرد. عضو شورای اسلامی شهر تهران بیان کرد: به گفته مسئولان سازمان سینمایی، زمانی که مهمانان خارجی به این ساختمان می‌آمدند با دیوارهای خالی مواجه می‌شدند و این مسئله جلوه خوبی نداشت. بنابراین تصمیم گرفتند پوستر بیش از 700 فیلم را در راهروهای این سازمان نصب کنند.
سپس جلیل اکبری صحت مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی، ضمن بیان گزارشی از وضعیت سینمای امروز ایران، گفت: فروش سینماهای ایران در سال جدید در برخی از سینماها حدود 300 درصد رشد داشته است. زمانی که سینما سروش فروش آنلاین خود را راه اندازی می‌کند، این سنما برای اولین بار با سالن پر مواجه می‌شود.
او با تاکید بر اینکه 30 درصد فروش کل سینمای ایران در سینما هویزه، تنها سینمای موجود در مشهد رخ داده است، افزود: در شهرستان‌های کوچک اتفاقات خوبی افتاده است و در برنامه‌ریزی امسال شهرهای 100 هزار نفری وارد برنامه‌ها می‌شوند که این مسئله نیز به فروش در سینمای ایران کمک می‌کند.
- درآمد سینما مرکزی کجا می‌رود؟
مقصد بعدی تهرانگردان بنیاد خیریه کامرانی بود که بخش عمده فعالیت‌هایش در مجتمع سینمایی «مرکزی» میدان انقلاب انجام می‌شود.
تینا پاکروان کارگردان سینما و سفیر بنیاد خیریه کامرانی در این زمینه توضیح داد: این بنیاد خیریه که در سال ۱۳۳۷ توسط سیف‌الله کامرانی بنیان گذاشته شده بود، مشارکت در ساخت مراکز درمانی مختلف مانند بیمارستان حضرت علی‌اصغر، چند مرکز درمانی در جوادیه، نظام آباد، خیابان شاپور و یک مرکز سی‌تی اسکن را زیر نظر خود دارد.
او ادامه داد: علاوه بر آن، این بنیاد چند سالن سینمایی، سالن‌های پلاتوی تئاتر، ضبط صدا و دستگاه‌های مانیتورینگ را در اختیار دارد که هنوز در هیچ کجای ایران امکان تهیه آنها نیست.
این کارگردان با اشاره به وضعیت فعالیت این سینما، پرفروش‌ترین فیلم‌های امسال سینما مرکزی را «من سالوادور نیستم»، «۵۰ کیلو آلبالو» و «لانتوری» بیان و تاکید کرد: این مجتمع سینمایی، تنها سینمایی است که همه درآمدش متعلق به بنیاد خیریه است که این بنیاد مجموعه‌ای 50 هکتاری دارد و حدود 600 سالمند را تحت پوشش خود قرار داده است.
در ادامه مسجد جامعی با اشاره به صحبت‌های پاکروان، عنوان کرد: اتاق‌های پلاتو در این مجتمع سینمایی پیش از این متعلق به استودیو «سانترال» در دهه ۳۰ بوده و این استودیو دوبلاژ، بزرگترین استودیو خاورمیانه بود. در آن زمان در این اتاق‌ها کار دوبلاژ انجام می‌شد تا این که در سال ۱۳۴۰ با حضور بنیاد خیریه کامرانی، قدری فعالیت‌های این استودیو گسترش پیدا کرد.
او با بیان اینکه طبق گفته مسئولان این سینما، معمار آن مهندس سیحون بوده است، توضیح داد: یکی سری اتاق‌های تمرین تئاتر در گذشته در این مجتمع موجود بود که در حال حاضر نیز در حال بهره‌برداری از آنها هستند که برخی از این پلاتوها پس از تالار وحدت بزرگترین و مجهزترین سالن پلاتو هستند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، همچنین گفت: مجتمع سینمایی مرکزی تنها جایی است که تا امروز به نظر می‌رسید برای آینده سینما و هنر طرح دارد.
در ادامه گروه تهرانگردی پس از بازدید بخش‌های مختلف لابراتوار دیجیتال پیشگامان سینمای آریا، از دو اتاق که یکی از مجهزترین مانیتورهای تصفیه رنگ فیلم‌های قدیمی، اتاق نهایی صدا، دستگاه‌های اری‌لیزر که نسخه‌های دیجیتال را به ۳۵ نگاتیو و نسخه‌های نگاتیو را به دیجیتال تبدیل می‌کند بازدید کرد.
در پایان این بازدید نیز بخش‌هایی از فیلم «حاج آقا آکتور سینما» که از یک سال و نیم گذشته توسط یک گروه ده نفره در دست اصلاح رنگ است نمایش داده شد که تصاویری از تهران قدیم را به تصویر درآورده بود و مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
پاکروان در این زمینه نیز توضیح داد: باید همه اسنادی که در اختیارمان قرار دارد در حالت اصل خود بمانند چون دیگر هیچ سندی از آنچه در شهرهای مختلف وجود دارد، نداریم.
وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با بیان اینکه این اقدام احیای میراث تصویری تهران است که توسط یک بنیاد خیریه انجام می‌شود، ادامه داد: بهتر است در انتخاب کاندیدهای جایزه تهران قدری تامل شود و نام این موسسه نیز با توجه به فعالیت‌هایش در حوزه تهران در این بین قرار گیرد.
در ادامه این برنامه تهرانگردان، به مناسبت سالروز عروج شهدای مناف به منزل محمود شماعیان، یکی از کشته شدگان سال گذشته رفتند و با خانواده او دیدار کردند. او در سن ۷۵ سالگی، سال گذشته در فاجعه منا به شهادت رسیده بود و بعد از ۵ روز پیکرش شناسایی شد. خانواده شماعیان از صاحبان سینما هما واقع در خیابان جمهوری هستند.
- توقف تیم تهرانگردی در فارابی
تیم تهرانگردی در ادامه در بنیاد سینمایی فارابی توقف کرد و در این مرکز نخست انتشارات این بنیاد که از حدود سال ۱۳۶۸ بیش ۱۰۰ جلد کتاب تخصصى در حوزه سينما را منتشر کرده، نمایش داده شد.
علیرضا تابش، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در این بازدید با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته هیچگاه بخش‌های مهمى از سینمای ایران دیده نشد افزود: لابراتوارها و استودیوها نبض سینمای ایران هستند و سینمای ایران به نوعی در آنها جاری است اما معمولا اين بخشها دیده نمی‌شوند و زحمات و تلاشهاى كارشناسان و متخصصان اين بخش به چشم نمى آيد.
او افزود: امروز با یک واقعیت تاریخی روبه‌رو هستیم که بخشی از این مجموعه‌ها به دلیل گذر زمان و تبدیل سیستم آنالوگ به دیجیتال، کارکرد قدیمی خود را از دست داده‌اند و برخی نتوانسته‌اند به هر دليلى خود را با موقعیت جدید وفق دهند و نتوانستند خود را به روز کنند.
تابش با اشاره به مشکلاتی که شرکت «فیلمساز» و «استودیو بدیع» داشته‌اند و از دو سال گذشته به حالت تعطیل درآمده‌اند، گفت:
اين دو مجموعه خدمات بسيار ازرشمندى به سينماى ايران داشته اند كه در حافظه سينماگران ثبت است و براساس پیشنهاداتی که مطرح شد تلاش می‌کنیم توسط بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سينمايى بخشی از تجهيزات و دستگاه‌های آنان را خریداری کرده و در چرخه تاسیساتِ لابراتوار و استوديوى فیلمخانه ملی ایران قرار دهیم تا از آن بهره بردارى شود.
وی همچنین با اشاره به فراز و فرودهاى فرهنگى و انتشاراتى در دوره هاى مديريتى بنیاد سینمایی فارابی افزود: چاپ و نشر کتاب‌های سینمایی متناسب با نياز مخاطبان در دوره جديد از طرف این بنیاد بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
او در ادامه با اشاره به تاریخی بودن ساختمان بنیاد سینمایی فارابی به تاریخچه چگونگی قرار گرفتن این بنیاد در این بنا که متعلق به دوره قاجار است اشاره کرد و افزود: بنیاد فارابی در این سالها دوران پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و در اين سالها دوره نوسازی و چابک سازی اهداف این بنیاد طى ميشود که سعی کرده ایم در عمل آن را نشان دهیم.
تابش ادامه داد: با شكل گيرى سينماى نوين پس از انقلاب و در زمان اوج جنگ تحمیلی بنیاد فارابى با حضور و معرفى فيلم هاى ايرانى در جشنواره ها و رويدادهاى سينمايى مهم دنيا تلاش کرد تا سینمای ملی کشور را ارتقا دهد و تصويرى پيشرو ، انسانى و مبتنى بر فرهنگ از جامعه ايرانى را در دنيا نشان دهد طوريكه به اذعان كارشناسان بين الملل ، رژیم صهیونسیتی سالها بعد فهمید اگر بخواهد خود را به دنیا معرفی کند باید راه ایران را در استفاده از صنعت سینما در مجامع و جشنواره هاى جهانى به کار گیرد.
علیرضا شجاع نوری یکی از بانیان امور بين الملل بنیاد سینمایی فارابی نیز در این جلسه اظهار کرد: زمانی که این بنیاد راه‌اندازی شد می‌خواستیم برای سینما کاری انجام دهیم در آن زمان تریبونی موجود نبود و همه از ایران فقط یک تصویر خشن داشتند. خوشبختانه فیلمسازان خوبی داشتیم و تلاش کردیم ایران را همانگونه که هست نشان دهیم.
او در ادامه با بیان این پیشنهاد که شهرداری تهران و بنياد سينمايى فارابى با تهیه آرشیوی از مکان‌های قدیمی تهران که در برخی فیلم‌ها به نمایش درآمده‌اند می‌تواند نقش مهمی در بازسازی تاریخ تهران معاصر داشته باشد، گفت: پلان‌های زیادی در فیلم‌ها مربوط به چند دهه اخير از تهران وجود دارد. با بازیابی این فیلم ها و خیابان ها به مرور مديريت شهرى می‌تواند یک طرح عظیم داشته باشد. اگر بتوان این تصاویر را در کنار هم گذاشت اتفاق خوبی است.
- دیدار دوباره تهرانگردان با خانواده داوود رشیدی
در ادامه تیم تهرانگردی از پشت صحنه فیلم «کمدی انسانی» کارگردان محمد هادی کریمی در یکی از باغ‌های شمال تهران بازدید کرد و پس از آن به خانه داوود رشیدی رفت.
این بازدید برخلاف بازدید قبلی تهرانگردان در سال گذشته، بدون حضور داوود رشیدی برگزار شد و مسجد جامعی و تیمش برای تسلیت دوباره به خانواده رشیدی و برومند به این بازدید رفتند. در این دیدار احترام برومند، همسر مرحوم داوود رشیدی با یادآوری خاطراتش با مرحوم رشیدی به مکان آشنایی‌اش با این بازیگر پیشکسوت و ازدواج با او اشاره کرد.
علیرضا تابش نیز در صحبتی کوتاه درباره داوود رشیدی بیان کرد: مرحوم رشیدی، همسر و فرزندش لیلی رشیدی جزو استوانه‌های سینمای ملی ما هستند.
براي تماشاي تصاوير اين هفته تهرانگردي اينجا را كليك كنيد.