تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۵

همشهری دو - محمد سرابی: صبح‌ها قبل از اینکه خورشید کاملا بالا بیاید همه به سمت محل کار خود می‌روند.

 عده‌اي سوار اتوبوس و مترو مي‌شوند و گروهي سوار تاكسي. ساعت كار كاميون‌هاي يخچال‌دار هم از اول صبح شروع مي‌شود. آنها بايد در نخستين ساعت‌هايي كه صاحبان سوپرماركت‌ها كركره مغازه‌ را بالا مي‌دهند اجناس فريزري را تحويل دهند. مرغ و ماهي يخ‌زده، شير و بستني، سوسيس و كالباس همه با اين كاميون‌ها كه قسمت بار را با يخچال بزرگي مجهز كرده‌اند، حمل مي‌شود اما معلوم نيست چرا بيشتر آنها بدنه يخچال را به رنگ سفيد درآورده‌اند. خيلي از اين خودرو‌هاي يخچال‌دار، وانت‌بار‌ها هستند تا بتوانند در فرعي‌هاي باريك هم خودشان را به مغازه‌ها برسانند و در هر جايي پارك كنند اما همچنان با ديدن يك كاميون تميز و سفيد رنگ تصور مي‌كنيم درون آن از گوشت و لبنيات و برفك‌هاي ريز پرشده است.

بيش از 13ميليون نفر دانش‌آموز امسال به مدرسه رفته‌اند و تا به حال چند درس اول كتاب را هم خوانده‌اند. با گذشتن مدت كوتاهي از آغاز سال تحصيلي بايد تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصيل هم مشخص شود ولي هيچ عدد و رقم دقيقي نداريم تا بدانيم چند كودك از تحصيل بازمانده‌اند. در گذشته والدين، كودكانشان را براي كار در مزرعه نگه‌مي‌داشتند زيرا به نيروي كار آنها از همان 6سالگي نياز داشتند. حالا اما هم شرايط كشاورزي عوض شده ‌است و هم سواد آنقدر ارزش پيدا كرده كه هر پدر و مادري مي‌داند كه مدرسه رفتن از همه‌‌چيز مهم‌تر است. البته هميشه استثنا‌هايي هم پيدا مي‌شود و گاهي اين استثناها در بدترين شرايط زندگي قرار دارند.

بعضي از كاميون‌هاي بزرگ كه اتفاقا قسمت بار آنها هم سفيد و تميز است با بقيه كاميون‌هاي حمل مواد فاسدشدني كمي متفاوت هستند. در كاميون‌هاي يخچال‌دار بخشي از دستگاه خنك‌كننده كه مثل شبكه فلزي پشت يخچال كار مي‌كند تا هواي گرم را بيرون بفرستد در بالاي بار و روي اتاق راننده قرار مي‌گيرد. دور در‌هاي عقب قسمت بار هم نوار لاستيكي دارد تا درست بسته شوند و سرما را هدر ندهند. مهم‌تر از همه اينكه كاميون‌هاي يخچال‌دار «سقف» دارند ولي اين گروه استثنايي «يخچال‌نما» موتور و درزگير و سقف ندارند.

اگر از طبقه‌هاي بالايي ساختمان‌ها به درون آنها نگاه كنيد مي‌بينيد كه بستني كاكائويي و وانيلي حمل نمي‌كنند بلكه محموله آنها كودكان كار هستند. ظاهرا پليس، بهزيستي يا ديگر ارگان‌ها مدتي مراقب وانت‌ها و ميني‌بوس‌هايي بودند كه صبح‌ها كودكان كار را از حاشيه شهر مي‌آوردند و در ميدان‌ها و چهار‌راه‌ها «پخش» مي‌كردند و حالا رفت‌وآمد آنها اينطور مخفيانه شده است تا جلب توجه نكند.

اين كاميون‌ها اول براي جابه‌جا كردن زباله جمع‌كن‌ها استفاده مي‌شد زيرا با ديوار‌هاي بلند و سقف باز وسيله خوبي براي توده كردن كيسه‌هاي بزرگ بطري پلاستيكي بود. شب‌ها اين كاميون‌ها به محل كار برمي‌گشتند، اول كيسه‌ها را بار مي‌زدند و بعد آدم‌ها را روي آنها سوار مي‌كردند، حالا كودكان كار هم قسمتي از مسافران اين سامانه حمل‌ونقل هستند.

در مناطق محروم، امكانات كم يا دسترسي دشوار به مدارس باعث مي‌شود كه برخي كودكان در سن تحصيل نتوانند به مدرسه بروند اما درون شهر‌ها و در ميان فقيرترين حاشيه‌نشينان، همان دليل سنتي استفاده از نيروي كار كودكان باعث شده است كه والدين، بچه‌هايشان را به مدرسه نفرستند.